Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Araştırılması: Bursa İli Örneği

Yıl 2019, , 617 - 636, 26.08.2019

Tuba Bora Kılınçarslan , Rüyam Küçüksüleymanoğlu

https://doi.org/10.25095/mufad.607225

Cited By: 9

Öz

Tükenmişlik sendromu, iş stresine bağlı olarak ortaya çıkan ve insan ilişkilerinin yoğun olduğu iş ortamlarında etkisini daha fazla gösteren bir olgudur. Bu çalışmanın amacı, Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’na kayıtlı muhasebe meslek mensuplarının tükenmişlik düzeylerini araştırmak ve tükenmişlik düzeylerinin demografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmektir. Çalışmada tükenmişlik ölçeği olarak,  3 alt boyuttan (duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarı) oluşan 22 maddeli Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. 391 muhasebe meslek mensubunun katıldığı bu araştırmaya ilişkin veriler SPPS 23 paket programında analiz edilmiş, tükenmişlik düzeylerinin demografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmek amacıyla t testi ve ANOVA testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda muhasebe meslek mensuplarının yüksek düzeyde tükenmişlik yaşadığı; tükenmişlik düzeylerinin alt boyut/boyutlarının cinsiyete, yaşa, eğitim durumuna, medeni duruma, mevcut iş yerindeki çalışma süresine ve mesleki çalışma süresine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği; çalışma yeri ve çalışma şekline göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki tükenmişlik, muhasebe meslek mensupları, Maslach Tükenmişlik Ölçeği

