“Sat, Kirala Ve Geri Al” İşlemlerinin Vergi Ve Muhasebe Uygulamaları Açısından Analizi

Yıl 2021, , 313 - 332, 16.08.2021

Mustafa Uğur Akdoğan

https://doi.org/10.25095/mufad.936317

Öz

Şirketlerin finansal tablolarının hangi muhasebe standartlarına göre hazırlanmış olduğu, ulaşılabilecek sonuçları ve
işletmelerin kredibilitesini etkilemektedir. Türkiye’de işletmeler finansal tablolarını Vergi Usul Kanunu düzenlemelerini
dikkate alarak hazırlamaktadır ve yatırımcılarına bu finansal tabloları sunmaktadır. Gerçeğe uygun değeri ile
gösterilemeyen varlıkları sebebiyle özellikle birçok işletmenin toplam varlık değeri fiili durumlarından düşük
görülebilmektedir. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun, 5-1/j maddesinde işletmelere varlıklarını “sat-kirala-geri al” işlemi
kapsamında değerleme imkânı getirilmiştir. Hesaplanan değer artışı tutarı da başta Kurumlar Vergisi olmak üzere birçok
vergiden de istisna tutulmuştur. Bu çalışmada kanuni düzenlemeler ve açıklayıcı tebliğler öncelikli olarak analiz edilerek
düzenlemelerin uygulama etkisini anlamak için, işletmeler tarafından Mali İdare’ye sorulmuş olan sorular ve Gelir İdaresi
tarafından verilen özelgeler incelenmiştir. Ayrıca konuyla ilgili literatürde yapılan makale çalışmaları ve sunumlar
incelenerek, konuyla ilgili olarak yapılmış teknik tartışmalar araştırılmıştır. Uygulamada halen Mali İdare ve işletmeler
arasında ihtilaflara sebebiyet veren konular tespit edilerek, konular farklı açılarla değerlendirilmiştir. Bu çalışma ile,
uygulamada sıkça kullanılmayan bir işlem olan Sat-Kirala-Geri Al işlemlerine açıklık getirilerek konuyla ilgili teknik
literatüre katkı sağlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

“Sat Kirala ve Geri Al”, “Vergi İstisnası”, “İstisna Şartları”

The Analysis Of “Sale, Lease And Buy Back” Transactions in Terms of Tax and Accounting Practices

Öz

The applied accounting standards of the companies, while preparing their financial statements effect the reached
results and the credibility of the companies. Most of the companies in Turkey still use Tax Procedural Law, while preparing
their financial statements and submitting them to their investors. Since the assets cannot be presented with their fair values,
the total assets of the companies may indicate lower amounts then their actual values. Article 5-1/j of the Corporate Income
Tax Law provides companies opportunities to revalue their assets under “sale-lease-buy back” contracts. Together with the
Corporate Income Tax, the calculated revaluation gains are also exempted from various other taxes. In this study, after
analysing the legal regulations and the explanatory communiques, the raised questions of the companies to the tax
authorities and the given special rulings of the Revenue Administration were examined to understand the implementation
effects of the regulations. Moreover, the published articles and the presentations were examined to analyse the technical
discussions on the subject. By determining the areas that lead disputes between the tax authorities and the companies, the
key points were explained from various perspectives. Accordingly, we aimed to contribute to the technical literature by
providing more clarification on the “sale-lease and buy back” transactions, which are not commonly known; thus, used in
practice. 

Anahtar Kelimeler

Lease and Buy Back ”, “Tax Exemptions”, “Exemption Conditions”

Kaynakça

• Akar, İhsan (17.04.2017),EY 57 Nolu Sirküleri, https://www.vergidegundem.com//documents /10156/4680464/SIRKULER-54 (SatGeriKirala-Fesih).pdf/7068edcc-92ff-4ff1-b4a9-7f7d3524bb8d, 18.02.2021
• Akdoğan, H. Nihan, (2019) “UFRS 16 No’lu Kiralama İşlemleri Standardının, UMS 17 No’lu Finansal Kiralama Standardı ile Karşılaştırılması, Getirdiği Yenilikler ve Türkiye’deki Halka Açık Perakende Şirketlerinin Finansal Durumlarına Etkisi Üzerine Örnek Uygulama” Doktora Tezi”, Başkent Üniversitesi S.B.E, Ankara
• Cosar, Abbas; “Sat-Kirala-Geri al İşlemlerinde Vergi Planlaması, 13.11.2017, http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/abbascosar/043, (06.02.2021)
• Çengel, Doğan; Sat, Kirala, Geri Al İşlemlerinden Doğan Kazançlarda İstisna, 31.08.2018, https://www.alomaliye.com/2018/08/31/sat-kirala-geri-al-istisna/, (04.02.2021)
• Erol, Ahmet - Yıldırım, A. Ercan-Toroslu, M.Vefa (2010), Tüm Yönleriyle Finansal Kiralama (Leasing) İçtihatlı-Gereçeli, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara
• Gelir İdaresi Başkanlığı, 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği, https://gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/Tebligler/5520/5520_genteb1_tumguncel.pdf
• Öğredik, Güray; “Finansal Kiralamada Faiz Ve Kur Farkı Muamması (Gider Mi Maliyet Mi?)”, 25.06.2007; http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/guray/007, 08.02.2021