Siyaset Teorisine Antropolojik Bir Katkı: İbn Halduncu Perspektif Bağlamında Siyasal Bağın Çözümlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 2, 231 - 252, 30.11.2017

Efe Baştürk

https://doi.org/10.19059/mukaddime.316237

Öz

Sözleşme kuramları, siyasal bağı – ve onun belirli bir iktidar alanı ile özdeşleşmiş olan Devlet olgusunu – varsayımsal biçimde türetmeye eğilimlidir. Buna göre siyasal bağ, hipotetik bir akıl yürütme yoluyla keşfedilen bir “doğal hukuk” düşüncesi ve onun tarafından sınırlandırılmış bir Devlet kavramı üzerinden geliştirilmektedir. Bu teorik mülahazaya getirilen eleştirilerin başında siyasal antropolojinin önerdiği varsayımlar bulunmaktadır. Siyasal antropoloji, siyasal bağın öncelikle doğa durumundan kesin bir biçimde koparılamayacağını, bu nedenle “devletsiz hal” (doğa durumu) ile “devletli hal” (sivil-siyasal toplum) arasında belli sürekliliklerin, benzerliklerin ve geçişlerin olduğunu öne sürer. Bu makale, siyasal antropolojinin sözleşme kuramlarına dair eleştirilerini İbn Haldun’un katkıları üzerinden okumayı amaçlamaktadır. İbn Haldun, Mukaddime adlı eserinde, siyasal antropolojinin kendini temellendirdiği bir perspektifle siyasal bağı çözümlemekte ve devlet olgusunu bu bağın içerisinden türetmektedir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal Antropoloji, Sözleşmeci Kuram, Devlet, Siyasal, İbn Haldun

Kaynakça

• Akay, A. (2016). Armağan, İstanbul: Doğu Batı Yayınları
• Alatas, S. F. (2006). “Ibn Haldun and Contemporary Sociology”, International Sociology, vol. 21 (6), s. 782-795.
• Arslan, A. (1987). İbn Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
• Balandier, G. (2010). Siyasal Antropoloji, çev. Devrim Çetinkasap, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları
• Buksh, S. K. (1927). “Ibn Khaldun and History of Islamic Civilization”, Islamic Culture, vol. 1 (1), s. 567-607
• Carrithers, D. W; M. A. Mosher, P. A. Rahe. (2001). Montesquieu’s Science on Politics: Essays on The Spirit of Laws, New York: Rowman&Littlefield
• Claessen, H. J. M.; Skalnik, P. (1993). Erken Devlet: Kuramlar-Veriler-Yorumlar, çev. Alaeddin Şenel, Ankara: İmge
• Clastres, P. (1992). Vahşi Savaşçının Mutsuzluğu: Siyasal Antropoloji Araştırmaları, çev. Alev Türker ve Mehmet Sert, İstanbul: Ayrıntı
• Clastres, P. (2011). Devlete Karşı Toplum, çev. Mehmet Sert ve Nedim Demirtaş, İstanbul: Ayrıntı
• De Boer, T. J. (2001). İslam’da Felsefe Tarihi, çev. Yaşar Kutluay, İstanbul: Anka
• Durkheim, E. (2011). Dini Hayatın İlkel Biçimleri, çev. Fuat Aydın, Ankara:Eskiyeni Yayınları
• Evans-Pritchard; E. E.;Fortes, M. (1950). African Political Systems, New York: Oxford University Press
• Gauche, M. (2000). “Anlam Borcu ve Devletin Kökenleri: İlkellerde Din ve Siyaset”, çev. O. Erözden, Cemal Bali Akal (der), Devlet Kuramı (içinde), Ankara: Dost, s. 33-67
• Gellner, E. (1961). “From Ibn Khaldun to Karl Marx”, The Political Quarterly, vol. 32 (4), s. 385-392
• Gellner, E. (1983). Muslim Society, Cambridge: Cambridge University Press
• Hassan, Ü. (2011). İbn Haldun: Metodu ve Siyaset Teorisi, Ankara: Doğu Batı
• Hobbes, T. (2017). Leviathan, çev. Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Holy, L. (2016). Antropolojinin Akrabalık Yaklaşımları, çev. Çağlar Enneli, Ankara: Heretik
• İbn-Haldun (2005). Mukaddime: Cilt I, yay. haz. ve çev. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah
• İbn-Haldun (2009). Mukaddime: Cilt II, yay. haz. ve çev. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah
• Lewellen, T. C. (2011). Siyasal Antropoloji, çev. A. Erkan Koca, Ankara: Birleşik
• Locke, J. (2012). Hükümet Üzerine İki İnceleme, çev. Fahri Bakırcı, Ankara: Liberte
• Maine, H. J. S. (1908). Ancient Law: Its Connection with the Early History of Society and Its Relation To Modern Ideas, London: Oxford University Press
• Malinowski, B. (2001). Sex and Repression in Savage Society, New York: Routledge
• Malinowski, B. (2013). Methods of Study of Culture Contact in Africa, London: ReadBooks
• Malinowski, B. (2015). Yabanıl Toplumda Suç ve Gelenek, çev. Şemsa Yeğin, İstanbul: İthaki
• Mauss, M. (2005). Sosyoloji ve Antropoloji, çev. Ö. Doğan, Ankara: Doğu Bat ı Morgan, L. H. (1994). Eski Toplum I, çev. Ünsal Oskay, İstanbul: Payel
• Moyn, S. (2004). “Of Savagery and Civil Society: Pierre Clastres and the Transformation of French Political Thought”, Modern Intellectual History, 1 (1), s. 55-80
• Pines, S. (1971). “The Societies Providing for the Bare Necessities of Life According to Ibn Khaldūn and to the Philosophers”, Studia Islamica, No. 34, s. 125-138
• Rosenthal, E, I, J. (1968). Political Thought in Medieval Islam: An Introductory Outline, Cambridge: Cambridge University Press
• Sahlins, M. (2011). “What Kinship Is”, Journal of the Royal Anthropological Institute, no:17:2, s. 227-42
• Sahlins, M. (2015). Akrabalık Nedir, Ne Değildir?, çev. Asena Pala, Ankara: Dipnot
• Schmitt, C. (2006). Siyasal Kavramı, çev. Ece Göztepe, İstanbul: Metis
• Spengler, J. J. (1964). “Economic Though of Islam: Ibn Khaldun”, Comparative Studiesn in Society and History, vol. 6 (3), s. 288-306
• Strathern, A. (1973). “Kinship, Descent and Locality: Some New Guinea Examples”, J. R. Goody (der), The Character of Kinship (içinde), Cambridge: Cambridge University Press, s. 21-35
• Strauss, C. L. (2012). Yapısal Antropoloji, çev. Adnan Kahiloğulları, Ankara: İmge
• Waldron, J. (1989). “John Locke: Social Contract Versus Political Anthropology”, The Review of Politics, vol. 51 (1), s. 3-28
• Weiss, D. (1995). “Ibn Khaldun on Economic Transformation”, International Journal of Middle East Studies, vol. 27 (1), s. 29-37