Avrupa Birliği ile Uyum Süreci Bağlamında Türkiye'de Yeni Yayıncılık Yasası / New Broadcasting Law in the Context of Regulatory Harmonisation with the European Union Acquıs

Yıl 2010, Cilt: 34 Sayı: 269, 199 - 223, 27.02.2014

Burcu Sümer

Öz

Özet
Avrupa Birliği’nde televizyon yayıncılığının düzenlenmesi konusunda üye ve aday ülkeler
açısından bağlayıcılığı olan temel politika aracı 1989 tarihli Sınırsız Televizyon Direktifi’dir
(STD). Direktif 1997 ve 2007 yıllarında güncellenmiş ve son güncelleme ile düzenleme alanı
başta internet olmak üzere farklı teknolojik platformlar üzerinden dağıtılan isteğe bağlı yayın
hizmetlerini de kapsayacak şekilde genişletilerek Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Direktifi
(GMHD) olarak adlandırılmıştır. Türkiye’de 5 Nisan 2010 tarihinde kamuoyuna duyurulan
ve Avrupa Birliği ile uyum süreci kapsamında hazırlandığı ifade edilen yeni yasa taslağı da
GMHD temel alınarak hazırlanmış bir taslaktır. Bu çalışmada, öncelikle yürülükteki 1994
tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun’un
STD ile uyumu değerlendirilecek, ardından yeni yasa taslağının yürürlükteki yeni Direktif
ile uyumu ele alınacaktır. Türkiye’de yayıncılık alanında yaşanan birçok sorunun kaynağı
olan 3984 sayılı Yasa STD ile tam uyum gösteren bir yasa olmadığı gibi, yeni yasa tasarısı da
Avrupa Birliği ile uyum adına var olan sorunlara yenilerini ekleme tehlikesini taşımaktadır.
Anahtar sözcükler: Sınırsız Televizyon Direktifi, Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri
Direktifi, yayıncılık yasası, Türkiye.

 

Abstract
The main policy instrument in the European Union (EU) in the area of broadcasting, which
is binding for both member and candidate states, is the 1989 Television Without Frontiers
Directive (TWFD). This directive was revised in 1997 and 2007 and renamed as Audiovisual
Media Services Directive (AMSD) following the last revision during which its regulatory scope
has been extended to include video-on-demand services delivered mainly on the Internet but
also on other new technological platforms. In Turkey, the recent draft law announced on 5
April 2010 and presented as a requirement of EU acquis conditionality is actually based on
the AMSD. This study first looks into whether and how the current Law No. 3984, Law on the
Establishment and Broadcasts of Radio and Television Enterprises enacted in 1994, fits in the
with the provisions of the TWFD. It then employs a similar questioning to the contents of the
new draft law presented to be prepared in accordance with the AMSD. The study concludes that
the current law that has been the key reason behind the ongoing problems in the broadcasting
sector in Turkey is by no means in harmony with the EU legislation and the new draft law for
broadcasting carries the risk to introduce new problems under the EU knot.
Keywords: Television Without Frontiers Directive, Audiovisual Media Services Directive,
broadcasting regulation, EU conditionality, Turkey.

 

 

Anahtar Kelimeler

-

Avrupa Birliği ile Uyum Süreci Bağlamında Türkiye'de Yeni Yayıncılık Yasası / New Broadcasting Law in the Context of Regulatory Harmonisation with the European Union Acquıs

Öz

Avrupa Birliği’nde televizyon yayıncılığının düzenlenmesi konusunda üye ve aday ülkeler
açısından bağlayıcılığı olan temel politika aracı 1989 tarihli Sınırsız Televizyon Direktifi’dir
(STD). Direktif 1997 ve 2007 yıllarında güncellenmiş ve son güncelleme ile düzenleme alanı
başta internet olmak üzere farklı teknolojik platformlar üzerinden dağıtılan isteğe bağlı yayın
hizmetlerini de kapsayacak şekilde genişletilerek Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Direktifi
(GMHD) olarak adlandırılmıştır. Türkiye’de 5 Nisan 2010 tarihinde kamuoyuna duyurulan
ve Avrupa Birliği ile uyum süreci kapsamında hazırlandığı ifade edilen yeni yasa taslağı da
GMHD temel alınarak hazırlanmış bir taslaktır. Bu çalışmada, öncelikle yürülükteki 1994
tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun’un
STD ile uyumu değerlendirilecek, ardından yeni yasa taslağının yürürlükteki yeni Direktif
ile uyumu ele alınacaktır. Türkiye’de yayıncılık alanında yaşanan birçok sorunun kaynağı
olan 3984 sayılı Yasa STD ile tam uyum gösteren bir yasa olmadığı gibi, yeni yasa tasarısı da
Avrupa Birliği ile uyum adına var olan sorunlara yenilerini ekleme tehlikesini taşımaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Sınırsız Televizyon Direktif, Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri, , yayıncılık yasası

