Geleneksel Olmayan Para Politikaları İle Seçilmiş Makro Ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişkinin B-Var Modeli İle Analizi

Yıl 2024, Sayı: 103, 135 - 154, 18.07.2024

Duygu Kalkay , Halil Tunalı

Öz

Bu çalışmada, 2008 finans krizi sonrasında uygulanan geleneksel olmayan para politikaları kapsamında TCMB’nin yeni para politika stratejisi çerçevesinde uyguladığı geleneksel olmayan para politikalar ile seçilmiş makro ekonomik göstergeler arasındaki ilişki incelenmiştir. Analizde Türkiye’de uygulanan geleneksel olmayan para politikalarından faiz koridoru, zorunlu karşılıklar ve rezerv opsiyon mekanizması
gibi sıklıkla kullanılan politika araçları ile makro ekonomik göstergeleri temsilen enflasyon oranı, sanayi üretim indeksi, reel döviz kuru, toplam krediler ve işsizlik oranları arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Model tahmini 2010:1-2021:12 dönemini kapsayan bir, üç ve altı aylık veri setlerinden yararlanılarak yapılmıştır. Modelde öncül koşulların olduğu varsayımı altında inceleme imkânı sağlayan B-VAR yöntemi
kullanılmıştır. B-VAR analiz sonuçlarına göre; geleneksel olmayan para politikaları ile makro ekonomik göstergeler arasında düşük düzeyde de olsa karşılıklı bir etkileşim tespit edilmiştir. Model genelinde söz konusu para politikaları ile yüksek etkileşim içinde olan makro ekonomik değişken enflasyondur. Ulusal literatürde özellikle para politikası B-VAR model çerçevesinde yapılan çalışmaların sınırlı sayıda olduğu göz önüne alındığında, konu ile ilgili söz konusu boşluğun doldurulması ve öncül bilgilerle geleneksel olmayan politikaların Türkiye özelinde etkinliği ortaya koyularak literatüre katkı sağlamaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Faiz Koridoru, Zorunlu Karşılıklar, Rezerv Opsiyon Mekanizması, Bayesyen VAR

Kaynakça

• Başçı, E. - Kara, H. (2011).“Finansal istikrar ve para politikası”. İktisat İşletme ve Finans, 26(302), 9-25.
• Bhattarai, S. - Chatterjee, A. - Park, W. Y. (2021). “Effects of US quantitative easing on emerging market economies”. Journal of Economic Dynamics and Control, 122, 104031.
• Bindseil, U. (2016). “Evaluating monetary policy operational frameworks”. In Speech at the Jackson Hole conference, on (Vol. 31).
• Brunnermeier, M. K. - Koby, Y. (2018). The reversal ınterest rate”. NBER Working Paper ,No.25406 December 2018
• Bordo, M. D. - Levin, A. T. (2017). “The reversal ınterest rate”. NBER Working Paper ,No.25406 December 2018 Central bank digital currency and the future of monetary policy (No. w23711). National Bureau of Economic Research.
• Çelik, M. (2022). “Türkiye’de geleneksel olmayan para politikası uygulamaları”. İzmir Ekonomi Üniversitesi, Doktora Tezi, İzmir
• Çoker, E. - Sezgin, F. (2007). “Türkiye’deki enflasyonun Bayesci vektör otoregresyon modeller ile incelenmesi”. Öneri Dergisi, 7 (28), 287-300.
• Evans,O. - Alenoghena,O.R. (2017). “Financial inclusion and GDP per capita in Africa: A Bayesian VAR model”. Journal of Economics & Sustainable Development, 8 (18), 44-57.
• Kasap, R.,- Kavak, S. (2010). “Bayesgil VAR modelinin gerçek zaman dizileri için kestirim amaçlı kullanılması. Cankaya University Journal of Science and Engineering, 7 (2).
• Kenny, G. - A. Meyler - T. Quinn, (1998). “Bayesian VAR models for forecasting irish inflation”. Central Bank of Ireland Technical Paper, 4/RT/98.
• Lenza, M.- Pill, H. - Reichlin, L.(2010). “Monetray policy in exceptional times”, Economic Policy, 25 (4), 295-339.
• Litterman, R.B. (1986). “Forecasting with bayesian vector autoregressions: five years of experience”. Journal of Business and Economic Statistics, 4 (1986), 25–38.
• Litterman, R. B. (1980). “Bayesian procedure for forecasting with vector autoregressions”.Massachusetts Institute of Technology.
• Migliardo, C. (2010). “Monetary policy transmission in Italy: A BVAR analysis with sign restriction”. Czech Economic Review, 4 (02), 139-167.
• Öğünç, F. (2019). “A Bayesian VAR approach to short-term ınflation forecasting”. Central Bank of the Republic of Turkey, Working Paper No: 19/25.
• Ramos, F. (2003). “Forecanst of market shares from VAR and BVAR Models:A comparison of their accurac”. International Journal Of Forecasting, 19 (1),95-110
• Sevinç, V. - Ergün, G. (2009). “Usage of different prior distributions in Bayesian vector autoregressive models.” Hacettepe Journal of Mathematics and Statistics, 38 (1), 85-93.
• Smaghi, L.B. (2009). “Conventional and unconventional monetary policy”, (Speech at the Center for Monetary and Banking Studies). Bank for International Settlements, Basel, BIS Review, 52, 1-14.
• Sümer, A. L. (2020). “Geleneksel olmayan para politikası kapsamında finansal istikrar: Teorik bir inceleme”. Sakarya İktisat Dergisi, cilt 9 (4), 461-468.
• Taylor, J. B. (1995). “The monetary transmission mechanism: an empirical framework. Journal of Economic Perspectives, IX (4), 11-26.
• Tunalı, H. - Yalçınkaya, Y. (2016). “Geleneksel olmayan para politikası uygulamasında enflasyon ile döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkisinin analizi”. İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 66, (2016/2), 61-112
• Tüzün, O. - Kahyaoğlu, H. (2015). “Makro ihtiyati para politikası amacı olarak finansal istikrar: Türkiye üzerine bir uygulama”. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (603), 25-45.
• TCMB, (2010a). “Para politikası çıkış stratejisi” (Çevrimiçi) https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/e8bf3a3a-1e8b-4b04-8d86-79302af78641/cikisstratejisi+%281%29.pdf?mod=ajperes&cacheıd=rootworkspacee8bf3a3a-1e8b-4b04-8d86-79302af78641-m3fb7u5, 20.08.2022
• TCMB, (2012).“2012 Yılında Para ve Kur Politikası”(Çevrimiçi). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/57800836-adae-4f2b-8a47- c81e9011cef0/2012ParaPolKonusma.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWOR KSPACE-57800836-adae-4f2b-8a47-c81e9011cef0-m3fC4SP, 02.02.2022
• TCMB, (2013). “Parasal Aktarım Mekanizması” (Çevrimiçi). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/4e99834e-179b-4a08-820cf2b259032afd/ParasalAktarim.pdf?MOD=AJPERES, 23.12.2022.
• TCMB, (2015).“Türkiye’de Finansal İstikrar Gelişmeleri” (Çevrimiçi). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/dc3570d0-3eeb-4393-9c4d75d7e066c5f2/TCMB_KITAPCIK_2014.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOT WORKSPACE-dc3570d0-3eeb-4393-9c4d-75d7e066c5f2-m5lk2Kv, 12.11.2022.