Türkiye’de Radyasyon Çalışanlarının Mevzuattan Kaynaklanan Hakları

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 83 - 93, 26.01.2021

Songül Barlaz Us , Kemal Us

https://doi.org/10.31020/mutftd.793364

Öz

Amaç: İnsan vücudunun iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalması sonucunda kanser oluşumuna uzanan etkiler ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle radyasyon çalışanlarının maruziyet süresi ve dozları ile olası maruziyetteki haklarının bilinmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, radyasyon hakkında bilgi vererek, Türkiye’deki radyasyon çalışanlarının doz limitleri, çalışma süreleri, fazla çalışma, çalışma yasakları, sağlık izni ve fiili hizmet zammı hususlarını hukuki açıdan değerlendirmektir.
Yöntem: Çalışmada doküman analizi metodu kullanılmıştır. Ekim 2020 tarihi itibariyle yürürlükte bulunan yasa, tüzük, yönetmelik ve genelge gibi mevzuat hükümleri ile radyasyon çalışanlarının çalışma hayatına ilişkin Yargıtay kararları incelenmiştir.
Bulgular: İncelemeler sonucunda radyasyon çalışanlarının çalışma koşulları, sağlık izni ve fiili hizmet zammı gibi konulara ilişkin Türkiye’deki mevcut durum değerlendirilmiş ve eksik hususlar tespit edilmiş ve eksiliklerin giderilmesi için gerekli öneriler sunulmuştur.
Sonuç: Türkiye’de radyasyon çalışanları ile ilgili hukuki düzenlemeler yapılmış olmakla birlikte, yaşam hakkının diğer her türlü haktan daha önemli olduğu göz önüne alındığında radyasyon çalışanları için sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulması önemlidir. Bunun için radyasyon çalışanlarının fiili hizmete esas alınan gün sayısının arttırılması, radyasyonlu alanları denetleme yetkisine sahip kurumların ortak çalışarak kontrollerin sıklaştırılması ve mevzuata aykırılık söz konusu olduğunda etkili ve caydırıcı cezai yaptırım uygulanması tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Radyasyon, Radyasyon Çalışanı, Sağlık İzni, Fiili Hizmet Süresi Zammı

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

The Rights of Radiation Workers Arising from the Legislation in Turkey

Öz

Objective: As a result of exposure of the human body to ionizing radiation, effects extending to cancer occur. Therefore, it is important to know the exposure time and doses of radiation workers and their legal rights at possible high exposure. In this study, information about the radiation was given and radiation dose limits, working hours, overtime work, prohibition of work, health leave and actual service increase issues have been evaluated from a legal point of view for radiation workers in Turkey.
Methods: Document analysis method was used in this study. The provisions of the legislation such as laws, regulations, regulations and circulars in force as of October 2020 and the decisions of the Supreme Court regarding the working life of radiation workers were examined.
Results: As results of the analysis, the current situation in Turkey such as the working conditions of radiation workers, healt leave, and actual service increase were evaluated in detail, missing issues have been identified and the necessary proposals have been made to eliminate the deficiencies.
Conclusion: The right to life is the most important right. Therefore, a healthy and safe working environment should be created for radiation workers. It was recommended to increase the number of days of radiation officers based on the actual service, to tighten the controls by cooperating with the institutions that have the authority to control the radiation areas, and to impose criminal sanctions in case of violation of the legislation. 

