Spinoza’nın Teolojik-Politik İncelemesi’nde Tanah Eleştirisi / Spinoza’s Critique of Tanakh in his Tractatus Theologico-Politicus

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 19 - 45, 15.09.2015

Yasin Meral

https://doi.org/10.19059/mukaddime.55566

Cited By: 2

Öz

Kutsal kitap eleştirisi, Orta Çağ’dan itibaren sistematik bir şekilde Yahudi ve Hıristiyan bilginler arasında yaygınlaşmış bir disiplindir. Spinoza, Tractatus Theologico-Politicus adlı eseriyle bu alana çok önemli bir katkı sunmuştur. Spinoza, bu eserinde Yahudi kutsal metinlerine olan hâkimiyetiyle metin içi çelişkileri ve redaktörlerin sonradan metne yaptığı müdahaleleri ikna edici delillerle ortaya koymaktadır. Spinoza, özellikle yazıcıların metnin anlaşılabilir olması için sonradan yaptıkları müdahaleleri birçok örnek üzerinden açıklamaktadır. O, analizlerinin sonucu olarak Tevrat’ın Ezra tarafından derlendiği ve son şeklinin verildiği kanaatine ulaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Spinoza, Tevrat, Tanah, kutsal kitap eleştirisi, Ezra, ikinci mabed dönemi

Kaynakça

• Adler, Steven, Spinoza: A Life, Cambridge University Press, New York 1999.
• Arıcan, Musa Kazım, “Spinoza'nın Teolojik-Politik İnceleme’sinin Felsefî ve Teolojik Bağlamda Okunuşu Üzerine”, Beytulhikme: An International Journal of Philosophy 2:1 (2012), ss. 17-44.
• Polka, Brayton, “Spinoza’s Concept of Biblical Interpretation”, Journal of Jewish Thought and Philosphy 2 (1992), ss. 19-44.
• Frampton, Travis L., Spinoza, Religious Heterodoxy and the Rise of Historical Criticism, PhD Dissertation, Baylor University, Texas 2004.
• Frankel, Steven, “The Piety of a Heretic: Spinoza’s Interpretation of Judaism”, The Journal of Jewish Thought and Philosophy 11:2 (2002), ss. 117-134.
• Harrisville, Roy A., The Bible in Modern Culture, William B. Eerdmans Publishing Company, Michigan 2002.
• Hopkin, Richard H., “Spinoza and Bible Scholarship”, Cambridge Companian to Spinoza, ed. Don Garrett, Cambridge University Press, New York 1996, ss. 384-407.
• İbn Ezra, Abraham, The Commentary of Abraham ibn Ezra on the Pentateuch, vol.5: Deuteronomy, trans. Jay Shachter, Ktav Publishing House, New Jersey 2003.
• İbn Ezra, Abraham, Sefer Eyov im Peruş, ed. Mordehay Şaul Godman, Mosad Rav Kook, Yeruşalayim 2009.
• İbn Meymun, Musa, Delaletü’l-Hairin, tahk. Hüseyin Atay, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1972.
• Josephus, “The Antiquities of the Jews”, ed.William Whiston, Josephus: The Complete Works, Thomas Nelson Publishers, Nashville 1998.
• Levene, Nancy, “Does Spinoza think the Bible Is Sacred?”, Jewish Quarterly Review 101:4 (2011), ss. 545-573.
• Meral, Yasin, “İbn Meymûn’un Yemen Mektubu”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 54:2 (2013), ss. 1-48.
• Meral, Yasin, “Tevrat Tenkit Geleneğinin Öncüsü: İbn Hazm mı Spinoza mı?”, Diyanet İlmi Dergi 50:4 (2014), ss. 69-82.
• Meyer, Lodewijk, Philosophy as the Interpreter of Holy Scripture, trans. Samuel Shirley, Marquette University Press, Wisconsin 2005.
• Nadler, Steven, “Scripture and the Truth: A Problem in Spinoza’s Tractatus Theologico-Politicus”, Journal of the History of Ideas 74:4 (2013), ss. 623-642.
• Preus, J. Samuel, “A Hidden Opponent in Spinoza's Tractatus”, Harvard Theoloical Review 88:3 (1995), ss. 361-88.
• Preus, J. Samuel, Spinoza and Irrelevance of Biblical Authority, Cambridge University Press, New York 2008.
• Smend, Rudolf-Carlos Fraenkel, “Baruch Spinoza”, Encyclopedia Judaica, 2nd edition, ed. Fred Skolknik, c. 19, ss. 111-119.
• Spinoza, Benedict de, Teolojik-Politik İncelemeler, çev. Kazım Arıcan, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2012.
• Spinoza, Benedictus, Teolojik-Politik İncelemeler, çev. C. B. Akal/R. Ergün, Dost Yayınevi, Ankara 2008.
• Spinoza, Benedict de, Theological-Political Treatise, ed. and trans. Jonathan Israel, Michael Silverthorne, Cambridge University Press, New York 2007.