Modern Dönem Suriye ve Halep Türkmenleri

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 49 - 72, 01.06.2018

Ahmet Emin Dağ

Öz

Suriye coğrafyasına yerleşmeleri üzerinden bin yılı aşkın bir süre geçmiş olan Türkmenler, tarihsel

süreç içinde köklü izler bırakmış bir topluluktur. Büyük bölümü Halep ve çevresinde yaşayan Türkmenler,

modern dönemle birlikte büyük bir dönüşüm geçirmiştir. Osmanlının yıkılışı ve Modern Suriye’nin ortaya

çıkışındaki çalkantılı süreç boyunca yaşanan toplumsal kırılmalar bağımsızlık sonrasında tüm siyasal ve

toplumsal yapının oluşumunda belirgin izler bırakmıştır. Bu izlerin öne çıkan özelliği ise Suriye toplumunu

oluşturan tüm etnik ve mezhebi unsurlar arasındaki ilişkilerde gözlenmektedir. Fransız manda idaresi

altında ötekileştirilen Türkmen topluluğu, 1946 sonrasındaki ulus inşa sürecinde Suriye’deki milliyetçi Arap

iktidarları için de çok sevimli görünmüyordu. Varlığı bin yılı aşan Türkmenlerin yeni devletin inşa sürecinde

oynayabileceği olumlu rolleri görmezden gelen bu yaklaşım, yakın döneme kadar varlığını korudu. Türkiye-

Suriye ilişkilerinden de etkilenen Türkmenler, siyasal çalkantılarla dolu bir ülkede yaşamanın getirdiği

sıkıntılarla baş etmeye çalışırken, varlığını hep koruma mücadelesi vermiştir. Bugün bu büyük kültürel

miras, Arap Baharı ile birlikte yeni bir dönemin eşiğinde bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Suriye, Suriye Türkmenleri, Halep, Halep Türkmenleri

Modern Period Syria and Aleppo Turkmens

Öz

The Turkmen, who have been living in the Syrian geography for over a thousand years, are a community

that has left deep-rooted traces in the historical process. The Turkmen, who mostly live in and around

Aleppo, have undergone a great transformation with modern times. The collapse of the Ottomans and

the social turmoil during the turbulent process of the emergence of modern Syria left marked marks in

the formation of all political and social structures after independence. The distinguishing feature of these

traces is observed in the relations between all ethnic and sectarian elements forming the Syrian society. The

Turkmen community, customized under the French mandate, did not look very charming for the nationalist

Arab rulings in Syria during the post-1946 nation building process. However, this approach, from the fact

that the Turkmens whose existence was over a thousand years did not see the positive role they could play

in the construction of the new state, maintained its existence as much as the recent period. Turkmen are

affected by the Turkey-Syria relations, brought to live in a country filled with political turmoil while trying

to cope with adversity, it gave the fight to protect the assets. Today this great cultural heritage is on the verge

of a new era with the Arab Spring.

Anahtar Kelimeler

Syria, Syrian Turkmens, Aleppo, Aleppo Turkmens

Kaynakça

• “60 Bin Kişilik Ordumuz Hatay ve Halep’i İşgal Edecekmiş”, İkdam Gazetesi, 4 Nisan 1939.
• “Targeting Research for Poverty Reduction in Marginal Areas of Rural Syria”, Development and Change 37 (3), Institute of Social Studies, (2006), s. 627-648.
• Allouni, A. Aziz, “The Labor Movement in Syria”, Middle East Journal, Vol. 13, No 1 (Winter 1959), s. 64-76.
• Antoun, Richard T. ve Donald Quataert, Syria: Society, Culture, and Polity, State University of New York, Binghamton 1991.
• Ayntabi, Muhammet Fuad, Haleb fi Miete Amin 1850-1950, III, Turas Yayınevi, Halep 1993.
• Azimli, Mehmet, “Abbasiler Döneminde Türklerden Oluşturulan Ordu: Hassa Ordusu”, Türkler, IV, ed. H. Celal Güzel, K. Çiçek ve S. Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, s. 651-675.
• Batatu, Hanna, “Some Observations on the Social Roots of Syria’s Ruling, Military Group and the Causes for Its Dominance”, Middle East Journal, Vol. 35, No 3, (Summer 1981), s. 331-344.
• _____, Syria’s Peasantry, the Descendants of Its Lesser Rural Notables, and Their Politics, Princeton University Publications, Princeton 1999.
• Bazoğlu, Duygu Sezer, “Soğuk Savaş Dönemi ve Türkiye’nin İttifaklar Politikası”, Çağdaş Türk Diplomasisi, ed. İsmail Soysal, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999, s. 441-464.
• Bostancı, Işıl, Halep Türkmenleri (Boy ve Oymaklar), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ 1998.
• Bou-Nacklie, N. E., “Les Troupes Speciales: Religious and Ethnic Recruitment, 1916-46”, International Journal of Middle East Studies, Cambridge University, Vol. 25, No 4, (Nov. 1993), s. 645-660.
• Dam, Nicholas Van, “Minorities and Political Elites in Iraq and Syria”, Sociology of ‘Developing Societies’ The Middle East, ed. Talal Asad ve Roger Owen, Macmillan, New York 1983, s. 138-153.
• _____, Suriye’de İktidar Mücadelesi, çev. Aslı Falay Çalkıvık – Semih İdiz, İletişim Yayınları, İstanbul 2000.
• Dusen, Michael H. Van, “Political Integration and Regionalism in Syria”, Middle East Journal, Middle East Institute, Vol. 26, No 2, (Spring 1972), s. 123-136.
• Esmer, Ahmet Şükrü, “Savaş İçinde Türk Diplomasisi (1939-1945)”, Çağdaş Türk Diplomasisi, ed. İsmail Soysal, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999, s. 343-361.
• Faksh, Mahmud A., “The Alawi Community of Syria: A New Dominant Political Force”, Middle Eastern Studies, Vol. 20, No 2, (Apr. 1984), s. 133-153