Kömür Gazlaştırmanın Türkiye Açısından Stratejik Önemi

Yıl 2021, Sayı: 20, 85 - 106, 02.08.2021

Metin Aktan

Öz

Kömürün dünya genelindeki ağırlıklı üretimi ve tüketimi batıdan doğuya doğru kaymış olup;
kömür, her şeye rağmen dünya birincil enerji tüketimindeki yerini en ön sıralarda sürdürmeye
devam etmektedir. Türkiye, birincil enerji kaynakları bakımından dışa bağımlı olduğundan
cari açığın yarıdan fazlasını enerji giderleri oluşturmaktadır. Enerjideki dışa bağımlılığın azaltılabilmesi
için yerli kömür kaynaklarının yüksek teknoloji ile işlenip gazlaştırma/sıvılaştırma
amaçlı değerlendirilebilmesi, ulusal güvenlik açısından önemli bir konudur. Petrol ve doğal
gazda yaşanabilecek bölgesel veya küresel bir kriz, Türkiye açısından en önemli risk faktörlerinden
biridir. Enerjide kendi kendine yeten bir ülke olabilmenin en önemli yolu, kaynak
çeşitliliğini arttırmanın yanında yerli kömür kaynaklarını yerli teknolojilerle yüksek katma
değerli ürünlere dönüştürebilmekten geçmektedir. Bu çalışmada, kömürün dünya ve Türkiye
özelindeki mevcut durumu ve geleceği ile ilgili tahminlerle birlikte, kömür gazlaştırmanın
mevcut durumu ve geleceği ile ilgili bilgilere de yer verilmektedir. Ayrıca Türkiye açısından
kömür gazlaştırma ürünlerinin stratejik öneminden bahisle, Pazar analizlerine yer verilerek,
çeşitli önerilerde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kömür, Kömür gazlaştırma, Gazlaştırma ürünleri, Türkiye Kömür stratejisi

