Edirne Kentinde Yeni Bir Müze: Hıdırlık Tabya Restorasyonu ve Yeni İşlevi ile Müzeye Dönüşümü

Yıl 2022, Sayı: 25, 166 - 177, 31.05.2022

Olcay Aydemir Hasan Karakaya

https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1123813

Öz

Osmanlı’nın duraklama ve gerileme döneminde inşa edilen tabyalar saldırıların durdurulması amacıyla yapılmış savunma yapılarıdır. Genellikle kente hâkim konumdadır ve kısmen veya büyük ölçüde toprakla örtülü şekilde inşa edilirler. Kars, Erzurum, Çanakkale, İzmir, Çatalca, Vidin ve Plevne gibi kritik öneme sahip şehirlerimizde savunma amaçlı çok sayıda tabya inşa edilmiştir. Edirne’de tabyalar ise şehri boydan boya çevreleyen bir hat şeklinde 30’a yakın tabya ile koruma bandına almıştır. Tabyanın müze olarak dönüşümünün ilk örneği de Kıyık-Dörtkaya Tabyası ile yine Edirne’de görülür. Edirne şehrinin savunmasında kullanılan bir başka yapı olan Hıdırlık tabyanın müze olarak işlevlendirilmek üzere geçirdiği onarımları ve müzeolojik süreci anlatan bu çalışmada, restorasyonun fiziksel, sosyal ve çevresel parametreleri ile müzeye dönüşümünü belirleyen ana konular değerlendirilmektedir. Bir savunma yapısı, şehrin anıları, geleceğe taşınan hikâyesi, fiziksel koşulları ve tasarımı ile anlatılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tabya, Koruma, Müze, Konservasyon, Edirne

Kaynakça

• Anonim. (2012). Selimiye alan yönetim planı. Edirne: Edirne Belediyesi.
• Atasoy, S. (1926-1976). Müzeler ve müzecilik bibliyografyası. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
• Atasoy. S. ve Çakmakoğlu B. (1996). Müzeler ve müzecilik bibliyografyası (1977-1995). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzecilik Anabilim Dalı Yayınları.
• Atasoy. S. ve Ertürk N. (2003). Müzeler ve müzecilik bibliyografyası (1996-2001). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Badi A. (2000). Riyaz-ı belde-i Edirne (Edirne şehri tarihi), (Ratip Kazancıgil, Çev.). İstanbul.
• Başgelen, N. (1984). Edirne müzesi rehberi. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları Müze Rehberleri Dizisi.
• Batur, M. (1956). Edirne müzeleri. Bilgi, 10 (115), ss. 16-17.
• Dijkema, F. Th. (1977). The Ottoman historical and monumental inscriptions in Edirne. Leiden.
• Edirne il yıllığı. (2005). İstanbul: Acar Basım.
• Gökbilgin, M. T. (2007). XV. ve XVI. asırda Edirne ve Paşa Livası, Vakıflar-mülkler-mukataalar.İstanbul: İşaret Yayınları.
• Gülru, N. (2013). Sinan Çağı: Osmanlı İmparatorluğu’nda mimarî kültür (Gül Çağalı-Güven, Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Güner Y. (2017). XV. yy’da Edirne’nin kentsel dönüşümü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Güner, Y. (2004). Edirne askeri tabyalarının mimarisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürçay, H. (1971). Edirne Müzesi, Önasya. 6 (70-71), ss. 15-22.
• Halil, A. (1956). Edirne Müzesini ziyaret. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, 173, ss. 16-17.
• Karakaya, H. (2016). Edirne Müzesi tarihi ve Edirne kültür hayatındaki yeri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Karakaya H., Kırçın Ş. ve Batur Y. (2016). Edirne Merkez Hıdırlık Tabya mevkii Roma dönemi lahit mezarlar. Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 152, ss. 153-158.
• Shaw, W. M. K. (2004). Osmanlı müzeciliği: Müzeler, arkeoloji ve tarihin görselleştirilmesi (Esin Soğancılar, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü Arşivi.