Kaynakça

• Ay, Mustafa – Avşaroğlu, Selahattin (2010), “Muhasebe Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik, İş Doyumu ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi 1- Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, ss. 1170-1189.
• Bährer-Kohler, Sabine (2013), Burnout for Experts – Prevention in the Context of Living and Working, Bährer-Kohler, Sabine (Ed.) “Chapter 1: Introduction”, Springer, New York.
• Belias, Dimitrios – Koustelios, Athanasios – Sdrolias, Labros – Koutiva, Maria – Eleni, Zournatzi (2013), “Job Burnout Greek Bank Employees: A Case Study”, International Journal of Human Resource Management and Research, Cilt 3, Sayı 2, Haziran, pp. 105-120.
• Byrne, Marann - Chughtai, Aamir - Flood, Barbara - Murphy, Evelyn - Willis, Pauline (2013), "Burnout Among Accounting and Finance Academics in Ireland", International Journal of Educational Management, Cilt 27, Sayı 2, pp. 127-142.
• Cannon, Nathan N. – Herda, David N. (2016), “Auditors’ Organizational Commitment, Burnout, and Turnover Intention: A Replication”, Behavioral Research in Accounting, Cilt 28, Sayı 2, Güz, pp. 69-74.
• Coşkun, Recai; Altunışık, Remzi & Yıldırım, Engin (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya Yayıncılık, Güncellenmiş 9. Baskı, Sakarya.
• Çam, Olcay “Tükenmişlik Envanterinin Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Araştırılması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları (Hacettepe Üniversitesi, 22-25 Eylül 1992), Ed. Rüveyde Bayraktar ve İhsan Dağ, Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara, 1993, ss.155-160.
• Çelik, Muhsin (2016), “Tükenmişlik Yaşam Doyumu ve İş Yükü İlişkisi: Denizli’de Faaliyet Gösteren Muhasebe Meslek Mensupları Üzerinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 21, Sayı 4, ss. 1139-1152.
• Çiftçioğlu, Aydem (2011), “Investigating Occupational Commitment and Turnover Intention Relationship with Burnout Syndrome”, Business and Economics Research Journal, Cilt 2, Sayı 3, ss. 109-119.
• Dalğar, Hüseyin – Tekşen, Ömer (2014), “Muhasebecilerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ile Rol Çelişkisi Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 62, Nisan, ss. 37-54.
• Demir, Özcan – Sezgin, Eray Ekin (2017), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Tükenmişlik Düzeyleri ile Örgütsel Bağlılık Kavramı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: TRB1 ve TRC2 Bölgesindeki İşletmelerde Yapılan Bir Çalışma”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Cilt 10, Sayı 3, Şubat, ss. 33-54.
• Deran, Ali – Beller, Beyhan (2015), “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Giresun İl Merkezinde Yapılan Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 45, Ocak-Haziran, ss. 69-93.
• Doğan, Zeki – Nazlıoğlu, Elif Hilal (2010), “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Araştırma”, “İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt 12, Sayı 3, Temmuz, ss. 97-116.
• Eker, Melek - Anbar, Adem (2008), “Work Related Factors That Affect Burnout Among Accounting And Finance Academicians”, “İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt 10, Sayı 4, Eylül, pp. 111‐37.
• Ergin, Canan “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları (Hacettepe Üniversitesi, 22-25 Eylül 1992), Ed. Rüveyde Bayraktar ve İhsan Dağ, Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara, 1993, ss.143-154.
• Ersoy, Ayten – Demirel Utku, Burcu (2005), “Konaklama İşletmeleri Muhasebe Müdürlerinde Tükenmişlik Sendromu-II”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 27, Temmuz, ss. 38-46.
• Felton, J.S. (1998), “Burnout as a Clinical Entity - Its Importance in Health Care Workers”, Occupational Medicine, Cilt 48, Sayı 4, pp. 237–250.
• Fogarty, Timothy J. – Singh, Jagdip – Rhoads, Gary K. – Moore, Ronald K. (2000), “Antecedents and Consequences of Burnout in Accounting: Beyond the Role Stress Model”, Behavioral Research in Accounting, Cilt 12, pp.31-67.
• Freudenberger, Herbert. J. (1974), “Staff Burn-out”, Journal of Social Issues, Sayı 30, pp. 159-165.
• Golembiewski, Robert T. - Munzenrider, Robert F. - Stevenson, J. G. (1986), Phases Of Burnout: Developments in Concepts and Applications, Praeger, New York.
• Guthrie, Cynthia P. – Jones, Ambrose III (2012), “Job Burnout in Public Accounting: Understanding Gender Differences”, Journal of Managerial Issues, Cilt 24, Sayı 4, Kış, pp. 390-411.
• Güllüce, Ali Çağlar – Kaygın, Erdoğan (2013), “Çalışanların Demografik Değişkenleri Açısından Tükenmişlik Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 27, Sayı 2, ss. 235-252.
• Günay Yumuk, Gülsevim – Demiralay, Tülay (2016), “Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirlerin İş Stresi, Tükenmişlik Sendromu ve İş-Aile Yaşam Dengesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Yaz, Sayı 58, ss. 917-935.
• Gürbüz, Hüseyin – Karapınar, Murat (2014), “Bankacılık Sektöründe Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerinin Maslach Kriterlerine Göre Ölçülmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 10, Sayı 23, ss. 267-278.
• Gürel Bulgurcu, Esra Burcu – Gürel, Eymen (2015), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeyinin Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi: Aydın İli Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış, Sayı 44, Ocak, ss. 37-47.
• Hacıhasanoğlu, Tansel – Karaca, Nevran (2014), “Bağımsız Çalışan Muhasebe Meslek Mensuplarının ve Muhasebe Çalışanlarının Tükenmişlik, İş Tatmini ve Stres Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 19, Sayı 4, ss. 153-170.
• Haque, Abdul – Aslam, Muhammed Shakeel (2011), “The Influence of Demographics on Job Burnout”, Far East Journal of Psychology and Business, Cilt 4, Sayı 2, Ağustos, ss. 57-72.
• Herda, David N. – Lavelle, James J. (2012), “The Auditor-Audit Firm Relationship and Its Effect on Burnout and Turnover Intention”, Accounting Horizons, Cilt 26, Sayı 4, pp. 707-723.