Kaynakça

• Aktan, M. (2016). Energy Security Dilemma Of Turkey In The Context Of Domestic Coal Resources . İstanbul: Dünya Enerji Kongresi ve Sergisi.
• Aktan, M. (2020, 08 06). Kömür Gazlaştırma Ürünlerinin Gerçek Opsiyonlar Yöntemi İle Değerlemesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Avşaroğlu, N. (2019, Şubat). Dünya'da Kömürün Geleceği. https://www.researchgate.net/publication/330811265_DUNYA'DA_KOMURUN_GELECEGI adresinden alındı BP. (2019). BP Statistical Review of World Energy, Coal, 68th Edition. 02 2020, 02 tarihinde https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2019-coal.pdf adresinden alındı
• EİGM. (2019). Enerji Denge Tabloları 2018. 01 03, 2020 tarihinde https://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari adresinden alındı
• EPDK. (2020, 05 06). Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu 2018. EPDK: https://www.epdk.org.tr/Detay/DownloadDocument?id=ppHG/emxMVg= adresinden alındı
• GSTC. (2019a). Map of Facilities. (Global Syngas Technologies Council) 02 03, 2020 tarihinde https://www.globalsyngas.org/resources/map-of-gasification-facilities adresinden alındı
• GSTC. (2019b). Resources. (Global Syngas Technologies Council) 02 03, 2020 tarihinde https://www.globalsyngas.org/resources/the-gasification-industry/ adresinden alındı
• Gübretaş. (2019a). Gübretaş 2018 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara: Gübretaş.
• Gübretaş. (2019b, Ocak). Gübretaş Yatırımcı Sunumu. 02 06, 2020 tarihinde https://www.gubretas.com.tr/wp-content/uploads/2019/04/Sunum_2019-1.pdf adresinden alındı
• IEA. (2019, 11 21). Final energy consumption in industry by scenario, 1990-2040. (IEA) 02 01, 2020 tarihinde https://www.iea.org/data-and-statistics/charts/final-energy-consumption-in-industry-by-scenario-1990-2040 adresinden alındı
• İnal, S., Yasar, O., & Aydiner, K. (2021). Importance of Domestic Coal (Lignite) Reserves on Turkey’s Energy Independency. MT Bilimsel, 11-32.
• Lignite Energy Council. (2019). Great Plains Synfuels Plant. 02 09, 2020 tarihinde https://lignite.com/mines-plants/poly-generation-plants/great-plains-synfuels-plant/ adresinden alındı
• NETL. (2020, 02 20). Gasification Plant Databases: https://www.netl.doe.gov/research/coal/energy-systems/gasification/gasification-plant-databases adresinden alındı
• Önal, G. (2005). Enerjide Kömürün Önemi. Makale. TMMOB Maden Mühendisleri Odası.
• PAGEV. (2020, 02 06). PAGEV Plastik Sektörü Raporu 2019. PAGEV: https://pagev.org/plastik-sektor-raporu-2019 adresinden alındı
• Petkim. (2020, 02 06). Petkim Petrokimya Holding A.Ş.: http://www.petkim.com.tr/Sayfa/1/46/URETIM-TURKIYE-PETROKIMYA-SANAYI-VE-PETKIM.aspx adresinden alındı
• Reuters. (2021, 03 24). Analysis: Cold weather, sky-high gas prices burnish coal's appeal: https://www.reuters.com/article/us-coal-demand-analysis-idUSKBN29K1FO adresinden alındı
• Soccar. (2020). Star Rafineri. (Soccar) 02 06, 2020 tarihinde http://www.socar.com.tr/star-rafineri.html adresinden alındı
• Şengüler, İ. (2009). Ülkemiz Enerji Bütünlemesinde Kömürün Yeri ve Yeni Projeler. Makale. TMMOB.
• TAGEM. (2018). Gübre Sektör Politika Belgesi 2018-2022. Ankara: TAGEM. 02 07, 2020 tarihinde https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/G%C3%BCbre%20Sekt%C3%B6r%20Politika%20Belgesi%202018-2022.pdf adresinden alındı
• Tamzok, N. (2021a, 02 20). Dünya'da ve Türkiye'de Kömür Politikaları. T. M. Odası (Dü.), Kömür ve Enerji Çalıştayı. içinde Ankara: TMMOB Maden Mühendisleri Odası.
• Tamzok, N. (2021b, 03 24). 03 22, 2021 tarihinde Enerji Günlüğü: https://www.enerjigunlugu.net/enerji-ve-iklime-cin-penceresinden-bakmak-31926yy.htm adresinden alındı
• TC Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü. (2016). Kimya Sektörü Raporu 2015. Ankara: İhracat Genel Müdürlüğü. https://ticaret.gov.tr/data/5b87000813b8761450e18d7b/Kimya.pdf adresinden alındı
• TKİ. (2015). Soma Kömür Gazlaştırma Projesi. Ankara: TKİ.
• TKİ. (2019). Tunçbilek Kömür Gazlaştırma Pilot Tesisleri . Ankara: TKİ.
• TKİ. (2020). TKİ TRİJEN Projesi. Bilgi Notu. Ankara: TKİ.
• TUGSAŞ. (2020, 01 22). TUGSAŞ. Kütahya Gübre Sanayii AŞ: http://www.tugsas.gov.tr/kutahya.htm adresinden alındı
• TÜBA. (2018). Temiz Kömür Teknolojileri Raporu. Ankara: TÜBA.
• TÜBİTAK. (2019). TRİJEN Projesi. Ankara: TKİ.
• TÜİK. (2020a). TÜİK Temel İstatistikler. 02 06, 2020 tarihinde http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist adresinden alındı
• TÜİK. (2020b). İthalat İstatistikleri, 2018. Ankara: TUIK.
• Yeldan, E., & Voyvoda, E. (2015). Türkiye İçin Düşük Karbonlu Kalkınma Yolları ve Öncelikleri. İstanbul: WWF Türkiye ve İstanbul Politikalar Merkezi.
• Ziypak, M. (2015). Gazlaştırma Teknolojileri . Ankara: TKİ.