Ibn Khaldun's Text al-Muqaddima in terms of Plato's and Aris-totle's Views of Policy

Yıl 2014, , 107 - 121, 31.12.2014

Muhammet Özdemir

https://doi.org/10.30523/mutefekkir.130224

Öz

In this study, Ibn Khaldun's work al-Muqaddima is investigated in the context of basic Ancient texts which are relevant to the political philosophy. Firstly, whether Aristotle's book Politics is known in medieval Islamic philosophy or not and it has been translated into Arabic or not and how much Ibn Khaldun is aware of this text are discussed. Secondly, we focus on the basis of views of Plato and Aristotle which are related to policy. Thirdly, the basic contexts of political considerations in al-Muqaddima and the relation between al-Muqaddima and two Ancient philosophers' opinions are mentioned. Fourthly, we focus on modern findings about the originality and innovation in al-Muqaddima's political thoughts. The study claims that Ibn Khaldun's method for investigation in al-Muqaddima is close to Aristotle's and he innovatively made the history as a basic concept, being not unaware of Aristotle's views.

Anahtar Kelimeler

Ibn Khaldun, al-Mukaddima, Political Philosophy, Plato, Aristotle, Politics, Republic

Eflâtûn ve Aristoteles'in Politikaya Dair Görüşleri Açısından İbn Haldûn'un Mukaddime Metni

Öz

Bu çalışmada, İbn Haldûn'un Mukaddime metni, siyaset felsefesine ilişkin temel Antik metinler bağlamında bir arkeolojiye tabi tutulmaktadır. Öncelikle Aristoteles'e ait Politika kitabının Ortaçağ İslâm felsefesinde bilinip bilinmediği, Arapçaya tercüme edilip edilmediği ve İbn Haldûn'un söz konusu metinden ne kadar haberdar olduğu tartışılmaktadır. İkinci olarak Antik Yunan filozofları olan Eflâtûn ve Aristoteles'in politikaya dair görüşlerinin temelleri üzerinde durulmaktadır. Üçüncü olarak Mukaddime'de yapılan politik değerlendirmelerin temel bağlamları ve iki Antik Yunanlı düşünürün fikirleriyle ilişkisine yer verilmektedir. Dördüncü olarak Mukaddime'deki politik görüşlerin özgünlüğü ve yeniliğine dair modern bulgulara değinilmektedir. Çalışmanın iddiasına göre, İbn Haldûn'un Mukaddime'de kullandığı tahlil yöntemi Aristoteles'in Politika'sındakine yakındır ve Aristoteles'in görüşlerinden habersiz olmayan Müslüman düşünür tarihi temel bir kavram yapması bakımından yenidir.

