Firma Kuramı: 1980 Sonrası İktisadi ve Sosyolojik Yaklaşımlar

Yıl 2014, Cilt: 38 Sayı: 3, 104 - 112, 17.10.2014

Ali Fıkırkoca

Öz

Bu sözleşme temelli perspektif araştırmacının ilgisini yönetişim konusuna odaklandırmaktadır (yani firma içindeki farklı siyasi çıkarların eşgüdümlenmesine). Foss’un yaptığı sınıflandırmadaki üçüncü kategori ise bu iki kuramsal yaklaşımla kökten bir kopuş kaydeden beceri perspektifidir. Bu perspektif büyük ölçüde Penrose’un (1955) çalışmalarından ilham almaktadır. Söz konusu yazar, iktisadi bir kurum olarak kavramsallaştırdığı firmanın büyümesinin tecrübeli ve yetenekli çalışan ve yönetici kaynaklarına bağlı olduğunu öne sürmüştü. Bu kaynaklar hiçbir zaman tam kapasite kullanılamamaktaydı. Bu fikirler günümüzde evrimsel iktisat ve bir kısım işletmecilik yazını tarafından tekrar ele alınmıştır (özellikle strateji araştırmaları ve uluslararası işletmecilik yazını). Evrimsel iktisat, firmanın, ayırt edici bilgi varlıkları deposu olarak öneminin altını çizmiştir. Bu yaklaşıma göre firmalar ve sanayiler sürekli evrilen Schumpeter’ci bir bağlamda konumlandırılmıştır. Firmanın piyasada tutunabilmesinin sürekli olarak yenilikçi kalmasına bağlı olduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla, firma kuramının odak noktası en doğru güdüleme yöntemlerinin değil yapılabilecek en iyi işlerin saptanması olmalıdır. Nelson (1991) firma seviyesindeki üretim becerilerindeki farklılıkların öğrenme ve iktisadi kalkınma için şart olduğunu öne sürmektedir. Çeşitlilik, yeni iş yapma biçimlerinin keşif ve tecrübe edilmesine katkıda bulunur

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Amable B ve Petit, P (2001). The Diversity of Social Systems of Innovation and Production During the 1990s. Cepremap Working Papers, (Couverture Orange) 0115.
• Boyer R (1997). The Variety and Unequal Performance of Really Existing Markets: Farewell to Doctor Pangloss [J Rogers Hollingsworth and Robert Boyer (der) Contemporary Capitalism: The Embeddedness of Institutions, Cambridge, Cambridge University Press] içinde, 1-47.
• Boyer R and Saillard Y (der) (2001). Regulation Theory: The State of the Art. London, Routledge.
• Casper S and Whitley R (2002). ‘Managing Competences in Entrepreneurial Technology Firms: A Comparative Institutional Analysis of Germany, Sweden and the UK, CBR Working (230), 2002, 1-33.
• Coase R (1937). The Nature of the Firm. Economica, (4) 13, 386-405.
• Coriat B and Weinstein O (2002). Organizations, Firms and Institutions in the Generation of Innovation. Research Policy, (31) 2, 273-290.
• Foss N (2000). Introduction [Foss N (ed.): The Theory of the Firm: Critical Perspectives in Economic Organization. London, Routledge] içinde.
• Fukuyama F (1992). The End of History and the Last Man, London, Hamilton.
• Hassard J (1995). Sociology and Organization Theory Positivism, Paradigms, and Postmodernity. Cambridge, Cambridge University Press.
• Hodgson G (1988). Economics and Institutions. Cambridge, Polity Press.
• Hollingsworth J and Boyer R (der) (1997). Contemporary Capitalism: the Embeddedness of Institutions. Cambridge and New York, Cambridge University Press.
• Kerr C, Dunlop J T, Harbison, F H and Myers C A (1960). Industrialism and Industrial Man. Harvard U.P., Cambridge.
• Lundvall B A (ed.) (1992). National Systems of Innovation: Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning. London, Pinter.
• Maurice M, Sellier F ve Sylvestre J J (1986). The Social Foundations of Industrial Power.
• Cambridge MA, MIT Press. Nelson R (1991). Why Do Firms Differ, and How Does it Matter? Strategic Management
• Journal, (12) Special Issue, 61-74. North D (1990). Institutions, Institutional Change and Economic Performance.
• Cambridge, Cambridge University Press. Penrose E T (1955). Research on the Business Firm: Limits to the Growth and Size of
• Firms. American Economic Review, 45 (2), 531-543. Powell W W ve Di Maggio P J (1991). The New Institutionalism in Organizational
• Analysis, Chicago, The University of Chicago Press. Sorge A (1991). Strategic Fit and the Societal Effect: Interpreting CrossNational
• Comparisons of Technology, Organization and Human Resources. Organization Studies, (12) 2, 161-190. Veblen T (1899). The Theory of the Leisure Class: An Economic Study of Institutions. New York Press.
• Whitley R (1999). Divergent Capitalisms: The Social Structuring and Change of Business
• Systems. Oxford, Oxford University Press. Whitley R (2000). The Institutional Structuring of Innovation Strategies: Business
• Systems, Firm Types and Patterns of Technical Change in Different Market Economics. Organization Studies, (21) 5, 855-886. Williamson O E (1985). The Economic Institutions of Capitalism. New York, The Free Press.