Kızlarım İçin Bir Vakıf: Hatun Can Begüm Ve Tebriz’de Gök Mescid’in Karakoyunlu Vakıfları

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 251 - 266, 03.01.2016

Leyla Yıldız

Öz

Hükümdarlığı döneminde inşa edildiği için Cihan Şah Karakoyunlu’ya (öl. 1467) atfen Mescid-i Muzafferiye

olarak da adlandırılan Tebriz’deki Gök Mescid, adını aldığı eşsiz mavi çinileri ve İran mimarisinde nadir görülen

plan şeması ve formuyla olduğu kadar zengin vakıfları ile de Ortaçağ İran dünyasının en önemli yapılarından biri

olarak görülmektedir. Yapının bânîsine ilişkin değişik kaynaklarda çelişkili ifadeler bulunmaktadır. Bu kaynaklardan

bazılarında Gök Mescid’in bânîsi olarak Cihan Şah’ın adı verilirken, bazılarında cami Cihan Şah’ın yanı sıra eşi Hatun

Can Begüm ve kızları Salihâ Hatun’a atfedilir. Bu bağlamda, Sarîh el-Milk adlı kapsamlı bir el yazmasının geç dönem,

tahminen Safevî nüshası bânîlik sorusu hakkında aydınlatıcı bilgiler sunmaktadır. Cihan Şah’ın eşi Hatun Can

Begüm’ü ön plana çıkarmayı amaçlayan bu makalede, Gök Mescid’in gerçek bânîleri ya da patronu sorusu, Hatun

Can Begüm’ün Karakoyunlu hanedanı içindeki etkin siyasi varlığı, sıra dışı hükümleri ile özellikle bir neslin ötesine

ulaşmayı hedefleyen özel vakıf stratejisi ve dönemin politik ortamı ışığında tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gök Mescid, Mescid-i Kebûd, Muzafferiye, Vakıf, Hatun Can Begüm, Cihan Şah, Sarîh el- Milk, Karakoyunlu Devleti, Tebriz

Kaynakça

• Aka, İsmail, İran’da Türkmen Hâkimiyeti (Kara Koyunlular Devri), Türk Tarih Kurumu Yayınları,