Anahtar Kelimeler

Radiation, Radiation Officer, Health Leave, Actual Service Term Increment

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• 1. Khan FM. The Physics of radiation therapy. 3rd Edition. Philadelphia, USA: Lippincott Williams&Wilkins; 2003.
• 2. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, https://www.taek.gov.tr/tr/component/remository/func-startdown/1852/lang,tr-tr/?Itemid=301
• 3. Laughlin Mc JP. Some characteristics and effects of natural radiation. Radiation Protection Dosimetry 2015;167(1):2-7.
• 4. Arslan N. Radyasyonun biyolojik sistemler üzerindeki etkileri. Nuclear Medicine Seminars 2017;3(3):178-183.
• 5. Yeyin N. Radyasyonun biyolojik etkileri. Nuclear Medicine Seminars 2015:3(1):139-143.
• 6. International Labour Organization. Radiation Protection of Workers (ionising radiations). 1st published. Geneva, Switzerland: 1987: 17.
• 7. TC Resmi Gazete. Radyasyon Güvenliği Tüzüğü. 7 Eylül 1985. Sayı 18861.
• 8. TC Resmi Gazete. Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği. 24 Mart 2000. Sayı 23999.
• 9. TC Resmi Gazete. Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları ile Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik. 5 Temmuz 2012. Sayı 28344
• 10. Alper Y, Kılkış İ. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. Bursa: Dora Yayınları; 2017.
• 11. TC Resmi Gazete. İş Kanunu. 10 Haziran 2003. Sayı 25134.
• 12. TC Resmi Gazete. Devlet Memurları Kanunu. 23 Temmuz 1965. Sayı 12056.
• 13. Caniklioğlu N. 4857 Sayılı Kanuna Göre Çalışma Süresi ve Bu Sürenin Günlere Bölünmesi. Toprak İşveren Sendikası Dergisi 2005;66:1-15.
• 14. TC Resmi Gazete. Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun. 28 Nisan 1937. Sayı 3591.
• 15. TC Resmi Gazete. Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi Buçuk Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik. 16 Temmuz 2013. Sayı 28709.
• 16. TC Resmi Gazete. Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Tüzük. 6 Mayıs 1939. Sayı 4201.
• 17. Köseoğlu AC, Kabul S. 4857 Sayılı İş Kanunu Bağlamında Çalışma Süresinin Aşılması: Fazla Çalışma. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 2014;72(2): 233-268.
• 18. Süzek S. İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları; 2014
• 19. Şakar M. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları; 2011.
• 20. Ekonomi M. 4857 Sayılı İş Kanununa Göre Fazla Çalışma Kavramı. Kamu-İş. 2004;7(3): 1-14.
• 21. Güner E. İşçinin Günlük Çalışmasının 11 Saati, Gece Çalışma Süresinin 7,5 Saati Aşması Fazla Çalışma Mıdır?. Mali Çözüm Dergisi Kasım-Aralık 2010: 279-287.
• 22. Çil Ş. İş Kanununa Göre Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma. Çalışma ve Toplum Dergisi 2007/3(14):57-79.
• 23. TC Resmi Gazete. İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği. 6 Nisan 2004. Sayı 25425.
• 24. Tekin O. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücretlerinin Sözleşmede Belirlenen Ücrete Dâhil Edilmesi Sorunu. Çalışma Dünyası Dergisi 2015/2: 75-94.
• 25. Mollamahmutoğlu H. İş Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları; 2005
• 26. Mülayim B O. Fazla Çalışmanın İspatlanması. İş ve Hayat Dergisi 2019;5(9):130-161.
• 27. Oğuzman MK, Barlas N. Medeni Hukuk Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar. İstanbul: Beta Yayınları; 2005
• 28. Kazancı İçtihat Bilgi Bankası. Y9HD 11.11.2019, Esas No: 2017/12576, Karar No: 2019/19598., Erişim tarihi: 28.02.2020. www.kazancı.com.
• 29. Y9HD 13.03.2019, Esas No: 2019/1755, Karar No: 2019/5564, Erişim tarihi: 20.02.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr.
• 30. Yargıtay Kararları. Y22HD, 11.12.2017, Esas No: 2015/23765, Karar No: 2017/28342, Erişim tarihi: 01.06.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr.
• 31. TC Resmi Gazete. ILO 115 No’lu Radyasyondan Korunma Sözleşmesi. 25 Temmuz 1968. Sayı 12959.
• 32. TC Resmi Gazete. Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik. 24 Temmuz 2013. Sayı 28717.
• 33. TC Resmi Gazete. Gebe Veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik. 16 Ağustos 2013. Sayı 28737
• 34. Yargıtay Kararları. Y9HD, 02.04.2018, Esas No: 2017/5607, Karar No: 2018/7152, Erişim Tarihi: 10.06.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr.
• 35. Yargıtay Kararları. Y22HD, Esas No: 2019/4083, Karar No: 2019/11642, Erişim tarihi: 23.02.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr.
• 36. Yargıtay Kararları. Y7HD, 02.02.2016, Esas No: 2015/23816, Karar No: 2016/1889, Erişim tarihi: 27.02.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr. 37. Yargıtay Kararları. Y9HD, 21.06.2019, Esas No: 2017/10959, Karar No: 2019/13946, Erişim tarihi: 02.03.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr.
• 38. Yargıtay Kararları. Y22HD, 16.10.2019, Esas No: 2017/24594, Karar No: 2019/19085. Erişim Tarihi: 03.03.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr. 39. Yargıtay Kararları. Y9HD, 26.11.2018, Esas No: 2018/7114, Karar No: 2018/21499, Erişim tarihi: 03.03.2020. www.karararama.yargıtay.gov.tr. 40. Sağlık Bakanlığı İzin Yönergesi (2016). https://www.saglik.gov.tr/TR,11252/saglik-bakanligi-izin-yonergesi.html.
• 41. TC Resmi Gazete. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. 16 Haziran 2006. Sayı 26200.
• 42. TC Resmi Gazete. Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. 27 Eylül 2008. Sayı 27010.
• 43. Tuncay AC, Ekmekçi Ö. Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Yayınları; 2017
• 44. Başbuğ A. Sosyal Güvenlik Sistemimizde Fiili Hizmet Süresi Zammı ve Uygulama Sorunları. Petrol-İş. Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası Yayını 2017(123):1-145.