Şanlıurfa ili Eyyubiye İlçesi Sığırcılık İşletmelerinde Bulunan Barınakların yapısal özellikleri ve Yetiştiricilerin Öğrenim Durumlarıyla İlişkileri

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 65 - 74, 31.12.2023

Soner Doğanay , Mete Yanar

https://doi.org/10.18586/msufbd.1337230

Öz

Şanlıurfa ili Eyyubiye ilçesinde mevcut sığır barınaklarının yapısal özellikleri ile mevcut problemlerinin ortaya konulması amacıyla bu araştırma yürütülmüştür. Bu amaçla, Eyyubiye ilçesinde faaliyet gösteren 985 adet sığırcılık işletmesinden basit rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 135 yetiştiriciyle anket yapılmıştır. İlçedeki sığır barınaklarının sığır barınaklarının %61,5’inin müstakil, %25,9’unun mağara ve %12,6’sı ise ev altı konumlarda oldukları ve yetiştiricilerin öğrenim seviyeleri yükseldikçe ev altı ahırlara sahip işletmeci sayısının azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, ahırların çoğunluğunun (%35,1’i) 100 baş ve üzeri kapasiteye sahip olduğu, %44’ünün yarı açık ahır ve %26.1’inin de mağara tipinde olduğu tespit edilmiştir. Ahırlarda duvar yapı malzemesi olarak genellikle taş, briket ve ahşap kullanılırken, çatı malzemesi olarak ta büyük oranda (%51,1) sacın tercih edildiği tespit edilmiştir. Eyyubiye ilçesindeki sığırcılık işletmelerinin % 65,9’unda ahır içi ayrı buzağı bölümü, %51,1’in de hasta hayvan bölmesi, %14,8’inde doğum bölmesi, % 13,3’ünde de damızlık boğa bölmesi bulunduğu da belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, eski ve halen kullanılan sığır barınaklarının yapısal sorunları olduğunu gösterirken, son yıllarda yapılan yarı açık ahırlarda söz konusu problemlerin minimum düzeylerde olduğu da belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şanlıurfa, Sığırcılık, Ahırlar, Yapısal özellikler

