TOPKAPI SARAYI AVRUPA PORSELENLERİ KOLEKSİYONU

Yıl 2022, Sayı: 23, 128 - 159, 01.12.2022

Ömür Tufan

Öz

Topkapı Sarayı Avrupa Porselenleri Koleksiyonu’nda yaklaşık 5.000 adet obje bulunmaktadır. Bu eserler, yumuşak hamurlu ve sert hamurlu porselenler olarak iki ayrı grupta ele alınmıştır. Avrupa’nın farklı ülkelerinde yapılmış, 15. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasındaki döneme tarihlenen porselenlerden müteşekkil olan saray koleksiyonu, hem nicelik hem de çeşitlilik açısından son derece zengindir. Ayrıca Avrupa porselen sanatının kronolojisini en iyi veren koleksiyon olma özelliği taşımaktadır. Sert hamurlu porselenler, 1710 yılından itibaren Almanya’da üretilmeye başlanmıştır. Bunu kronolojik sırayla Avusturya, İtalya, Fransa, Rusya, Polonya, Çekya, İngiltere, Hollanda, Macaristan ve İsveç gibi diğer Avrupa ülkeleri takip etmiştir. Sultan II. Abdülhamid’in himayesinde 1894’te Yıldız Sarayı bahçesinde kurulan Yıldız Çini Fabrika-i Hümâyûnu ile Osmanlı Devleti de porselen üreten ülkeler arasına girmiştir. Osmanlı Devleti sert hamurlu porselen üretimini diğer ülkelerden daha geç gerçekleştirmiş olsa da Avrupa’dan diplomatik hediye olarak takdim edilen veya satın alınan porselenler, Topkapı Sarayı’nda farklı tarihlere ait nadide eserlerin bir arada görülebildiği zengin bir Avrupa Porselenleri Koleksiyonu’nun oluşumuna vesile olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Topkapı Sarayı, Meissen, Viyana, Rusya, Polonya, Türk Kabı, Delft, Şerbetlik, Kahve Fincanı

Kaynakça

• Karakullukçu, Demet C. “Katalogda Yer Alan Porselenlerin Avrupa’daki Üretim Merkezleri”, 150 Yılın Sessiz Tanıkları Saray Porselenlerinden İzler. İstanbul: Millî Saraylar Yayınları, 2007. Pazı, Mukaddes. “Topkapı Sarayı Müzesinde Avrupa Porselenleri Koleksiyonu”, Kemal Çığ’a Armağan. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü Yayınları, 1984. Sonat, Göksen. “Avrupa Porselenleri”, Topkapı Sarayı. İstanbul: Akbank Yayınları, 2000. Sonat, Göksen. Sévres Porselenleri. İstanbul: Yapı Kredi Bankası Yayınları, 1986. Topaktaş Üstüner, Hacer. Lehistan’da Son Osmanlı Elçisi Numan Bey’in Varşova Elçiliği ve Sefâretnâmesi (1777-1778). İstanbul: Okur Akademi, 2020. Tufan, Ömür. “Osmanlı Sarayının Porselenleri ve Avrupa’da İmalathaneler”, Osmanlı Sarayında Avrupa Porselenleri. İstanbul: Sakıp Sabancı Müzesi Yayınları, 2005.