Bağımsız Denetimde Zorunlu Rotasyonun Denetçi Bağımsızlığı ve Denetim Kalitesine Etkisi ve Rotasyon ile Denetim Kalitesi Arasındaki İlişkide Denetçi Bağımsızlığının Aracılık Rolü: Bağımsız Denetçilerin Algılarına Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2020, Sayı: 87, 33 - 52, 05.07.2020

Seden Özger Osman Tuğay

https://doi.org/10.25095/mufad.756186

Cited By: 2

Öz

Günümüzde denetimde rotasyon uygulamasının, denetçi bağımsızlığı ve denetim kalitesini etkilediği yönündeki çeşitli çalışmalar denetimde rotasyon uygulamasını tartışmalı bir hale getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, bağımsız denetçilerin algılarına göre denetimde zorunlu rotasyonun denetçi bağımsızlığı ve denetim kalitesine etkisi ve rotasyon ile denetim kalitesi arasındaki ilişkide denetçi bağımsızlığının aracı rolünü tespit etmektir. Bu doğrultuda Kamu Gözetim Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim firmalarında çalışan denetçilere anket formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programı ile analiz edilerek ortaya çıkan sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Denetçilerin algılarından elde edilen sonuçlara göre; denetimde rotasyonun denetçi bağımsızlığı ve denetim kalitesini olumlu yönde etkilediği ve rotasyon ile denetim kalitesi arasında denetçi bağımsızlığının aracılık etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Denetimde Rotasyon, Denetçi Bağımsızlığı, Denetim Kalitesi.

