1906 Bursa Exhibition in the Context of Ottoman Local Fairs in Sultan Abdulhamit II Period

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 174 - 197, 07.12.2021

Hakan Asan

https://doi.org/10.16985/mtad.1029165

Öz

Local exhibitions with economic concerns are organized in line with basic objectives such as highlighting domestic production and reducing dependency on imports. In addition, it is a result of the developments shaped by the social life and economic needs of the period. Industrial products and outputs, agricultural goods and animal species are exhibited and sold in these local exhibitions. The local exhibitions, which started to be organized during the reign of Abdulhamit II, reflect the economic goals of the first years of the twentieth century and the developments achieved in various sectors. They revealed the economic performance, production capacity and wealth of the province where the exhibition is held in particular
and the Ottoman Empire in general. They were also expected to contribute to the solution of the problems encountered in the economic field. They featured a general exhibition rather than a specialization in a particular field and provided the representation of domestic crops and products. This study makes a general evaluation about the local exhibitions organized during the reign of Abdulhamid II and in the centres of various provinces. Then it deals with the 1906 Bursa Crops and Products Exhibition in depth. The process of creating an exhibition is followed step by step through the Ottoman archival sources, press material and annuals in addition to the works written in the mentioned period and in the following periods.

Anahtar Kelimeler

II. Abdulhamit, exhibition, Bursa, agriculture, industry

II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı Mahallî Fuarcılığı Bağlamında 1906 Bursa Sergisi

Öz

İktisadi hedefleri bulunan mahallî sergiler, yerli üretimin ön plana çıkarılması ve ithalata bağımlılığın azaltılması gibi temel amaçlar doğrultusunda düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra dönemin sosyal yaşamı ve ekonomik ihtiyacına göre şekillenen gelişmelerin bir sonucudur. Söz konusu mahallî sergiler ile yerli sanayi ürünleri, sınaat mamulleri, ziraat mahsulleri ile hayvan türleri teşhir edilmiş ve bunların satışı gerçekleştirilmiştir. II. Abdülhamit döneminde düzenlenmeye başlayan mahallî sergiler 20. yüzyılın ilk yıllarındaki ekonomik hedefleri göstermekte ve muhtelif sektörlerde ulaşılan gelişmeleri yansıtmaktadır. Özelde serginin düzenlendiği vilayetin genelde ise Osmanlı Devleti’nin ekonomik performansı, üretim
kapasitesi ve zenginliği ortaya koyulmaktadır. Ayrıca iktisadi alanda karşılaşılan problemlerin çözümüne yönelik katkı sağlaması da beklenmektedir. Bu sergiler belirli bir alanda ihtisaslaşmaktan ziyade genel bir sergi özelliği taşımış ve yerli mahsul ile mamulatın temsilini sağlamıştır. Çalışmada II. Abdülhamit döneminde ve muhtelif vilayetlerin merkezlerinde düzenlenen mahallî sergiler konusunda genel bir değerlendirme yapılmış ve 1906 Bursa Mahsulat ve Mamulat Sergisi de derinlemesine incelenmiştir. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin o dönem içerisinde tutmuş olduğu ve bugün Osmanlı arşivlerinde bulunan belgeler ile dönemin basın hayatı ve salnameler üzerinden süreç izlenmiştir. Bununla birlikte söz konusu dönemde ve sonraki dönemlerde kaleme alınmış eserlere de başvurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

II. Abdülhamit, sergi, Bursa, ziraat, sanayi

Kaynakça

• Hüdavendigar Vilayeti Salnamesi, Hüdavendigar Vilayet Matbaası, Bursa 1325. İstanbul Beyne’l-milel Sergi ve Panayır Küşâdı Meselesi, İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları, İstanbul 1928.
• Sivas Vilayet Salnamesi, Sivas Vilayet Matbaası, Sivas 1321.
• Sivas Vilayet Salnamesi, Sivas Vilayet Matbaası, Sivas 1325.
• Trabzon Vilayet Salnamesi, Trabzon Vilayet Matbaası, Trabzon 1322.
• Akçura, Gökhan, Türkiye Sergicilik ve Fuarcılık Tarihi, Tarih Vakfı Yayınevi, İstanbul 2009.
• Asan, Hakan, “Osmanlı Mahalli Fuarcılığı Üzerine Bir Kesit: Sivas Hamidiye Sınaat ve Ziraat Sergisi”, FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, S. 17, (2021), s. 225-256.
• Ayverdi, İlhan Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Yayınları, İstanbul 2011.
• Balcı, Ercüment, “Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Batı Anadolu’da Mahalli Bir Fuar: Biga Sanayi ve Zirai Ürünler Sergisi (7 Eylül-7 Kasım 1916)”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 146, (2003), s. 85-106.
• _______, “İstanbul’un İlk Büyük Uluslararası Fuarı: Sergi-i Umumî-i Osmanî (1863)”, Antikçağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi, C. IV, İstanbul BB. Kültür Yayınları, İstanbul (2015), s. 231-235.
• Münif, “Sergi-i Umûmî-i Osmânî’nin Vukû-ı Küşâdı”, Mecmua-i Fünun, No: 9, Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye, İstanbul (1279), s. 362-367.
• Okumuş, Ruveyda, “II. Abdülhamid Devrinde Yıldızı Parlayan Bir Devlet Adamı: Reşid Mümtaz Paşa”, Hazine-i Evrak Arşiv ve Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 2, (2020), s. 113-140.
• Önder, Mehmet, “Anadolu’da Açılan İlk Halı-Kilim Sergisi ve Maraşal Hinderburg’a Hediye Edilen Bir Konya Halısı”, Türk Etnografya Dergisi, S. 6, (1963), s. 98-101.
• Öney, Ayhan, İktisadi ve Ticari Terimler Sözlüğü, Turhan Kitabevi, Ankara 1978.
• Özcan, Abdülkadir, “Mehmet Tevfik Bey”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 28, Ankara (2003), s. 536-537.
• Yılmaz, Emrah, “Osmanlı’nın Son Döneminde Konya’da Halıcılık ve Konya Halı-Kilim Sergisi”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, C. 9, S. 27, (2021), s. 360-388.
• Ziraat Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1976.