BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 39 Sayı: 3, 271 - 304, 24.10.2015

Nail Dertli

Öz

Health and social security system of Turkey underwent a significant restructuring process in 2000’s. While Health Transformation Program - put in practice in 2003fundamentally changed the organizational structure of health services; the social security reform – initiated in 2004- was embodied in two basic laws: Law on Social Security Institution no. 5502 combined existing social security institutions (Social Insurances Institution, Social Insurances Institution for Tradesmen and Craftsmen and Other Self Employed and The Retirement Fund) under a single institution. Afterwards, a social security law (The Law on Social Insurances and Universal Health Insurance) that is covering everyone with whom social insurance relation can be established and which is claimed to provide coherence of norm and standards regarding social security rights was enacted

Anahtar Kelimeler

Universal health insurance income test social security reform proxy means tests health-care reform

Kaynakça

  • Acar F (2012). Genel Sağlık Sigortası Uygulaması. Türk-İş Dergisi, 397, 40-43.
  • Akkan B E vd. (2011). Sosyal Dışlanmanın Roman Halleri. İstanbul: BÜ Sosyal Politika Forumu.
  • Alper Y (2012). Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi Uygulaması. Türk-İş Dergisi, 397, 56-61.
  • Arıcı K (2012). Genel Sağlık Sigortasında Sigortalı Kavramı, Türk-İş Dergisi, 397,49-55.
  • Arıcı K (2015). Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
  • ASPB (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı) (2015). 2014 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
  • Bahçe S ve Köse A H (2012). Yoksulluk: Hüzün ve Disiplin. Mülkiye Dergisi, 36 (4), 19-34.
  • Beresford P (2013). Why Means Testing Benefits is not Efficient or Fail. The Guardian, 14 Ocak. Son erişim tarihi, 2/9/2015.
  • Buğra A (2008). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika. İstanbul: İletişim.
  • Castaneda T (2005). Targeting Social Spending to the Poor with Proxy-means Testing: Colombia’s SISBEN System. Washington: World Bank.
  • Clert C ve Wodon Q (2001). The Targeting of Government Programs in Chile. İçinde: E Gacitua-Mario ve Q Wodon (Der) Measurement and Meaning: Combining Quantitative and Qualitative Methods for the Analysis of Poverty and Social Exclusion in Latin America. Washington: World Bank.
  • Coady D vd. (2004). Targeting of Transfers in Developing Countries. Washington : World Bank.
  • Çamur-Duyan G (2006). Sosyal Hizmet Bakış Açısından Yoksul Kadınlar: Altındağ Örneği. (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
  • Grosh M E ve Baker J L (1995). Proxy Means Test for Targeting Social Programs. Washington: World Bank.
  • Güzel A (2005). Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Öngörülen Reform Mevcut Sorunlara Çözüm mü?. Çalışma ve Toplum, 4, 61-76.
  • Güzel A vd. (2012). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta.
  • Güzel A vd. (2014). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta.
  • Güzel A ve Okur A R (2004). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta.
  • Hacımahmutoğlu H (2009). Türkiye’deki Sosyal Yardım Sisteminin Değerlendirilmesi, Ankara: DPT.
  • Kidd S ve Wylde E (2011). Targeting the Poorest: An Assessment of the Proxy Means Test Methodology, Canberra: AusAID Research Paper.
  • Laurell A C (2000). Structural Adjustment and the Globalization of Social Policy in Latin America. International Sociology, 15, 203-325.
  • Narayan A ve Yoshida N (2005). Proxy Means Tests for Targeting Welfare Benefits in Sri Lanka. Washington: World Bank,
  • http://www.wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/IW3P/IB/2005/08/09/000090341_20050809094744/Rendered/PDF/332580PPER0SASPR17.pdf. Son erişim tarihi, 2/9/2015.
  • Özuğurlu M (2003). Sosyal Politikanın Dönüşümü ya da Sıfatın Suretten Kopuşu. Mülkiye Dergisi, 27/239, 59-74.
  • SGK Aylık İstatistik Bültenleri-Şubat (2015). http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler. Son erişim tarihi, 11/8/2015.
  • SGK İstatistik Yıllıkları (2011). http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler. Son erişim tarihi, 11/8/2015.
  • SGK- Sosyal Güvenlik Kurumu (2014), 2014 Faaliyet Raporu, Ankara.
  • Sharif I (2009). Building a Targeting System for Bangladesh Based on Proxy Means Testing. Washington: World Bank.
  • SYGM - Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü (2011). Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü 2011 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
  • Şakar M (2012). GSS Bir Sigorta Değil, Sağlık Vergisidir. Mercek, 66, 23-29.
  • Şakar M (2014). Sosyal Sigortalar Uygulaması. İstanbul: Beta.
  • TTB - Türk Tabipleri Birliği (2015a). Devletin Eli Hastanın Cebinde. Ankara: TTB. http://www.ttb.org.tr/images/stories/file/2015/14mart/14mart_halk.pdf. Son erişim tarihi, 19/8/2015.
  • TTB – Türk Tabipleri Birliği (2015b) Sağlıkta Yalanlar ve Gerçekler. Ankara: TTB, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/yalanlargercekler2015.pdf Son erişim tarihi, 19/8/2015.
  • Tuncay A C ve Ekmekçi Ö (2012). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta.
  • Yılmaz V (2012). Yurttaşlık Perspektifinden Sağlıkta Dönüşüm Programı. İçinde: Y I Ülman ve F Artvinli (der), Değişen Dünyada Biyoetik, İstanbul: Türkiye Biyoetik Derneği Yayını, 117-121.
  • Radikal (8.2.2013). Sağlıkta ‘katkı payı’ çocukları yere düşürdü. Son erişim tarihi, 15/9/2015.
  • Mevzuat
  • sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, R.G. 16.6.2006, 26200.
  • 08.2015 Değişiklik Tebliği İşlenmiş Güncel Sağlık Uygulama Tebliği, R.G. 05.08.2015, 29436.
  • Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, R.G. 28.12.2011, 28156.

Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine

Yıl 2015, Cilt: 39 Sayı: 3, 271 - 304, 24.10.2015

Nail Dertli

Öz

2000’li yıllarda Türkiye’de sağlık ve sosyal güvenlik alanında önemli bir yeniden yapılandırma süreci yaşandı. 2003 yılında uygulamaya konulan Sağlıkta Dönüşüm Programı sağlık hizmetlerinin örgütlenme biçimini temelden değiştirirken, 2004 yılında başlatılan sosyal güvenlik reformu çalışmaları 2006 yılında çıkartılan iki temel kanunda somutlaştırıldı: 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu mevcut sosyal güvenlik kurumlarını (Sosyal Sigortalar Kurumu-SSK, Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu- Bağ-Kur ve TC Emekli Sandığı) tek çatı altında birleştirdi. Ardından sosyal sigorta ilişkisi kurulabilen herkesi kapsayan ve sosyal güvenlik haklarına ilişkin norm ve standart birliği getireceği ileri sürülen bir sosyal sigorta kanunu (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu) çıkartıldı.

Genel Sağlık Sigortası (GSS), sağlık ve sosyal güvenlik alanındaki bu yeniden yapılandırmanın ortak bileşenidir ve sosyal güvenlik sisteminde paradigmatik bir dönüşüme yol açan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun içerisinde düzenlenmiştir. Sağlık hizmetlerinin finansmanının genelleştirilmesi mantığı çerçevesinde düzenlenen GSS, finansman açısından sosyal sigorta modeli üzerine inşaa edilmiştir ve Türkiye’de yaşayan herkesi zorunlu olarak sisteme dâhil etmektedir. Sistemdeki herkes, sağlık finansman yönteminin bir sonucu olarak ya doğrudan prim ödeme suretiyle ya da adına devlet tarafından prim ödenmesi koşuluyla, sağlık hizmetlerine erişebilmektedir. Buna göre; hangi statüde olurlarsa olsunlar (işçi, bağımsız çalışan veya kamu görevlisi) çalışanlar prime esas kazançları üzerinden prim ödemektedir. Çalışmayan, geliri olmayan ve ödeme gücü bulunmayanların primlerinin devletçe karşılanması öngörülmüştür. Gelir testi, bu kişilerin tespit edilerek çalışmayan ancak geliri/ödeme gücü olanlardan ayrılmasını sağlamaya yönelik teknik işlemi ifade etmektedir.

