Öz
Bu çalışmanın amacı nitel araştırma yöntemleri kullanılarak hazırlanan makalelerin yöntemsel analizlerini yapmaktır. Nitel yaklaşımın benimsendiği çalışma iç içe geçmiş tek durum desenine sahiptir. Çalışma grubu amaçlı örnekleme türlerinden maksimim çeşitlilik ve ölçüt örneklem teknikleriyle belirlenmiş olan TR Dizin Sosyal ve Beşerî Bilimler Veri Tabanı Dergi Listesi’nde yer alan 46 eğitim bilimleri ve sosyal bilimler dergisi ile bu dergilerin 2019 yılı 1. sayısında yayımlanan, nitel yaklaşımla hazırlanmış 187 makaledir. Çalışma verileri betimsel analiz ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. İncelenen makalelerin önemli bir bölümünde nitel araştırma yöntemlerine uygunluk bakımından sorunların olduğu belirlenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen makalelerde farklı nitel desenlerin kullanıldığı belirlenmiştir. İncelenen makalelerde öne çıkan sonuçlar bu çalışmaların önemli bir kısmında kullanılan desenlerin, seçilme nedeninin yeterince açıklanmadığı, yanlış isimlendirildiği, kuramsal açıklamaların eksik ya da hatalı olduğu ve hatta bazı çalışmalarda desen bilgisine yer verilmediği yönündedir. Bu araştırmada ulaşılan sonuçlar nitel literatürde yer almayan kimi desenlerin kullanıldığını, var olan desenlerin kullanımının da hatalar barındırdığını ortaya koymaktadır. Bu durum çalışmaların niteliksel olarak yeterli olmadıklarını şeklinde yorumlanabilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arthur, J., Waring, M., Coe, R., & Hedges L. V (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri ve metodolojileri (A. Erözkan ve E.
- Büyüköksüz, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayınları.
- Audi, R. (2018). Epistemoloji -Bilgi teorisine çağdaş bir giriş (H.Y. Başdemir, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Abbott, A. (2013). Disiplinlerin kaosu (S. Gürses, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları
- Baert, P. (2017). Sosyal bilimler felsefesi: Pragmatizme doğru (Ü. Tatlıcan, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları.
- Benton, T., & Craib, I., (2018). Sosyal bilim felsefesi -Toplumsal düşüncenin felsefi temelleri (Ü. Tatlıcan ve B. Binay, Çev.). Bursa: Sentez Yayınları.
- Berg, B., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemler (H. Aydın, Çev.Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi.
- Best, J. W., & Kahn, J. K. (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri (O. Köksal, Çev.Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi.
- Cevizci, A. (2014). Felsefe tarihi -Thales’ten Baudrillard’a (5. baskı). İstanbul: Say Yayınları.
- Creswell, J. W. (2017a). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S.B. Demir, Çev.Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
- Creswell, J. W. (2017b). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri (H. Özcan, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri -Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.Ed). Ankara: Siyasal Kitapevi.
- Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner L. A. (2015). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz. (A. Aypay Çev.Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Denzin, N. K., & Lincoln, Y.S. (2018). Introduction: The discipline and practice of qualitative research. The SAGE Handbook of qualitative research (5th ed., pp 29-55). Thousand Oaks, California: Sage Publication.
- Charmaz, K (2015). Gömülü (grounded) teori yapılandırması – Nitel analiz uygulama rehberi (R. Hoş, Çev.Ed). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Fay, B. (2017). Çağdaş sosyal bilimler felsefesi -Çok kültürlü bir yaklaşım (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Frank, P. (2017). Bilim felsefesi bilim ile felsefe arasındaki bağ (D. Kadıoğlu, Çev.). İstanbul: Ay Yayınları.
- Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.Ed.). Ankara: Anı Yayınları.
- Gillies, D. (2018). Yirminci yüzyılda bilim felsefesi dört ana tema (M. Tuncel). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Gimbel, S. (2017). Bilimsel yöntemin izinde -Bilim felsefesinin öğretilmesinde yeni bir yaklaşım (Ö. Ünlü, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Gordon, S. (2015). Sosyal bilimler tarihi ve felsefesi (H. Kösebalaban ve Ü. Tatlıcan, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
- Guénon, R. (1990). Niceliğin egemenliği ve çağın alametleri (M. Kanık, Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.
- Habermas, J. (2011). Sosyal bilimlerin mantığı üzerine (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Johnson, B. & Christensen, L. (2017). Educational research quantitative, qualitative, and mixed approaches (6th ed.) Thousand Oaks, California: Sage Publication.
- Kuhn, T.S. (2019). Bilimsel devrimin yapısı (N. Kuyaş, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Lecourt, D. (2013). Bilim felsefesi (I. Ergüden, Çev.). Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
- Mason, S.F. (2019). Bilimler tarihi (U. Daybelge, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı -Etkileşimli bir yaklaşım (M. Çevikbaş, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Mengüşoğlu, T. (2017). İnsan felsefesi, (2. basım). İstanbul: Doğu Batı Yayınları
- Merriam, S.B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Miles, M.B. & Huberman, A.M. (2016). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev.Ed). Ankara: Pegem Akademi.