Kaynakça

• Arel, Barbara - Brody, Richard G. - Pany, Kurt (2005), ‘‘Audit Firm Rotation and Audit Quality’’ The CPA Journal, 75(1), pp. 36-39.
• Aslanoğlu, Suphi - Baskan, Tuba Derya (2016), ‘‘Denetçilerin Bağımsızlığının Denetim Kalitesine Etkisi’’, Muhasebe ve Denetime Bakış, 48, ss. 59-84.
• Bağımsız Denetim Yönetmeliği. (26.12.2012 Tarih ve 28509 Sayılı, Resmi Gazetede yayınlanan)
• Barbadillo, Emiliano Ruiz - Aguilar, Nieves Gomez - Carrera, Nieves (2009), ‘‘Does Mandatory Audit Firm Rotation Enhance Auditor Independence? Evidence from Spain’’, Auditing A Journal of Practice & Theory, 28(1), pp. 2-26.
• Baron, Reuben M. - Kenny, David A. (1986), ‘‘The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations’’, Journal of Personality & Social Psychology, 51(6), pp. 1173-1182.
• Barton, Marquita Toinette (2002), Analysis of the Mandatory Auditor Rotation Debate, University of Tennessee Honors Thesis Projects, Tennessee-Knoxville-ABD.
• Büyüköztürk, Şener (2007), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Pegem Akademi, Ankara.
• Can, Abdullah (2013), SPSS ile Nicel Veri Analizi, Pegem Akademi, Ankara.
• Ceylan, Ahmet (2007) “Kalite Güvence Standardı, Türkiye’deki Durum ve Meslek Mensubunun Sorumlulukları”, 2. Türkiye Muhasebe Forumu, Ankara 30-31 Mart, 2007.
• Daugherty, Brian E. - Dickins, Denise - Hatfield, Richard C. - Higgs Julia L. (2012), ‘‘An Examination Of Partner Perceptions Of Partnern Rotation: Direct And İndirect Consequences To Audit Quality’’, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 31(1), pp. 106-111.
• DeAngelo, Linda Elizabeth (1981), ‘‘Audıtor Sıze and Audıt Quality’’, Journal of Accounting and Economics, 3(3), pp. 183-199.
• Dinç, Yusuf - Cengiz, Selim (2014), ‘‘Muhasebe Denetiminde Hata ve Hilelerin Denetçi Etiği Açısından İncelenmesi: Enron Skandalı Örneği’’, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), ss. 221-236.
• Doğan, Aziz (2016), ‘‘Bağımsız Denetimde Zorunlu Rotasyon’’, Muhasebe ve Denetim Dünyası Dergisi, (1), ss. 2-7.
• Dopuch, Nicholas - King, Ronald R. - Schwartz, Rachel (2001), ‘‘An Experimental Investigation of Retention and Rotation Requirements’’, Journal of Accounting Research, 39(1), pp. 95-116.
• Field, Andy (2013), Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics, 4Th Edition, Sage Publications Ltd., London.
• Firth, Michael - Rui, Oliver M. - Wu, Xi (2012), ‘‘How Do Various Forms of Auditor Rotation Affect Audit Quality? Evidence from China’’, The International Journal of Accounting, 47(1), pp. 109-115.
• Gürbüz, Sait ve Şahin, Faruk (2016), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Güredin, Ersin (2008), Denetim ve Güvence Hizmetleri, 12. Baskı, Türkmen Kitapevi, İstanbul.
• Haftacı, Vasfi (2016), Muhasebe Denetimi, 4. Baskı, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Hayes, Andrew F. (2013), PROCESS Procedure for SPSS Release 2.13. URL: www.guilford.com/p/hayes3 (13.01.2019).
• Independence Standart Board-ISB, (2000), ‘‘Statement of Independence Concepts A Conceptual Framework for Auditor Independence’’, Exposure Draft: ED 00-2. https://www.icjce.es/images/pdfs/TECNICA/C03%20-%20AICPA/C309%20-%20 Otras%20entidades/ISB%20-%20ED002%20%20Conceptual%20framework %20auditor%20independence%20-%20Nov%202000.PDF (18.04.2018).
• Jian, Ko Sie - Shi, Koh Hui - Ying, Lee Rui - Kaili, Lim - Chiang, Qek Ven (2012), ‘‘An Investingation Into Big 4 Auditing Companies in Malaysia: Factors that Affect Auditor Independence, University Tunku Abdul Rahman, A Research Project Submitted in Partial Fulfilment of The Requirement for the Degree Of, Malaysia.
• Khasharmeh, Hussein & Said, Kousay (2014a), ‘‘Auditor’s Perceptions on Impact of Mondatory Audit Firm Rotation on Auditor Independence - Evidence From Bahrain’’, Journal of Accounting and Taxation, 6(1), pp. 1-18.
• Khasharmeh, Hussein & Said, Kousay (2014b), ‘‘Effects of Mondatory Audit Firm Rotation Upon Quality of Audit: The Peception of Audit Firms - Evidence From Bahrain’’, Journal of Modern Accounting and Auditing, 10(4), pp. 436-438.
• Knapp, Michael C. (1985), ‘‘Audit Conflict: An Empirical Study of the Perceived Ability of Auditors to Resist Management Pressure’’, The Accounting Rewiew, 60(2), pp. 202-211.
• Kurtuluş, Kemal (2006), Pazarlama Araştırmaları, 8. Baskı, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Magolis, David E. - Staley, A. Blair - Usry, Mark L. - Leinbach, Wilmer - Shapeero, Mike - Luck, Heather (2011), ‘‘Toward An Understandıng Of Audıt Fırm Rotatıon As Publıc Polıcy: A Hıstorıcal And Theoretıcal Perspectıve’’, Journal of the Northeastern Association of Business, Economics and Technology, 17(1), pp. 13-18.
• Olowookere, Johnson Kolawole - Adebiyi, Waidi Kareem (2013), ‘‘Mondatory Audit Firm Rotation and Audit Quality in Nigeryan Deposit Money Banks’’, International Journal of Bisiness and Management Invention, 2(9), pp. 63-69.
• Preacher, Kristopher J. - Andrew F. (2008), ‘‘Asymptotic and Resampling Strategies for Assessing and Comparing Indirect Effects in Multiple Mediator Models’’, Behavior Research Methods, 40(3) pp. 879-891.
• Preacher, Kristopher J. - Hayes, Andrew F. (2004), ‘‘SPSS and SAS Procedures for Estimating Indirect Effect in Simple Mediation Models’’, Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 36(4), pp. 717-731.
• Salleh, Kalsom - Jasmani, Hazlina (2014), ‘‘Audit Rotation and Audit Report: Empirical Evidence From Malaysian PLCs over the Period of Ten Years’’, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 145, pp. 40-49.
• Selimoğlu, Seval Kardeş - Özbirecikli, Mehmet - Uzay, Şaban - Uyar, Süleyman (2015), Bağımsız Denetim, TÜRMOB Yayınları, Ankara.
• Selimoğlu, Seval Kardeş - Özbirecikli, Mehmet - Uzay, Şaban - Uyar, Süleyman (2017), Bağımsız Denetim, Nobel Yayınları, Ankara.
• Simmons, Tirisha N. - Costigan, Michael L. - Lovata, Linda M. (2009), "Mandatory Audit Firm Rotation: Evidence From Illinois State Universities", Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 13(3), pp. 123-132.
• Siregar, Sylvia Veronica - Amarullah, Fitriany - Wibowo, Arie – Anggraita, Wiska (2012), ‘‘Audit Tenure, Auditor Rotation, and Audit Quality: The Case of Indonesia’’, Asian Journal of Business and Accounting, 5(1), pp. 69-71.
• Şavlı, Tuba (2016), ‘‘Türkiye’de Bağımsız Denetimde Rotasyon: Düzenlemeler, Uygulamalar ve Öneriler’’, Mali Ç özüm Dergisi, 26(134), ss. 37-53.
• Tavşancıl, Ezel (2010), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti., Ankara.
• Tuan, Koray (2015), ‘‘Bağımsız Denetimde Rotasyon Uygulaması: Sistemin Artıları – Eksileri Üzerine Tartışmalar’’, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16, ss. 297-309.
• Vitalis, Kukeng - Patrick, Zayol - Mdoom, Iortule (2017) ‘‘Effect of Auditor Independence on Audit Quality: A Review of Literature’’, International Journal of Business and Management Invention, 6(3), pp. 56-59.
• Yazıcıoğlu, Yahşi - Erdoğan, Samiye (2007), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.