Türk Kültür Coğrafyasında “Dul Karı Kültü”

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 2, 7 - 10, 01.08.2011

Yaşar Kalafat

Öz

Türk Avrasya’sı olarak da bilinen, Uluğ Türkistan’dan güney-batı Asya’ya uzanan coğrafya, farklılaşabilen anadilleri ve doğma dinleri ile üzerinde tarih boyunca birlikte yaşaya gelen halklarla bir kültür coğrafyası oluşturmuştur. Bu coğrafyaya adını demografik yapıdaki yüzde dağılımları ve ortak kültürel hayata yaptıkları katkı vermiştir.Türk halk tefekkürünün arka planına dair özel bilgi verdikten sonra dul kadına gelince adeta bilhassa kırsal kesimde lanetlenmiş kabul edilirdi. Sözlü kültürün özlü sözlerinde, tekerlemelerinde alkış ve kargışlarında bu teşhisi rahatlıkla örnekleyebilirsiniz. Bu tanımlama Azerbaycan Türk kültür coğrafyasında “Dul Avrat” olarak bilinir. Ondaki uğursuzluğun temas halindeki yakın uzak çevresine zarar vereceği inancı olduğunu gösteren çok sayıda inanma örneği vardır. Örnekler arasında kız istemeye bu tür hanımlar götürülmezler. Bunların gelin yengesi olması istenilmez. Gelin kınasını bunların karışması uygun bulunmaz. Bu örnekleri hayatın diğer kesimlerinden de vermek mümkündür. Bildirimizde bu konuyu tartışmaya açıyoruz.Anahtar Kelimeler: Kadın; Erkek; Dul; Puberte; Menopoz

Anahtar Kelimeler

Kadın, Erkek, Dul, Puberte, Menopoz

The “Widow Cult” of Turkish Cultural Geography

Öz

Abstract ABSTRACTThe geography, stretches from Empyreal Turkistan to southwest Asia which is also known as Turkish Eurasia, has shaped a cultural geography with societies which differentiated in terms of their mother tongues and dogma religions throughout the flow of history. The percentage distribution in the demographic structure known as “Turkish Cultural Geography” and the practice on common cultural life has supported this geography. After providing important information on the background of the way of thinking of Turkish public, when we talk about widows, these women, particularly in the countryside are and were believed to be cursed. We can easily exemplify these recognitions from the apothegm, nursery rhymes, acclamation and imprecations of the oral culture. This definition is known as “Widowed Dame” in the Azerbaijan Turkish Cultural Geography. There are many examples of believes that the curse of these women may harm the people in the immediate surrounding or not. One of the examples is that these women are not taken to ask for the girl in marriage. It is not seemed appropriate for them to stir the henna of the bride. It is also possible to give more examples from other parts of life. We will take this topic in hand in our presentment. Keywords: Man; Woman; Widow; Puberty; Menopause

Anahtar Kelimeler

Man, Woman, Widow, Puberty, Menopause

Kaynakça

• Kaynak kişi; Hacı Kadir Kadirzade.
• Yaşar Kalafat, “Destani Katmanlaşma Sürecinde Türk Kültürlü Halklarda Kadın Teması İle İlgili İnançlar-Türk halk İnançlarında Kadın”, Epik Türk Anenesinde Destan, Ortak Türk Keçmişinden Ortak Türk Gelecegine, VI. Uluslararası Folklor Konfransının Matarialları, 25-26 Kasım 2010, Bakı 2010s. 496–504.
• Kaynak kişi, Türkan Kadızade, 24 Kasım 210 Van
• Azad Nebiyev, Nağmeler, İnançlar, Alkışlar, Bakû, 1988
• İ.H.Uzunçarşılı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu-Karakoyunlu Devletleri, Türk Tarih kurumu, Ankara, 1998, s.169–175; Erdoğan Merçil, Müslüman Türk Devletleri Tarihi, İstanbul, 1985, s.292–294; Osman Turan, Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbul, 1972