Kaynakça

• [1] Özhan M., Tüzemen N., Yanar M. Büyükbaş Hayvan Yetiştirme (Süt ve Et sığırcılığı). (Düzeltilmiş 6. Baskı). Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum, 2015.
• [2] Can E. Hygiene conditions and animal environment relations in farm anımals barns. Black Sea Journal of Engineering and Science, 3 64-70, 2020.
• [3] Ambazamkandi P., Thyagarajan G., Sambasivan S., Davis J., Shanmugam S., Joseph B.A. Shelter Design for Different Livestock from a Climate Change Perspective. In: Sejian, V., Gaughan, J., Baumgard, L., Prasad, C. (eds) Climate Change Impact on Livestock: Adaptation and Mitigation. Springer, New Delhi, 2015.
• [4] TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvancılık İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi: 28.05.2023.
• [5] Arıkan R. Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama. Asil Yayın Dağıtım Ltd., Ankara. 2007.
• [6] SPSS. SPSS Statistics for Windows, Version 22.0. IBM Corp., Armonk, NY, USA. 2013.
• [7] Yıldız N., Akbulut Ö., Bircan H. İstatistiğe Giriş,Uygulamalı Temel Bilgiler Çözümlü ve Cevaplı Sorular. (Genişletilmiş 3. Baskı), Aktif Yayınevi, Erzurum, 2002.
• [8] Şeker İ., Tasalı H., Güler H. Muş ilinde sığır yetiştiriciliği yapılan işletmelerin yapısal özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimler Veterinerlik Dergisi, 261 9-16, 2012.
• [9] Koçyiğit R., Yanar M., Aydın R., Özdemir V.F., Ergün O.F., Bayram B., Şat O. Erzurum İli Aşkale İlçesindeki Süt Sığırı İşletmelerinde Mevcut Barınak Yapısal Özellikleri ile İşletme Büyüklükleri Arasındaki İlişkiler. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 12 38-49, 2023.
• [10] Han Y., Bakır G. Özel besi işletmelerinin barınak yapısı ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41 45-51, 2010.
• [11] Tugay A., Bakır G. Giresun yöresindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinin ırk tercihleri ve barınakların yapısal durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37 39-47, 2006.
• [12] Aydın R., Güler O., Yanar M., Diler A., Koçyiğit R., Avcı M. Erzurum ili Hınıs ilçesi sığırcılık işletmelerinin barınak özellikleri üzerine bir araştırma. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 19 98-111, 2016.
• [13] Çapadağ M. Erzurum ili Yakutiye ilçesi büyükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. 2017.
• [14] Kum G. Antalya ili Holstein ırkı damızlık sığır yetiştiricileri birliğine üye işletmelerin mevcut durumu, besleme alışkanlıkları ve sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. 2006.
• [15] Erkan M. Mersin yöresindeki büyükbaş hayvancılık tesislerinin mevcut durumu ve bu tesislerde ortaya çıkan atıkların yarattıgı çevre kirliliği üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Adana, 2005.
• [16] Bayraktar H., Uğurlu N., Yilmaz A.M. Bitlis ili Ahlat ve Adilcevaz ilçeleri süt sığırı işletmelerinde barınakların değerlendirmesi, Selçuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 24 17-22, 2010.
• [17] Akkuş Z. Konya ilindeki süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2009.
• [18] Güler O., Aydın R., Diler A., Yanar M., Koçyiğit R., Maraşlı A. A research on housing characteristics of cattle enterprises; The case of Erzurum, Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences , 27 396-405, 2017.
• [19] Demir P., Adıgüzel S., Sarı M., Ayvazoğlu C. Kars merkez ilçedeki süt sığırcılık işletmelerinin genel yapısı ve ekonomik boyutu, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 28 09-13, 2014.
• [20] Özsağlıcak S., Yanar M. Erzincan İli Merkez İlçesi Sığırcılık İşletmelerinde Barınakların Yapısal Özellikleri ve İşletmecilerin Öğrenim Durumlarıyla İlişkileri. Anadolu, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 32 62-75, 2022.
• [21] Kaygısız A., Tümer R. Kahramanmaraş ili süt sığırı işletmelerinin yapısal özellikleri: 2. Barınak özellikleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Universitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 121 40-47, 2009.
• [22] Uğurlu N., Şahin S. Kayseri ili süt sığırı barınaklarının yapısal özellikleri. Selçuk Journal of Agriculture and Food Science, 242 23-26, 2010.
• [23] Aydın M.K. Keskin M. Muğla İlinde Süt Sığırı Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu, Bazı Verim ve Yapısal Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 59 57-63, 2019.
• [24] Yaylak E., Konca Y., Koyubenbe N. İzmir ili Ödemiş ilçesinde damızlık sığır yetiştiricileri birliği üyesi işletmelerde sığırların barındırılması. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 3 316-324, 2015.
• [25] Varol H. Hayvancılık işletmelerinde oluşan atıkların işletimi ve olası çevre etkileri Afyonkarahisar örneği. Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 2017.
• [26] Tilki M., Sarı M., Aydın E., Işık S. Aksoy A.R. Kars İli Sığır İşletmelerinde Barınakların Mevcut Durumu ve Yetiştirici Talepleri: I. Mevcut Durum. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 19 109-116, 2013.
• [27] Bardakçıoğlu H. E., Türkyılmaz M. K., Nazlıgül A., Aydın ili süt sığırcılık işletmelerinde kullanılan barınakların özellikleri üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 30 51-62, 2004.
• [28] Bakan Ö. Ağrı İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 2014.
• [29] Demirtaş M. Manavgat İlçesi Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Genel Profili Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 2006.
• [30] Özen B. Kars ilindeki sığırcılık işletmelerinin yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kars, 2008.
• [31] İmri V. Edirne ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, 2018.
• [32] Özaydınlı Y. Karacabey Süt Sığırı Işletmelerinde Hayvan Barınaklarının Hayvan Refahı Yönüyle Değerlendirilmesi Doktora Tezi, Bursa Uludag Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, 2018.
• [33] Kırbıyık U. Bursa Nilüfer Ilçesi Karacaoba Mahallesi Süt Sığırı Işletmelerinin Yapısal Ve Mekansal Sorunlarının Belirlenmesi ve Örnek Bir İşletmenin Modellenmesi. Doktora Tezi, Bursa Uludag Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, 2022.
• [34] Güzel M. Kahramanmaraş ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal ve mekanizasyon özelliklerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş, 2016.
• [35] Tatar A.M. Ankara ve Aksaray damızlık sığır yetiştiricileri il birliklerine üye süt sığırcılığı işletmelerinin yapısı ve sorunları. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2007.
• [36] Daş A., İnci H., Karakaya E., Şengül A.Y. Bingöl ili damızlık sığır yetiştiricileri birliğine bağlı sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1 421-429, 2014.
• [37] Bakır G. Van ilindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal durumu. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 12 1-10, 2002.
• [38] Önal A.R., Özder M. Edirne ili damızlık sığır yetiştiricileri birliğine üye işletmelerin yapısal özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 197-203, 2008.
• [39] Soyer G. Aydın ili süt sığırcılığı işletmelerinde gübre yönetim uygulamaları ve bitkisel üretimde gübre kullanım olanaklarının geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 2014.
• [40] Öztürk İ., Ünal H.B. Evaluation of manure management in dairy cattle farms: The case of İzmir-Tire (Turkey) region. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17 741-747, 2011.
• [41] Çayır M., Atılgan A., Öz H. Büyükbaş hayvan barınaklarındaki gübrelikler ve su kaynaklarına olan durumlarının incelenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 1-9, 2012.
• [42] Boz İ. Doğu Akdeniz Bölgesi'nde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısı, sorunları ve çözüm önerileri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16 24-32, 2013.
• [43] Meyer D.M., Garnett I., Guthrie J.C. A Survey of dairy manure management practices in California. Journal of Dairy Science, 80 1841-1845, 1997.
• [44] Köse K. Uşak İli Damızlık Sığır Yetiştiriciler Birliğine Kayıtlı İşletmelerin Genel Yapısı. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ. 2006.
• [45] Şahin O. Ayaş ilçesine bağlı köylerdeki süt sığırcılığının yapısı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 1994.