Kaynakça

• İlişkileri, Ankara: Ütopya.
• Avrupa Birliği Komisyonu (1989). Avrupa Sınırsız Televizyon Direktifi, 3 Ekim 1989 tarihli ve 89/552/ EEC sayılı AB Konseyi Yönergesi, değişiklik 97/36 /EC, değişiklik 2010/13/EU, Brüksel.
• Burri-Nenova, Mira (2007). “The Reform of the EC Audiovisual Media Regulation: Television Without Cultural Diversity”, International Journal of Cultural Property, 14 (2), s.169-204.
• Collins, Richard (1994). Broadcasting and Audio-visual Policy in the European Single Market, Londra: John Libbey.
• Curwen, Peter (1999). “Television without frontiers – can culture be harmonized?”, European Business Review, 99 (6), s.368 – 375.
• Çaplı, Bülent (1994). “Turkey”, Television and the Viewer Interest, J. Mitchell ve J. G. Blumler (der.), Londra: John Libbey, s. 135-146.
• Çaplı, Bülent (2001). “Media Policies in Turkey Since 1990”, Kültür & İletişim, 4(2), 2001, s. 46-53.
• Çaplı, Bülent ve Dündar, Can (1995). “80’den 2000’lere Televizyon”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi -Yüzyıl Biterken, 15, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 1376-1380;
• Dupagne, Michel (1992). “EC policymaking: The case of the “Television Without Frontiers directive”, International Communication Gazette, 49 (1-2), s.99-120
• Harcourt, Alison (2004). “Institution-Driven Competition: The Regulation of Cross-Border Broadcasting in the EU”, EUI-RSCAS Working Papers, No 44, European University Institute (EUI), Robert Schuman Centre of Advanced Studies (RSCAS), http://econpapers.repec.org/RePEc:erp:euirsc:p0150 (Erişim Tarihi: 10.07.2010)
• Hitchens, Lesley (1997). “Identifying European Community Audio-visual Policy in the Dawn of the Information Society”, Yearbook of Media and Entertainment Law, 1996(45).
• Hoffmann-Riem, Wolfgang (1992). “Trends in the Development of Broadcasting Law in Western Europe”, European Journal of Communication, 7(2), s.147-171.
• Humphreys, Peter (1996). Mass Media and Media Policy in Western Europe, Manchester: Manchester University Press.
• Kaya, Raşit (1994). “A Fait Accompli: Transformation of Media Structures in Turkey”, METU Studies in Development, 21(3), s. 383-404.
• Kayış, Nuri (2006). Ben RTÜK Başkanıyken, Istanbul: Remzi Kitabevi. Kejanlıoğlu, Beybin (2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü, Ankara: İmge.
• Kejanlıoğlu, Beybin; Adaklı, Gülseren ve Çelenk, Sevilay (2001). “Yayıncılıkta Düzenleyici Kurullar ve RTÜK”. Beybin Kejanlıoğlu vd. (der.). Medya Politikaları: Türkiye’de Televizyon Yayıncılığının Dinamikleri. Ankara: İmge içinde, s. 93-144.
• Levy, David A.L. (1999). Europe’s Digital Revolution: Broadcasting Regulation, the EU and the Nation States. Londra: Routledge. Onay, Işık (2009). “Regulating Webcasting: An Analysis of the Audiovisual Media Services Directive and the Current Broadcasting Law in the UK”, Computer Law and Security Review, 25, s. 335-351.
• Pekman, Cem (1994). “Avrupa Standartları ve Radyo-TV Kanunu”, Ayna, Yaz-Güz, 1 (3-4), s.68-73.
• Pekman, Cem (2001). “Çokuluslu Reklâmcılık, Uluslararası Düzenlemeler ve Ulusal Uygulamalar: Kuralları Kim İster?”, Beybin Kejanlıoğlu vd. (der.). Medya Politikaları: Türkiye’de Televizyon Yayıncılığının Dinamikleri. Ankara: İmge içinde, s. 204-241.
• Sönmez, Mustafa (1996). “Türk Medya Sektörünce Yoğunlaşma ve Sonuçları”, Birikim, 92, s. 76-86.
• Sümer, Burcu (2010). The Impact of Europeanisation on Policy-making in Turkey: Controversies, Uncertainities and Misfits in Broadcasting Policy (1999-2009), Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi, No:35, Ankara: ATAUM.
• Sümer, Burcu ve Adaklı, Gülseren (2010). Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkındaki Kanun Tasarısı Taslağı Değerlendirme Raporu, 02 Haziran 2010, Ankara: İLEF. http://ilef.ankara.edu.tr/yazi.php?yad=12394 Şahin, Haluk ve Aksoy, Asu (1993). “Global Media and Cultural Identity in Turkey”, Journal of Communication, 43(2), s. 31-41.
• Tuncel, Hakan (1994). “Bab-ı Ali’den Ikitelli’ye”, Birikim, Ağustos, 64, s. 33-38. Valcke, Peggy vd. (2008). “Audiovisual Media Services in the EU: Next Generation Approach or Old
• Wine in New Barrels?”, Communications & Strategies, 71, 3rd Quarter, s. 103-118. Ward, David (2002). The European Union Democratic Deficit and the Public Sphere: An Evaluation of EU Media Policy, Amsterdam: IOS Press.