Two Arts, One Auteur: Tayfun Pirselimoğlu and Kerr Movie

Yıl 2025, Sayı: 1, 231 - 250

Ulaş Işıklar

Öz

Arts can concretize the implications of human and life through intellectual teachings such as philosophy. Tayfun Pirselimoğlu, who produces works in different artistic fields, also presents an intricate structure intertwined with philosophy in his literary and visual works. This study focuses on the analysis of the film Kerr (2021), which Pirselimoğlu adapted from his own novel of the same name. The purpose of the analysis is to reveal the artistic and auteurist approach that Pirselimoğlu exhibits while transferring the world he constructed in the literary field to visual/auditory design, in a philosophical dimension. A contribution to the fields of artistic and social sciences research has been made by examining the reflections of the philosophical perspective of an artist who processes the same text in two different arts. As a method, a qualitative analysis method based on the interpretation of the narrative content of the film on the basis of Nietzsche’s “eternal recurrence” and Heidegger’s “Dasein” ideas was used. In addition, auteur theory was used to examine the distinctive qualities of the director. As a result of the analysis, it was concluded that Kerr contains the unique formal styles of Tayfun Pirselimoğlu from an auteurist perspective, and is the cinematic projection of Heidegger’s idea of Dasein with its themes such as identitylessness and existential distress, and the Nietzschean doctrine of eternal recurrence with its closed narrative model.

Anahtar Kelimeler

Tayfun Pirselimoğlu Cinema , Auteur Cinema , New Turkish Cinemas , Nietzschean Thought of Eternal Recurrence , Heidegger’s Doctrine of Dasein

İki Sanat, Bir Auteur: Tayfun Pirselimoğlu ve Kerr Filmi

Öz

Sanat yapıtları, felsefe gibi fikirsel öğretiler vasıtasıyla insan ve hayata ait çıkarımları somutlaştırabilir. Farklı sanatsal alanlarda eser üreten Tayfun Pirselimoğlu’nun yazınsal ve görsel yapıtları da felsefeyle iç içe geçen girift bir yapı barındırır. Bu çalışma, Pirselimoğlu’nun aynı adlı romanından sinemaya uyarladığı Kerr (2021) filminin analizine odaklanmaktadır. Analizin amacı Pirselimoğlu’nun edebi alanda inşa ettiği dünyayı görsel/işitsel tasarıma aktarırken sergilediği sanatsal ve auteurist yaklaşımı felsefi boyutta ortaya koymaktır. İki farklı sanat dalında aynı metni işleyen bir sanatçının felsefi bakış açısının izdüşümlerinin incelenmesiyle sanatsal ve sosyal bilimler araştırma alanlarına bir katkı sunulmuştur. Yöntem olarak, filmin anlatısal içeriğinin Nietzsche’nin “ebedi dönüş” ve Heidegger’in “Dasein” düşünceleri temelinde yorumlanmasına dayalı niteliksel çözümleme metodu kullanılmıştır. Ayrıca, yönetmenin ayırt edici niteliklerinin irdelenmesinde auteur kuramından yararlanılmıştır. Analiz neticesinde, Kerr’in auteurist bakımdan Tayfun Pirselimoğlu’nun özgün biçimsel niteliklerini taşıdığı, kimliksizlik ve varoluşsal sıkıntı gibi temalarıyla Heidegger’in Dasein düşüncesinin, kapalı anlatı modeliyle ise Nietzscheci ebedi dönüş öğretisinin sinemadaki izdüşümü olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tayfun Pirselimoğlu Sineması , Auteur Sinema , Yeni Türk Sineması , Nietzscheci Bengi Dönüş Düşüncesi , Heidegger’in Dasein Öğretisi

Kaynakça

• Atam, Z. (2011). Yakın plan yeni Türkiye sineması. Cadde Yayınları.
• Cebenoyan, C. (2011). Söyleşiler Türkiye sineması: Tayfun Pirselimoğlu, İçinde Sinema söyleşileri yıllığı 2010 (ss. 85–111). İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve zaman (H. K. Ökten, Çev.). Agora Kitaplığı.
• Heidegger, M. (2009). Metafizik nedir? (Y. Örnek, Çev.). T. Felsefe Kurumu Yayınları.
• İpek, H. N. ve Çağlar, Ü. (2008). İçimizden ustalar: Tayfun Pirselimoğlu ile söyleşi. ODTÜ’lüler Bülteni, (174), 15-18. Kabadayı, L. (2013). Film eleştirisi. Ayrıntı Yayınları.
• Karsan, K. (2011, 12 Haziran). Röportaj: Tayfun Pirselimoğlu–Saç. Ekşi Sinema. http://eksisinema.com/roportaj-tayfun-pirselimoglu-sac/
• Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayınları.
• Megill, A. (2008). Aşırılığın peygamberleri (T. Birkan, Çev.). Ayraç Yayınları.
• Nietzsche, F. (2004). Ecce homo (E. Yıldız, Çev.). İlya Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010). Böyle buyurdu zerdüşt (A. T. Oflazoğlu, Çev.). Cem Yayınevi.
• Ofluoğlu, M. (2013, 24 Kasım). Tayfun Pirselimoğlu ‘kim’in peşinde? Zete. https://zete.com/tayfun-pirselimoglu-kimin-pesinde/
• Özdemir, E. (2011). Ana söyleşi: Pirselimoğlu sinemasının ruh halleri. İçinde Kolektif (Haz.), Sekans sinema yazıları seçkisi 5 (ss. 35–40). Tan Kitabevi Yayınları.
• Özden, Z. (2000). Film eleştirisi. Afa Yayıncılık.
• Pirselimoğlu, T. (2014). Kerr. İthaki Yayınları.
• Suner, A. (2006). Hayalet ev. Metis Yayınları.
• Suner, A. (2002). 1990’lar Türk sinemasından taşra görüntüleri: Tabutta Rövaşata’da agorafobik kent, açık alana kapatılmışlık ve dehşet. Toplum ve Bilim Dergisi, (94), 86-108.
• Sümerkan, M. R. (2014). Tayfun Pirselimoğlu’yla söyleşi. Kıyı Dergisi, (289), 25–30.
• Tönel, A. (2012, 24 Haziran). Ben o değilim’, Tayfun Pirselimoğlu. Birgün Gazetesi. http://www.birgun.net/haber-detay/ben-o-degilim-tayfun-pirselimoglu-638.html
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, F. (2014, 25 Eylül). Tayfun Pirselimoğlu’yla ‘ben o değilim’ üzerine. Altyazı Dergisi. http://www.altyazi.net/soylesiler/tayfun-pirselimogluyla-ben-o-degilim-uzerine/