Ortaokul Öğrencilerinin Siber Zorbalığa Maruz Kalma Durumlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 190 - 202, 19.07.2022

Salih Sarışık , Mehtap Aydoğdu , Cemal Yamak , Ebru Dönmez , İlyas Kahya

Öz

Araştırmanın temel amacı, ortaokul öğrencilerinin cinsiyet, yaş ve öğrenim gördükleri sınıflar dikkate alınarak siber zorbalığa maruz kalma durumlarını etkileyen faktörlere yönelik öğrenci görüşlerini belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu ortaokulda öğrenim gören 20 8. sınıf öğrencisi ve 20 7. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “ yarı yapılandırılmış görüşme formu” kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırma verileri incelendiğinde elde edilen bulgular doğrultusunda; ortaokul öğrencilerinin siber zorbalığa uğrama durumlarını etkileyen faktörlerin başında okul ortamında idareyle ya da öğretmenleri ile paylaşmadığı görülmüştür. Öğrencilerin büyük bir kısmı uğradıkları zorbalık durumlarını umursamıyor olması etkili bir etken olarak görülmüştür. Sosyal medyanın bilinçsiz kullanımı ve çevrim içi oyun siteleri de siber zorbalığa uğramada büyük oranda etkisi olan faktör olarak görülmüştür. Öğrencilerin siber zorbalığa maruz kalmamaları için yaşanan herhangi bir olayda ailesine ve okul idaresine haber vermeleri ve yine okul rehberlik servisi tarafından siber zorbalık ile alakalı bilgilendirme yapılmasının gerekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul, Öğrenci, Zorba, Siber Zorbalık

Kaynakça

• Altundağ, Y. (2016). Lise öğrencilerinde sanal zorbalık ve problemli internet kullanımı ilişkisi. Online journal of technology addiction & cyberbullying, 3 (1), 27-43.
• Akça, E. B., Sayımer, İ., Salı, J. B. ve Başak, B. E. (2014). Okulda siber zorbalığın nedenleri, türleri ve medya okuryazarlığı eğitiminin önleyici çalışmalardaki yeri. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2(2), 17-30.
• Akkoyunlu, B. ve Yılmaz, E. (2005). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık düzeyleri ile internet kullanım sıklıkları ve internet kullanım amaçları. Eğitim Araştırmaları, 19, 1-4.
• Aksaray, S. (2011). Siber zorbalık. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2011, Sayfa 405-432.
• Baştürk,A., Sayımer,İ. ve Ergül S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin sosyal medya kullanımları ve siber zorbalık deneyimleri: Ankara örneği. Global Media Journal TR Edition,2015,5(10).
• Betts, L. R. (2016). Cyberbullying approaches, consequences and interventions. London: Palgrave Macmillan. doi:10.1057/978-1-137-50009-0.
• Bilgiç, E. (2007). İlköğretim birinci kademede görülen zorba davranışların sınıf değişkenleri ve atmosferi algılamalarına göre incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Chadwick, S. (2014). Impacts of cyberbullying, building social and emotional resilience in schools. SpringerBriefs in Education. Cham: Springer. doi:10.1007/978-3-319-04031-8.
• Çelen, F. K., Çelik, A. Ve Seferoğlu, S. S. (2011). Online learning in higher education: Problems faced in the system and solutions suggested [in Turkish]. Journal of European Education, 1(1), 25-34.
• Çiçek, H. ve Demirel, M. (2010). Meslek yüksek okulu öğrencilerinin internet kullanım özellikleri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(1), 121-130.
• Diamanduros .T., Downs, E. ve Jenkins ,S.J. (2008). The role of school pyscholo - gists in the assesment , prevention and intervention of cyberbullying. Psychology in the Schools 45(8), 693-704.
• Gibb, Z. G. ve Devereux, P. G. (2014). Who does that anyway? Predictors and personality correlates of cyberbullying in college. Computers in Human Behavior, 38, 8–16.
• MacDonald, C. D. Ve Roberts-Pittman, B. (2010). Cyberbullying among college students: Prevalence and demographic differences. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 9, 2003–2009.
• Manap, A. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri ve siber zorbalık: Samsun ili örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Mason, K.L.(2008). Cyberbullying: A preliminary assesment for school personnel. Pychology in the Schools Vol 45 (4) ,323 -348.
• Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Educational Administration: Theory and Practice.2011, 17, 4, pp: 605-626.
• Özer, H. (2014). Ortaokul öğrencilerinin siber zorba/siber kurban yaşantıları. Akademik Bakış Dergisi, 41, s(1).
• Patchin, J. W., ve Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the school yard: A preliminary look at cyber bullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
• Piotrowski, C. (2012). From work place bullying to cyberbullying: The enigma of harassment in modern organizations. Organization Development Journal, 30(4), 43-52.
• Schmidt, E. ve Cohrn, J. (2014). Yeni dijital çağ, insanların, ulusların ve iş dünyasının geleceğini yeni baştan şekillendirmek (Çev: Ümit Şensoy). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık/siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri. İstanbul Üniversitesi. Doktora tezi
• Slonje, R. ve Smith, P. (2008). Cyberbullying: Another Main Type Of Bullying? Scandinavian Journal of Psychology,49,147-154.
• Statista. (2016). Daily internet usage in Turkey. https://goo.gl/cWPFqW
• Taiwo, R. (2015). Cyber behavior. M. Khosrow-Pour (Ed.), Encyclopedia of information science and technology içinde (3. bs., ss. 2972–2980). Hershey, PA: IGI Global.
• Ünver, H. ve Koç, Z. (2017). Siber zorbalık ile problemli internet kullanımı ve riskli internet davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk eğitim bilimleri dergisi. 2017, 5, 2, s.117-140.
• Yen, J., Co, Y., Yen, C.F, Lin, H. ve Yang. M. (2007). Siber psikoloji ve davranış. Ağustos 2007.545-551.
• Yıldırım A, Şimşek H, (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri: Seçkin Yayıncılık, ANKARA
• Yıldırım A, Şimşek H, (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri: Seçkin Yayıncılık, ANKARA
• Wang, H., Zhou, X., Lu, C., Wu, J., Deng, X. ve Hong, L. (2011). Problematic internet use in high school students in Guangdong province, China. PLoS ONE 6(5).
• Willard, N.E. (2007). The authotity and responsibility of school officals in res- ponding to cyberbullying . Journal of Adolescent Health 41,61-63.
• Whittaker, E. Ve Kowalski, R.M. (2015). Sosyal medya yoluyla siber zorbalık. Okul Şiddeti Dergisi, 14:1, 11-29.
• Worthen, M.R. (2007). Education policy implications from the expert panel on elec- tronic media and youth violence. Journal of Adolescent Health 41, 64-65.