Orhan Pamuk’un Veba Geceleri ve Kurgudaki Kurgu Olarak Millet

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 516 - 540, 28.11.2022

Kadir Dede Bayram Koca

https://doi.org/10.19059/mukaddime.1160027

Öz

Bu çalışma Orhan Pamuk’un 2021 yılında yayımlanmış olan romanı Veba Geceleri’ni milliyetçilik çalışmaları alanının başlıca kavramsal çerçevesi ve tartışma alanları ışığında yorumlama amacını taşımaktadır. Roman genel itibarıyla, Osmanlı Devleti sınırları dahilinde Müslüman ve Hıristiyan nüfusun bir arada yaşadığı hayali bir vilayet olan Minger Adası’nda ortaya çıkan veba salgınının beraberinde getirdiği toplumsal ve politik karmaşanın nasıl Minger milliyetçiliğinin yükselişi ve adanın bağımsızlığı ile sonuçlandığını anlatmaktadır. Ayrıca söz konusu anlatı bir yandan modernist perspektiflerin milleti milliyetçilik tarafından inşa edilmiş bir olgu olarak değerlendiren, diğer yandan milletlerin tarihine dair kabulleri sorgulayan boyutu ile önemli şekilde örtüşmekte, kurgusal bir metin olarak tarihsel realite iddiasındaki olguların kurgusal boyutunu açığa çıkaran bir işlev görebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, Roman, Milliyetçilik, Ulus İnşası, Tarih Yazımı

Orhan Pamuk’s Veba Geceleri and Nation as a Fiction within a Fiction

Öz

This study aims to interpret Orhan Pamuk's novel Veba Geceleri (Plague Nights), published in 2021, through the conceptual framework and debates of nationalism studies. The novel is about Minger Island– a fictional city that involves both Muslim and Christian populations in the Ottoman Empire and the social and political turmoil caused by the plague epidemic on the island which caused the rise of nationalism and the independence of the island. Moreover, the narrative presents a potential to reveal the fictional aspects of the historical realities facts by standing on the modernist perspective which defines nations as construction by nationalism and considers the acceptance about history of the nations.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, Novel, Nationalism, Nation-building, History-writing