Bu çalışma, genel sağlık sigortasının genelleştirilmesinin aracı olarak gündeme gelen gelir testi uygulamasını konu edinmektedir. Çalışmada, önce genel sağlık sigortasında primleri devlet tarafından karşılanacak kişileri belirlemekte başvurulan gelir testinin, gelir göstergelerine dayalı hedefleme tekniği olduğunun altı çizilecektir. Daha sonra, genel sağlık sigortasının finansman yöntemi ve temel özellikleri ele alınacaktır. Bu çalışmada, genel sağlık sigortasının finansman yöntemi ve kurumsal örgütlenmesinin, sağlık hizmetine erişimde gelir temelli bir tabakalaşmaya yol açtığını ileri sürecek ve gelir testinin bu eşitsizliğin inşasındaki rolünü tartışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Genel sağlık sigortası gelir testi sosyal güvenlik reformu gelir göstergelerine dayalı hedefleme sağlık reformu.

Kaynakça

  • Acar F (2012). Genel Sağlık Sigortası Uygulaması. Türk-İş Dergisi, 397, 40-43.
  • Akkan B E vd. (2011). Sosyal Dışlanmanın Roman Halleri. İstanbul: BÜ Sosyal Politika Forumu.
  • Alper Y (2012). Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi Uygulaması. Türk-İş Dergisi, 397, 56-61.
  • Arıcı K (2012). Genel Sağlık Sigortasında Sigortalı Kavramı, Türk-İş Dergisi, 397,49-55.
  • Arıcı K (2015). Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
  • ASPB (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı) (2015). 2014 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
  • Bahçe S ve Köse A H (2012). Yoksulluk: Hüzün ve Disiplin. Mülkiye Dergisi, 36 (4), 19-34.
  • Beresford P (2013). Why Means Testing Benefits is not Efficient or Fail. The Guardian, 14 Ocak. Son erişim tarihi, 2/9/2015.
  • Buğra A (2008). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika. İstanbul: İletişim.
  • Castaneda T (2005). Targeting Social Spending to the Poor with Proxy-means Testing: Colombia’s SISBEN System. Washington: World Bank.
  • Clert C ve Wodon Q (2001). The Targeting of Government Programs in Chile. İçinde: E Gacitua-Mario ve Q Wodon (Der) Measurement and Meaning: Combining Quantitative and Qualitative Methods for the Analysis of Poverty and Social Exclusion in Latin America. Washington: World Bank.
  • Coady D vd. (2004). Targeting of Transfers in Developing Countries. Washington : World Bank.
  • Çamur-Duyan G (2006). Sosyal Hizmet Bakış Açısından Yoksul Kadınlar: Altındağ Örneği. (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
  • Grosh M E ve Baker J L (1995). Proxy Means Test for Targeting Social Programs. Washington: World Bank.
  • Güzel A (2005). Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Öngörülen Reform Mevcut Sorunlara Çözüm mü?. Çalışma ve Toplum, 4, 61-76.
  • Güzel A vd. (2012). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta.
  • Güzel A vd. (2014). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta.
  • Güzel A ve Okur A R (2004). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta.
  • Hacımahmutoğlu H (2009). Türkiye’deki Sosyal Yardım Sisteminin Değerlendirilmesi, Ankara: DPT.
  • Kidd S ve Wylde E (2011). Targeting the Poorest: An Assessment of the Proxy Means Test Methodology, Canberra: AusAID Research Paper.
  • Laurell A C (2000). Structural Adjustment and the Globalization of Social Policy in Latin America. International Sociology, 15, 203-325.
  • Narayan A ve Yoshida N (2005). Proxy Means Tests for Targeting Welfare Benefits in Sri Lanka. Washington: World Bank,
  • http://www.wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/IW3P/IB/2005/08/09/000090341_20050809094744/Rendered/PDF/332580PPER0SASPR17.pdf. Son erişim tarihi, 2/9/2015.
  • Özuğurlu M (2003). Sosyal Politikanın Dönüşümü ya da Sıfatın Suretten Kopuşu. Mülkiye Dergisi, 27/239, 59-74.
  • SGK Aylık İstatistik Bültenleri-Şubat (2015). http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler. Son erişim tarihi, 11/8/2015.
  • SGK İstatistik Yıllıkları (2011). http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler. Son erişim tarihi, 11/8/2015.
  • SGK- Sosyal Güvenlik Kurumu (2014), 2014 Faaliyet Raporu, Ankara.
  • Sharif I (2009). Building a Targeting System for Bangladesh Based on Proxy Means Testing. Washington: World Bank.
  • SYGM - Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü (2011). Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü 2011 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
  • Şakar M (2012). GSS Bir Sigorta Değil, Sağlık Vergisidir. Mercek, 66, 23-29.
  • Şakar M (2014). Sosyal Sigortalar Uygulaması. İstanbul: Beta.
  • TTB - Türk Tabipleri Birliği (2015a). Devletin Eli Hastanın Cebinde. Ankara: TTB. http://www.ttb.org.tr/images/stories/file/2015/14mart/14mart_halk.pdf. Son erişim tarihi, 19/8/2015.
  • TTB – Türk Tabipleri Birliği (2015b) Sağlıkta Yalanlar ve Gerçekler. Ankara: TTB, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/yalanlargercekler2015.pdf Son erişim tarihi, 19/8/2015.
  • Tuncay A C ve Ekmekçi Ö (2012). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta.
  • Yılmaz V (2012). Yurttaşlık Perspektifinden Sağlıkta Dönüşüm Programı. İçinde: Y I Ülman ve F Artvinli (der), Değişen Dünyada Biyoetik, İstanbul: Türkiye Biyoetik Derneği Yayını, 117-121.
  • Radikal (8.2.2013). Sağlıkta ‘katkı payı’ çocukları yere düşürdü. Son erişim tarihi, 15/9/2015.
  • Mevzuat
  • sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, R.G. 16.6.2006, 26200.
  • 08.2015 Değişiklik Tebliği İşlenmiş Güncel Sağlık Uygulama Tebliği, R.G. 05.08.2015, 29436.
  • Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, R.G. 28.12.2011, 28156.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makale / Articles
Yazarlar