- Morse, J. M. (2016). Developing grounded theory the second generation. New York: Routledge.
- Moses, J.W & Knutsen, T.L. (2020). Bilmenin yolları -Toplumsal ve siyasal araştırmalarda rakip metodolojiler. (K. İlbaşı ve E.B. Ersöz). İstanbul: Küre yayınları.
- Neuendorf, K. A. (2017). The content analysis guidebook. (2th ed.). Thousand Oaks, California: SAGE Publications.
- Neuman, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri -Nitel ve nicel yaklaşımlar 2.cilt (S. Özge, Çev.). Ankara: Siyasal Yayınevi
- Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bürün ve S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Popper, K. R. (2019). Bilimsel araştırmanın mantığı (İ. Aka ve İ. Turan, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Porta, D. (2019). Karşılaştırmalı analiz: Vaka-yönelimliye karşı değişken-yönelimli araştırma (S. Gürses, Çev.). D. della Porta ve M. Keating (Ed.). Epistemolojik bir giriş. Sosyal bilimlerde yaklaşımlar ve metodolojiler çoğulcu bir perspektif (s. 241-269) içinde. İstanbul: Küre Yayınları.
- Porta, D. & Keating, M. (2019). Sosyal bilimlerde kaç yaklaşım var? (S. Gürses, Çev.). D. della Porta ve M. Keating (Ed.). Epistemolojik bir giriş. Sosyal bilimlerde yaklaşımlar ve metodolojiler çoğulcu bir perspektif (s. 38-60) içinde. İstanbul: Küre Yayınları.
- Robson, C. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırmaları (Ş. Çımkır ve N. Demirkasımoğlu, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Punch, K. F. (2016). Sosyal araştırmalara giriş nicel ve nitel yaklaşımlar (D. Bayrak, H.B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
- Russell, B. (2019). Bilimsel bakış (F. Sezer, Çev.). İstanbul: Say Yayınları .
- Saldana, (2011). Fundamentels of qualitative research. Oxford: Oxford University Press.
- Sayer, A. (2019). Sosyal bilimlerde yöntem -Realist bir yaklaşım (S. Gürses, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
- Silverman, D. (2019). Nitel verileri yorumlama (E. Dinç, Çev.Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Stake, R. (1995). The arts of case study research. Thousand Oaks, California: Sage Publication.
- TR Dizin Dergi Listesi (2019, 2 Kasım). Erişim adresi: https://trdizin.gov.tr/statistics/listAcceptedJournals.xhtml
- Weber, M. (2017). Sosyal bilimler metodolojisi. (V. S. Öğütle, çev.). İstanbul: Küre Yayınları
- Whitfield, P. (2018). Batı biliminde dönüm noktaları. (S. Uslu, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması uygulamaları (İ. Günbayı, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Öz
The purpose of this study is to make methodological analysis of articles prepared using qualitative research methods. The study in which the qualitative approach is adopted has single-case embedded design. It is 187 articles prepared in qualitative approach, published in the first issue of 2019 journals and social sciences journal published in TR Directory Social and Humanities Database Journal List, which is determined by maximum variation sampling and criterion sampling techniques, which are among the sampling types for study groups. The study data were analyzed by descriptive analysis and content analysis. It has been determined that there are problems in terms of compliance with qualitative research methods in a significant part of the articles examined. It was determined that different qualitative designs were used in the articles examined within the scope of the study. The prominent results in the articles reviewed are that the reasons for choosing the patterns used in most of these studies are not sufficiently explained, that they are misnamed, that theoretical explanations are incomplete or erroneous, and even some studies do not include pattern information. The results obtained in this study reveal that some designs that are not included in the qualitative literature are used, and that the use of existing designs contains errors. This situation can be interpreted as the studies are not qualitatively sufficient.
Anahtar Kelimeler
Qualitative design Methodology Content analysis Descriptive analysis
Kaynakça
- Arthur, J., Waring, M., Coe, R., & Hedges L. V (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri ve metodolojileri (A. Erözkan ve E.
- Büyüköksüz, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayınları.
- Audi, R. (2018). Epistemoloji -Bilgi teorisine çağdaş bir giriş (H.Y. Başdemir, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Abbott, A. (2013). Disiplinlerin kaosu (S. Gürses, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları
- Baert, P. (2017). Sosyal bilimler felsefesi: Pragmatizme doğru (Ü. Tatlıcan, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları.
- Benton, T., & Craib, I., (2018). Sosyal bilim felsefesi -Toplumsal düşüncenin felsefi temelleri (Ü. Tatlıcan ve B. Binay, Çev.). Bursa: Sentez Yayınları.
- Berg, B., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemler (H. Aydın, Çev.Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi.
- Best, J. W., & Kahn, J. K. (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri (O. Köksal, Çev.Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi.
- Cevizci, A. (2014). Felsefe tarihi -Thales’ten Baudrillard’a (5. baskı). İstanbul: Say Yayınları.
- Creswell, J. W. (2017a). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S.B. Demir, Çev.Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
- Creswell, J. W. (2017b). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri (H. Özcan, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri -Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.Ed). Ankara: Siyasal Kitapevi.
- Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner L. A. (2015). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz. (A. Aypay Çev.Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Denzin, N. K., & Lincoln, Y.S. (2018). Introduction: The discipline and practice of qualitative research. The SAGE Handbook of qualitative research (5th ed., pp 29-55). Thousand Oaks, California: Sage Publication.
- Charmaz, K (2015). Gömülü (grounded) teori yapılandırması – Nitel analiz uygulama rehberi (R. Hoş, Çev.Ed). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Fay, B. (2017). Çağdaş sosyal bilimler felsefesi -Çok kültürlü bir yaklaşım (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Frank, P. (2017). Bilim felsefesi bilim ile felsefe arasındaki bağ (D. Kadıoğlu, Çev.). İstanbul: Ay Yayınları.
- Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.Ed.). Ankara: Anı Yayınları.
- Gillies, D. (2018). Yirminci yüzyılda bilim felsefesi dört ana tema (M. Tuncel). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Gimbel, S. (2017). Bilimsel yöntemin izinde -Bilim felsefesinin öğretilmesinde yeni bir yaklaşım (Ö. Ünlü, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Gordon, S. (2015). Sosyal bilimler tarihi ve felsefesi (H. Kösebalaban ve Ü. Tatlıcan, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
- Guénon, R. (1990). Niceliğin egemenliği ve çağın alametleri (M. Kanık, Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.
- Habermas, J. (2011). Sosyal bilimlerin mantığı üzerine (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Johnson, B. & Christensen, L. (2017). Educational research quantitative, qualitative, and mixed approaches (6th ed.) Thousand Oaks, California: Sage Publication.
- Kuhn, T.S. (2019). Bilimsel devrimin yapısı (N. Kuyaş, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Lecourt, D. (2013). Bilim felsefesi (I. Ergüden, Çev.). Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
- Mason, S.F. (2019). Bilimler tarihi (U. Daybelge, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı -Etkileşimli bir yaklaşım (M. Çevikbaş, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Mengüşoğlu, T. (2017). İnsan felsefesi, (2. basım). İstanbul: Doğu Batı Yayınları
- Merriam, S.B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Miles, M.B. & Huberman, A.M. (2016). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev.Ed). Ankara: Pegem Akademi.
- Morse, J. M. (2016). Developing grounded theory the second generation. New York: Routledge.
- Moses, J.W & Knutsen, T.L. (2020). Bilmenin yolları -Toplumsal ve siyasal araştırmalarda rakip metodolojiler. (K. İlbaşı ve E.B. Ersöz). İstanbul: Küre yayınları.
- Neuendorf, K. A. (2017). The content analysis guidebook. (2th ed.). Thousand Oaks, California: SAGE Publications.
- Neuman, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri -Nitel ve nicel yaklaşımlar 2.cilt (S. Özge, Çev.). Ankara: Siyasal Yayınevi
- Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bürün ve S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Popper, K. R. (2019). Bilimsel araştırmanın mantığı (İ. Aka ve İ. Turan, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Porta, D. (2019). Karşılaştırmalı analiz: Vaka-yönelimliye karşı değişken-yönelimli araştırma (S. Gürses, Çev.). D. della Porta ve M. Keating (Ed.). Epistemolojik bir giriş. Sosyal bilimlerde yaklaşımlar ve metodolojiler çoğulcu bir perspektif (s. 241-269) içinde. İstanbul: Küre Yayınları.
- Porta, D. & Keating, M. (2019). Sosyal bilimlerde kaç yaklaşım var? (S. Gürses, Çev.). D. della Porta ve M. Keating (Ed.). Epistemolojik bir giriş. Sosyal bilimlerde yaklaşımlar ve metodolojiler çoğulcu bir perspektif (s. 38-60) içinde. İstanbul: Küre Yayınları.
- Robson, C. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırmaları (Ş. Çımkır ve N. Demirkasımoğlu, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Punch, K. F. (2016). Sosyal araştırmalara giriş nicel ve nitel yaklaşımlar (D. Bayrak, H.B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
- Russell, B. (2019). Bilimsel bakış (F. Sezer, Çev.). İstanbul: Say Yayınları .
- Saldana, (2011). Fundamentels of qualitative research. Oxford: Oxford University Press.
- Sayer, A. (2019). Sosyal bilimlerde yöntem -Realist bir yaklaşım (S. Gürses, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
- Silverman, D. (2019). Nitel verileri yorumlama (E. Dinç, Çev.Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Stake, R. (1995). The arts of case study research. Thousand Oaks, California: Sage Publication.
- TR Dizin Dergi Listesi (2019, 2 Kasım). Erişim adresi: https://trdizin.gov.tr/statistics/listAcceptedJournals.xhtml
- Weber, M. (2017). Sosyal bilimler metodolojisi. (V. S. Öğütle, çev.). İstanbul: Küre Yayınları
- Whitfield, P. (2018). Batı biliminde dönüm noktaları. (S. Uslu, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması uygulamaları (İ. Günbayı, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler - Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Kasım 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 8 Sayı: 2 |