Anahtar Kelimeler

İbn Haldûn, Mukaddime, Siyaset Felsefesi, Eflâtûn, Aristoteles, Politika, Devlet

Kaynakça

• » Adamson, Peter&Taylor, Richard C. (2007), İslam Felsefesine Giriş, (Çev.: M. Cüneyt Kaya), Kü- re Yayınları, İstanbul.
• » Aristoteles (2007), Politika, (Çev.: Ersin Uysal), Dergâh Yayınları, İstanbul.
• » Aristoteles (2009), Nikomakhos‟a Etik, (Çev.: Saffet Babür), Bilgesu Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
• » Aristoteles (2013), Retorik, (Çev.: Mehmet H. Doğan), Yapı Kredi Yayınları, 11. Baskı, İstanbul.
• » Arslan, Ahmet (2008), İlkçağ Felsefe Tarihi Sofistlerden Platon‟a 2, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• » Arslan, Ahmet (2009a), İbn Haldun, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• » Arslan, Ahmet (2009b), İlkçağ Felsefe Tarihi Aristoteles 3, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• » Balibar, Etienne (2000), Marx‟ın Felsefesi, (Çev.: Ömer Laçiner), Birikim Yayınları, 2. Baskı, İs- tanbul.
• » Bedevî, Abdurrahman (1982), ―Kitâbü‘n-Nevâmîs Li-Eflâtûn‖, Eflâtûn fî‟l-İslâm, Dârü‘l-Endelüs, 3. Baskı, Beyrut.
• » Bedevî, Abdurrahman (2010), Batı Düşüncesinin Oluşumunda İslâm‟ın Rolü, (Çev.: Muharrem Tan), İz Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul.
• » Dale, Stephen Frederic (2006), ―The Last Greek and the First Annaliste Historian‖, Internatio- nal Journal of Middle East Studies, Vol. 38, No 3, August, s. 431-451, Cambridge.
• » El-Câbirî, Muhammed Âbid (2003), Felsefî Mirasımız ve Biz, (Çeviren: A. Said Aykut), Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• » El-Husrî, Sâtî (2001), İbn-i Haldun Üzerine Araştırmalar, (Çev.: Süleyman Uludağ), Dergâh Ya- yınları, İstanbul.
• » Fahri, Macit (2000), İslam Felsefesi Tarihi, (Çev.: Kasım Turhan), Birleşik Yayıncılık, İstanbul.
• » Fârâbî (1990), İhsa‟ül-Ulûm İlimlerin Sayımı, (Çev.: Ahmet Ateş), Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• » Fârâbî (2008), Kitâbu‟l-Hurûf Harfler Kitabı, (Çev.: Ömer Türker), Litera Yayıncılık, İstanbul.
• » Foucault, Michel (2011), Özne ve İktidar, (Çev.: Işık Ergüden-Osman Akınhay), Ayrıntı Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
• » Gazzâlî, Hüccetül-İslâm Ebû Hâmid (2006), Tehâfütü‟l-Felâsife, (thk: Mahmûd Debîcû), Dârü‘t- Takvâ, Dımaşk.
• » Gutas, Dimitri (2013), ―Arapça‘ya Tercüme Edilen Yunanca Felsefi Eserler‖, İslâm Felsefesi Ta- rih ve Problemler içinde, (Çev.: İbrahim Halil Üçer; Ed.: M. Cüneyt Kaya), İsam Yayınları, s. 777-797, İstanbul.
• » Görgün, Tahsin (2009), ―İbn Haldun‘un Toplum Metafiziğinin Güncelliği ve Günümüzde Toplum Araştırmaları Açısından Önemi‖, İbn Haldun Güncel Okumalar, (editör: Recep Şentürk), İz Yayıncılık, İstanbul.
• » İbn Haldûn (2005), Mukaddimetü İbn Haldûn, (thk: Saîd Mahmûd Ukayyel), Dârü‘l-Cîl, Beyrut.
• » Jones, W. T. (2006), Klasik Düşünce Batı Felsefesi Tarihi Birinci Cilt, (Çev.: Hakkı Hünler), Pa- radigma Yayınları, İstanbul.
• » Karlığa, Bekir (2004), İslam Düşüncesinin Batı Düşüncesine Etkileri, Litera Yayıncılık, İstanbul.
• » Kayapınar, Akif (2009), ―İbn Haldun‘un Asabiyet Kavramı: Siyaset Teorisinde Yeni Bir Açılım‖, İbn Haldun Güncel Okumalar, (editör: Recep Şentürk), İz Yayıncılık, İstanbul.
• » Korkut, Şenol (2006), ―İbn Haldûn‘un ―es-Siyâsetü‘l-Medeniyye‖ Teorisine Eleştirisi‖, İslâm Araştırmaları Dergisi, Sayı: 15, s. 115-140.
• » Özdemir, Muhammet&Yelocağı, Süleyman (2012), ―Medeniyet Kavramının Psikolojik Gelişimi İçin Ayrılıkçı Bir İzlek: ‗Toplumsal Seçkinler‘ ve ‗Seçkin Olmayanlar‘‖, International Sympo- sium on Language and Communication: Research Trends and Challenges, Proceeding Book, İzmir University, s. 2641-2650.
• » Özdemir, Muhammet (2013), ―İbn Haldun ve Hegel Felsefelerinin Türkiye Bağlamında Anlamı‖, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Tur- kish or Turkic Volume 8/7 Summer 2013, p. 415-428, Ankara.
• » Özdemir, Muhammet (2014), ―Fârâbî ve İbn Sînâ‘da Felsefe Tarihi Kurgusu ve İslâm‘da Felse- fenin Konumu‖, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/4 Spring 2014, p. 901-926, Ankara.
• » Platon (2010), Yasalar, (Çev.: Candan Şentuna-Saffet Babür), Kabalacı Yayınları, 3. Basım, İs- tanbul.
• » Platon (2012), Devlet, (Çev.: Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcoz), Türkiye İş Bankası Kültür Ya- yınları, 23. Basım, İstanbul.
• » Rosenthal, Erwin I. J. (1996), Ortaçağ‟da İslâm Siyaset Düşüncesi, (Çev.: Ali Aksu), İz Yayıncılık, İstanbul.
• » Ross, David (2011), Aristoteles, (Çev.: Ahmet Arslan), Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• » Rousseau, Jean-Jacques (2010), Toplum Sözleşmesi, (Çev.: Vedat Günyol), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 6. Baskı, İstanbul.
• » Ruby, Christian (2012), Siyaset Felsefesine Giriş, (Çev.: Aziz Ufuk Kılıç), İletişim Yayınları, İs- tanbul.
• » Sarıoğlu, Hüseyin (2006), İbn Rüşd Felsefesi, Klasik Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• » Terkan, Fehrullah (2007), Çatışmanın Dinamikleri Din ve Felsefe Uzlaşmazlığı Üzerine, Elis Ya- yınları, Ankara.
• » Thilly, Frank (2007), Yunan ve Ortaçağ Felsefesi, (Çev.: İbrahim Şener), İzdüşüm Yayınları, İs- tanbul.
• » Uludağ, Süleyman (2009), ―İbn Haldun ve Mukaddime‖, Mukaddime 1, Dergâh Yayınları, 6. Baskı, İstanbul.