Mardin’de Bir Salât-ı Kemâliyye Örneği / A Musical Sample of Salāt Kamāliyyah in Mardin

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 2, 309 - 318, 27.01.2016

Muhammet Kılıç

Öz

Bu makalenin amacı, Mardin camilerinde icra edilen bir salât-ı kemâliyye örneğini, bölgedeki şifâhî kaynaklara dayalı olarak tanıtmak ve müzikal analize tâbi tutmaktır. Salât-ı kemâliyye, dînî mûsikîde Hz. Peygamber’i ve onun ehl-i beytini övmek maksadıyla yazılmış bir güftenin, yani bir salât’ın cumhur bir şekilde ve vurgulu bir biçimde okunduğu formdur. Mardin'deki salât-ı kemâliyye, makam ve üslup bakımından bilinen diğer salât-ı kemâliyyelerden farklı bir yapı arz eder. Hızlı bir ritmde icrâ edilen eserin, makamsal yapısı ve icrâ üslûbu itibariyle, kentin coğrafi konumuyla da ilintili olarak, Arap mûsikîsine daha yakın olduğu fark edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Salât, dinî mûsikî, salât-ı kemâliyye, Mardin camii mûsikîsi

Kaynakça

• Akpınar, H. (2011). Şanlıurfa’da Dînî Mûsikî, Şanlıurfa.
• Alkan, U. (2014). Osmanlı Kültüründe Salât-u Selâm Mûsikîsi Geleneği. Artuklu Akademi, Sayı: 2, s. 83-104.
• Aydın, M. (2009). Türk Kültüründe Salat ü Selâm Çeşitleri, Zikrediliş Biçimlerinin Kur’an ve Sünnet Bağlamında Değerlendirilmesi. Kültür Coğrafyamızda Hz. Muhammed, Uluslararası Sempozyum Bildiri Kitabı, Adapazarı: Diyanet İşleri Başkanlığı & Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, s. 205-224.
• Behar, C. (2008). Musıkiden Müziğe, Osmanlı / Türk Müziği: Gelenek ve Modernlik, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gönül, M. (2012). Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi’nin Segâh Bayram Tekbîri ve Salât-ı Ümmiyyesi İçin Usûl Terkibleri. İstem, sayı: 20, s. 155-164.
• Harmancı, İ. (2013). Türk Din Mûsikîsi’nde Salâ (Salât) Formu Ve Salâ Besteleri. Rast Müzikoloji Dergisi, sayı: 1, s. 154-195.
• Koca, F. (2013). İslam Tarihi ve Medeniyetinde Salâlar ve Salavâtlar (Anadolu Örneği), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi.
• Koca, F. (2014). Dinî Mûsikî Formu Olarak Salât ü Selâm Kültürü. C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: XVIII, sayı: 1, s. 117-153.
• Muslu, R. (2005). Mustafa Kemâleddîn Bekrî ve Tasavvufî Görüşleri, İstanbul: Erkam.
• Özcan, N. (2008). Sala. TDV İslam Ansiklopedisi, C. XXXVI, s. 15.
• Şimşek, S. (2003). Seyyid Mehmed Nûrî Üsküdârî (ö. 1273/1856) ve Salât-ı Kemâliyye Şerhi. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırmalar Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 11, s. 351-376.
• Tavakkoli, M. R. (2010). Kürdistan Tasavvuf Tarihi, çev. Mehmet Polat, İstanbul: Hivda.
• Touma, H. H. (2003). The Music of the Arabs, Portland & Cambridge: Amadeus Press.
• Yücer, H. M. (2005). Tarîkat Geleneğinde Salâvât-ı Şerîfe ve Müstakimzâde’nin Şerh-i Evrâd-ı Kâdirî adlı Eseri. Tasavvuf, sayı: 15, s. 263.
• http://www.maqamworld.com/maqamat/sikah.html#huzam.