• İl, Zeliha (2018), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Durumlarının Araştırılması: Erzurum Ve Erzincan Uygulaması”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan.
• Kalbers, Lawrence P. – Fogarty, Timothy J. (2005), “Antecedents to Internal Auditor Burnout”, Journal of Managerial Issues, Cilt 17, Sayı 1, Bahar, ss. 101-118.
• Karakaş, Ayhan – Bilen, Aldulkadir (2014), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Tükenmişlik Düzeylerinin İşgören Performansına Etkisi”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, Güz, ss. 139-154.
• Karapınar, Murat - Gürbüz, Hüseyin (2015), Bankacılık Sektöründe Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerinin Maslach ve Kopenhag Kriterlerine Göre Ölçülmesi ve Karşılaştırılması”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, Ağustos, ss. 245- 267.
• Kasap, Burcu Beste – Taysı, Kemal – Canbaz, Serdar (2013), “Banka Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu Üzerinde Kırklareli İlinde Bir Araştırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, ss. 33-46.
• Khattak, Jamshed Khan – Khan, Muhammad Aslam – Haq, Ayaz Ul – Arif, Muhammad – Minhas, Amjad Ali (2011), “Occupational Stress and Burnout in Pakistan’s Banking Sector”, African Journal of Business Management, Cilt 5, Sayı 3, Şubat, pp. 810-817.
• Kingori, Judika (2007), “Burnout and Auditor Work Behaviours in Tanzanian Public Accounting Firms”, Business Management Review Journal, Cilt 11, Sayı 1, pp.65-97.
• Kotan, Leyla (2016), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi: Van İli Örneği”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Larson, L. L. (2011) “Gender Differences in Internal Auditor Burnout” Internal Auditing, Cilt 26, Sayı 1, pp. 11-18.
• Lee, Raymond T., - Ashforth, Blake E. (1996), “A Meta-Analytic Examination of The Correlates of The Three Dimensions of Job Burnout”, Journal of Applied Psychology, Cilt 81, Sayı 2, pp. 123–133.
• Maslach, Christina - Jackson, Susan E. (1981), “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Bahaviour, Sayı 2, pp. 99-113.
• Maslach, Christina - Jackson, Susan E. (1986), “Manual for Maslach Burnout Inventory. Second Edition, Palo Alto, Consulting Pscyhologists Press, California.
• Maslach, Christina (2003), “Job Burnout: New Directions in Research and Intervention”, Current Directions in Psychological Science, Cilt 12, Sayı 5, Ekim, pp. 189-192.
• Maslach, Christina – Schaufeli, Wilmar B. – Leiter, Michael P. (2001), “Job Burnout”, Annual Review of Psychology, Cilt 52, pp. 397-422.
• Okutan, Elvan – Yıldız, Şule – Konuk, Filiz (2013), “İş Hayatında Tükenmişlik Sendromu: Finans ve Muhasebe Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, ss. 1-17.
• Öz, Bülent – Çeviren, Seher Meral (2017), “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu: Mersin Örneği”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 3, Temmuz, ss. 41-59.
• Özkan, Azzem – Özdevecioğlu, Mahmut (2013), “The Effects of Occupational Stress on Burnout and Life Satisfaction: A Study in Accountants”, Quality and Quantity, Cilt 47, Sayı 5, Ağustos, pp. 2785-2798.
• Öztürk, Veli – Çil Koçyiğit, Seyhan – Çına Bal, Emine (2011), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle İşe Bağlılık Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Ankara İli Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, ss. 84-98.
• Öztürk, Veli – Koçyiğit Çil, Seyhan – Çına Bal, Emine (2009), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Bazı Demografik Değişkenleri ile Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki: Ankara İli Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 44, ss. 137-148.
• Pines, Ayala M. - Aronson, Elliot - Kafry, Ditsa (1981), Burnout: From Tedium to Personal Growth, Free Press, New York.
• Salant, Priscilla – Dillman, Don A. (1994). “How to Conduct Your Own Survey”, John Wiley & Sons, Inc. Newyork.
• Schaufeli, Wilmar B. – Greenglass, Esther R. (2001), “Introduction to Special Issue on Burnout and Health”, Psychology and Health, Cilt 16, Sayı 5, Eylül, pp. 501-510.
• Sılığ, Aylin (2003), “Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişken Açısından İncelenmesi”, Anaadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Stowe, Jamie Eggleston (2016), “A Quantitative Examination of the Relationship between Age, Gender, and Burnout in Public Accounting Professionals in a United States National Firm”, Liberty University Doctoral Study, USA.
• Sweeney, John T. - Summers, Scott L. (2002), “The Effect of the Busy Season Workload on Public Accountants’ Job Burnout”, Behavioral Research in Accounting, Cilt 14, pp. 223-245.
• Taysı, Kemal (2012), “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Kırklareli İlinde Bir Araştırma”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Temelli, Fatma – Şendurur, Utku (2018), “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu: TRA1 ve TRA2 Bölgelerinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, Mart, ss. 375-406.
• Tepeli, Yusuf – Kayıhan, Burak – Kula, Ersan (2017), “Muhasebe Meslek Mensuplarında Mesleki Tükenmişlik ve İşe Bağlılık Arasındaki İlişkinin Analizi: Muğla İli Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Sayı 49, Nisan, ss. 674-681.
• Utami, Intiyas – Nahartyo, Ertambang (2012), “Auditors’ Personality in Increasing The Burnout”, Journal of Economics, Business, and Accountancy Ventura, Cilt 16, Sayı 1, Nisan, pp. 161-170.
• Uyar, Süleyman – Erdinç, Saliha Başak (2011), “Muhasebe Personelinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyi”, Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, ss. 213-232.
• Yanık, Ahmet – Dinçel Yanık, Güler (2016), “Muhasebe Meslek Mensupları Ve Tükenmişlik Sendromu: Bir Uygulama”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 16, Nisan, ss. 88-104.