Kaynakça

• Anderson, B. (2009). Hayali Cemaatler – Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması. (çev. İ. Savaşır). İstanbul: Metis.
• Aydın, S. (2009). Cumhuriyet'in İdeolojik Şekillenmesinde Antropolojinin Rolü: Irkçı Paradigmanın Yükselişi ve Düşüşü. Ahmet İnsel (Ed.) Modern Türkiye'de Siyasî Düşünce – Kemalizm içinde (s. 344-369). İstanbul: İletişim.
• Aydın, S. (1998). Kimlik Sorunu, Ulusallık ve “Türk Kimliği”. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Billig, M. (2002). Banal Milliyetçilik. C. Şişkolar (Çev.). İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
• Breuilly, John. (2008). Sunuş. Ernest Gellner (yazar) Uluslar ve Ulusçuluk içinde. B. Ersanlı & G. G. Özdoğan (Çev.). İstanbul, Hil.
• Calhoun, C. (2007). Milliyetçilik. B. Sütçüoğlu (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cannadine, David. (2006). Ritüelin Bağlamı, İcrası ve Anlamı: Britanya Monarşisi ve ‘Geleneğin İcadı’, 1820 Civarı – 1977. E. Hobsbawm, T. Ranger (Ed.) Geleneğin İcadı içinde (s. 119-192). M. M. Şahin (Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Chatterjee, P. (1996). Milliyetçi Düşünce ve Sömürge Dünyası. S. Oğuz (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Çoban, B. (2009). Medya, Resmi Tarih ve Milliyetçilik. B. Çoban (Ed.) Medya Milliyetçilik Şiddet içinde (s. 29-61). İstanbul: Su Yayınları.
• Dede, K. (2021). Milliyetçiliğin Serüveni: Tarih, Gündelik Yaşam ve Şimdiki Zaman. Y. Çongar, M. Arslantunalı, L. İsvan (Ed.) Ne Mutlu Eşitim Diyene: Milliyetçilik Tartışmaları içinde (s. 16-45). İstanbul: Kıraathane Kitapları.
• Deutsch, K. W. (1966). Nationalism and Social Communication. Cambridge: M.I.T. Press.
• Durgun, S. (2011). Memalik-i Şahane’den Vatan’a. İstanbul: İletişim.
• Ecevit, Y. (2001). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim.
• Ersanlı, B. (2006). İktidar ve Tarih – Türkiye’de “Resmi Tarih” Tezinin Oluşumu (1929-1937). İstanbul: İletişim.
• Gellner, E. (2008). Uluslar ve Ulusçuluk. B. Ersanlı, G. G. Özdoğan (Çev.). İstanbul: Hil.
• Gourgouris, S. (1996). Tarihle Düş Arasında Ulus Biçimi. Toplum ve Bilim 70, 78-93.
• Gulbenkian Komisyonu. (2003). Sosyal Bilimleri Açın – Sosyal Bilimlerin Yeniden Yapılandırılması Üzerine Rapor. Ş. Tekeli (Çev.). İstanbul: Metis.
• Güngör, B. (2021). Veba Geceleri: Bir Alegorik Kurgu, İki Büyük Siyasi Figür. Yazıt Kültür Bilimleri Dergisi 1, 18-35.
• Hayes, C.J.H. (2010). Milliyetçilik: Bir Din – Batı Siyasal Düşüncesinde ‘Ulusalcılık’ Tasavvuru. M. Çiftkaya (Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Hobsbawm, E. J. (2006). Milletler ve Milliyetçilik: Program, Mit ve Gerçeklik. O. Akınhay (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Hobsbawm, E & Ranger, T. (2006). Geleneğin İcadı. M. M. Şahin (Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Jusdanis, G. (1998). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür - Milli Edebiyatın İcat Edilişi. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kedouire, E. (1993). Nationalism. Oxford & Cambridge: Blackwell.
• Killinger, C. L. (2002). The History of Italy. Westport: Greenwood Press.
• Kumar, K. (2006). Nationalism and the Historians. G Delanty & K. Kumar (Ed.) The Sage Handbook of Nations and Nationalisms içinde (s. 7-20). London: Sage.
• Lawrence, P. (2013). Nationalism and Historical Writing. J. Breuilly (Ed.) The Oxford Handbook of the History of Nationalism içinde (s. 714-26). Oxford: Oxford University Press.
• Leerssen, J. (2006). Nationalism and the Cultivation of Culture. Nations and Nationalism 12(4), 559-578.
• Liakos, A. (2008). Dünyayı Değiştirmek İsteyenler, Ulusu Nasıl Tasavvur Ettiler?. M. Erol (Çev.). İstanbul: İletişim.
• McCrone, D. (2002). The Sociology of Nationalism. London and New York: Routledge.
• Nakıboğlu, G. (2021). Bir Salgın Romanı Olarak Orhan Pamuk’un Veba Geceleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 9(117), 315-34.
• Oppermann, S. (2006). Postmodern Tarih Kuramı. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Öğün, S. S. (2000). Mukayeseli Sosyal Teori ve Tarih Bağlamında Milliyetçilik. İstanbul: Alfa.
• Özkırımlı, U. (2009). Milliyetçilik Kuramları. İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Özkırımlı, U. (2010). Milliyetçilik Üzerine Güncel Tartışmalar: Eleştirel Bir Müdahale. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Pamuk, O. (2021). Veba Geceleri. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Yayınları.
• Plisnier, C. (2003). Roman Üzerine Düşünceler. H. Uçan (Çev.). Ankara: Hece Yayınları.
• Schnapper, D. (1995). Yurttaşlar Cemaati - Modern Uus Fikrine Dair. Ö. Okur (Çev.). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Smith, A.D.. (2002). Ulusların Etnik Kökeni. S. Bayramoğlu & H. Kendir (Çev.). Ankara, Dost Kitabevi Yayınları.
• Smith, A. D. (2003). Nationalism and Modernism. London and New York: Routledge.
• Somersan, S. (2004). Sosyal Bilimlerde Etnisite ve Irk. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Spencer, P. & Wollman, H.. (2002). Nationalism: A Critical Introduction. London: Sage Pubs.
• Taş, F. (2021). Veba Geceleri’ne Eleştirel Bir Bakış. RumeliDE – Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 24, 1295-1299.
• Thiesse, A.M. (2021). Ulusal Kimliklerin İnşası – 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Avrupa. S. Sezer (Çev.). İstanbul: Babil Kitap.
• Türkeş, A. Ö. (2011). Romana Yazılan Tarih. Z. Uysal (Ed.) Edebiyatın Omzundaki Melek: Edebiyatın Tarihle İlişkisi Üzerine Yazılar içinde (s. 81-148). İstanbul: İletişim.
• Zahra, T. (2010). Imagined Noncommunities: National Indifference as a Category of Analysis. Slavic Review 69, 93-119.