Nail Dertli Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 24 Ekim 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 39 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Dertli, N. (2015). Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine. Mülkiye Dergisi, 39(3), 271-304.
AMA Dertli N. Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine. Mülkiye Dergisi. Ekim 2015;39(3):271-304.
Chicago Dertli, Nail. “Genel Sağlık Sigortası Ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine”. Mülkiye Dergisi 39, sy. 3 (Ekim 2015): 271-304.
EndNote Dertli N (01 Ekim 2015) Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine. Mülkiye Dergisi 39 3 271–304.
IEEE N. Dertli, “Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine”, Mülkiye Dergisi, c. 39, sy. 3, ss. 271–304, 2015.
ISNAD Dertli, Nail. “Genel Sağlık Sigortası Ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine”. Mülkiye Dergisi 39/3 (Ekim 2015), 271-304.
JAMA Dertli N. Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine. Mülkiye Dergisi. 2015;39:271–304.
MLA Dertli, Nail. “Genel Sağlık Sigortası Ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine”. Mülkiye Dergisi, c. 39, sy. 3, 2015, ss. 271-04.
Vancouver Dertli N. Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine. Mülkiye Dergisi. 2015;39(3):271-304.
 Kapak Resmi İndir
Mülkiye Dergisi: Mülkiyeliler Birliği Konur Sokak No. 1, Kızılay - ANKARA, TÜRKİYE. Tel: +90 312 4185572; Faks: +90 312 4191373; mulkiyedergisi@mulkiye.org.tr / Mülkiye Dergisi, Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi Yayın Organı'dır.