Türkiye’nin Osmanlı’dan Günümüze Kadar Uzanan Doğrudan Yabancı Yatırım Ortamına ve Politikalarına Tarihsel Bir Bakış

Yıl 2006, Sayı: 30, 16 - 35, 01.04.2006

Asım Erdilek

Öz

Türkiye’nin Osmanlı’dan günümüze uzanan zaman sürecinde doğrudan yabancı yatırımcıları çekmesini etkileyen önemli faktörler arasında, kapitülasyonlar, Düyun-i Umumiye İdaresi, XX. yüzyılın başlarında devam eden savaşlar, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin millileştirme hareketleri yer almaktadır. 1950 Yılı sonrasında, izlenen liberal iktisat politikaları ve demokrasinin sık sık değiştirdiği iktidarların görüş farklılıkları ile askeri yönetimlerin tutumları doğrudan yabancı yatırımları etkilemiştir. Bu etkenler genellikle olumsuz yönde olmuştur. 1990’lı yıllardan itibaren yaşanan krizlerin olumsuz etkilerine rağmen, gümrük birliği, AB üyelik görüşmeleri ve AKP hükümetinin konuya olumlu yaklaşması sonucunda doğrudan yabancı yatırımlarda önemli artışlar olduğu gözlenmektedir. Türkiye yabancı sermayeyi özendirirken imalata dayalı ihracat yaparak yabancı sermayenin girmesine dikkat etmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı sermaye, Osmanlı, Türkiye Cumhuriyeti, teşvikler.

Capitulations, Council of the Public Debt (Düyun-i Umumiye İdaresi), wars took place during XXth

Öz

(The New World Order: Globalization) Capitulations, Council of the Public Debt (Düyun-i Umumiye İdaresi), wars took place during XXth century, nationalisation movement of young Turkish Republic were among the facts that influenced Turkey’s inward foreign direct investment environment and policies from the Ottoman Empire to the present. In addition, after 1950 several developments, namely liberal economic policies, change of governmental power due to the military took over the government, also had a direct effect on Turkey’s failure to attract foreign direct investment. Since the 1990s, even though back to back economic crises were seen in Turkish economy, a significant improvement in the foreign direct investment rates did occur in Turkey as a result of custom union, negotiations with the EU and AKP’s positive attitude towards the issue. As a note of concern, while promoting foreign direct investment, Turkey should pay attention to attract foreign capital inflow for the export based manufacturing industry.

Anahtar Kelimeler

Foreign capital, Ottoman Empire, Turkish Republic, promotions.