Muhasebe Meslek Mensubunun Karar Alma Sürecinde Meslek Ahlakının Yeri: Çok Boyutlu Analiz-Izmir Örneği

Yıl 2005, Sayı: 25, 155 - 164, 01.01.2005

N. Mine Tükenmez Nilgün Kutay

Öz

Muhasebe meslek ahlakı konusunda yapılan geçmiş çalışmaların büyük bir kısmı; meslek mensuplarının mesleki ahlaki prensiplerine uyup uymadıklarının belirlenmesi üzerinde odaklanmıştır. Bu çalışmada ise muhasebe meslek mensubunun ahlaki karar alma biçimlerinin belirlenmesi amacıyla çok boyutlu bir ölçek kullanılarak değişik bir yaklaşım tercih edilmiştir.Çalışmamız izmir'de mesleki faaliyetlerini icra eden meslek mensuplarının örneklem olarak belirlendiği 2 aşamalı ankete dayalı bir alan araştırmasından oluşmaktadır.Bu amaçla çalışmanın ilk bölümünde meslek mensubu açısından Türk toplumunun ahlaki prensiplere duyarlılık düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla oluşturulan soru formunda toplumun ahlaki prensiplere duyarlılığını ortaya koyan 20 ifade yer almakta ve araştırmaya katılanlardan 5'li Likert ölçeği üzerinde bu ifadelere katılma derecelerini belirtmeleri istenmektedir. Kullanılan ifadeler ahlaki prensiplere duyarlı ve duyarsız toplumların özellikleri seçilerek oluşturulmuş , ekonomik, sosyal ve politik istikrar ile ahlaki prensiplere duyarlılık arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırmanın ikinci kısmında ise ahlaki prensiplere duyarlılık düzeyi belirlenen meslek mensubunun farklı koşullar altında ahlaki davranışlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesine çalışılmıştır. Araştırmanın amacı farklı durumlardaki ahlaki (ahlaki) kararları etkileyen ortak faktörleri betimlemektir. Bu amaçla çalışmada Reindenbach ve Robin (1990) tarafından geliştirilen ve muhasebede ahlaki karar alma dinamikleri üzerinde odaklanan çok boyutlu ölçek kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok boyutlu etik modeli, muhasebe etiği araştırması

(The Importance of Professional ethîcs in the decision making process of public accountants- A multidimensional analysis : A Case of İzmir)

Öz

(The Importance of Professional ethîcs in the decision making process of public accountants- A multidimensional analysis : A Case of İzmir) Much of the past research in accounting ethics has focused whether accountants conform to codes of professional ethics. This study selects a different approach by testing a multivariate measure of how accountants make ethical judgments.Our present study, concentrates on a survey in which public accountants who perform their professions in İzmir region are used as samples. For this reason, in the first part of the study, the sensitivity level of Turkish public to the ethical principles has been tried to be identified relative to îhe accounting professions.In the second part of the study, the factors that affect the behavior of accounting professions in different circumstances has been tried to be identified. The aim of the study is to describe the common factors that affect the ethical decisions in various conditions. Therefore, we used to multidimensional majör developed by Reidenbach and Robin (1990) and that focuses on the accounting profession.

Anahtar Kelimeler

Multidimensional ethics model, accounting ethic research