Promotion and Advertising in Healthcare Service

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 362 - 371, 31.01.2025

Hatice Özçelik , Gürkan Sert

https://doi.org/10.31020/mutftd.1592199

Öz

Aim: To examine the related legal regulations on banning of advertising in healthcare and the limitation of information and promotion in Turkey, within the framework of justifications for banning and restricting healthcare advertising.
Method: The justifications for the prohibition of advertising in health and the limitation of promotion and information have been determined within the scope of international and national academic publications and professional ethics codes of some countries, and within the scope of this determination, the legislation regarding the prohibition of advertising in health and the limitation of promotion and information in Turkey has been examined.
Findings: The international and national academic publications, the professional codes of conduct from professional organizations and the related legislation in Turkish based on the prohibition of healthcare advertising due to risk it poses to individuals' health, physical integrity, and the right to life. The rationale behind the ban on advertising in healthcare also includes concerns such as the potential for undermining trust in healthcare services and professionals, creating unfair competition among healthcare professionals and institutions, and the commercialization of healthcare service.
Conclusion: The restrictions and reasons for the ban on advertising in health and information and promotion in Turkey are consistent with the reasons for the restrictions in the literature and in some other countries. The explanatory rules for the ban on advertising in health and information and promotion in health in Turkey were regulated by the Regulation published in 2023, aiming to create a clearer framework.

Anahtar Kelimeler

Advertising in healthcare services, Advertising and medical ethic, Commercialization of healthcare, Unfair competition in healthcare

Etik Beyan

I declare that Ethical Committee approval is not required for the relevant study.

Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Reklam

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Türkiye'de sağlıkta reklam yasağı ile sağlıkta bilgilendirme ve tanıtımda sınırlara ilişkin yasal düzenlemelerin sağlıkta reklamın yasaklanması ve sınırlanması nedenleri kapsamında incelenmesidir.
Yöntem: Sağlıkta reklamın yasaklanması ile tanıtım ve bilgilendirmeninin sınırlandırılması ile ilgili gerekçeler, uluslarası ve ulusal akademik yayınlar, bazı ülkelerin mesleki etik kodları kapsamında belirlenmiş ve bu belirleme kapsamında Türkiye’de sağlıkta reklam yasağı ile tanıtım ve bilgilendirme konusundaki sınrılama ile ilgili mevzuat incelenmiştir.
Bulgular: Uluslararası ve ulusal akademik yayınlar, meslek örgütlerinin mesleki kodları, Türkiyede’ki mevzuat, sağlıkta reklamın bireylerin sağlığına beden bütünlüğüne, yaşam haklarına zarar verme riski nedeniyle yasaklanmasını ya da sınırlanmasını öngörmektedir. Sağlıkta reklamın sağlık hizmetlerine, sağlık profesyonellerine olan güvenin sarsılması, sağlık profesyonelleri ve sağlık kuruluşları arasında haksız rekabetin oluşması, sağlık hizmetinin ticarileştirilmesi gibi sonuçlar doğurabilmesi de sağlıkta reklam yasağının gerekçeleri arasında sayılmaktadır.
Sonuç: Türkiye’de sağlıkta reklam yasağı ve bilgilendirme ve tanıtım ile ilgili sınırlamalar ve nedenleri literatürde ve diğer bazı ülklerdeki sınırlama nedenleri ile uyumludur. Türkiye'de sağlıkta reklam yasağı ve sağlıkta bilgilendirme ve tanıtıma ilişkin açıklayıcı kurallar 2023 yılında yayımlanan Yönetmelik ile düzenlenerek daha net çerçeve oluşturulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık hizmetlerinde reklam, Reklam ve tıp etiği, Sağlıkta ticarileşme, Sağlıkta haksız rekabet

Etik Beyan

Yukarıda bahsi geçen makale için Etik Kurul Onayı ilgili çalışma için Etik Kurul onayına ihtiyaç olmadığını beyan ederim.

Kaynakça

• Kaynaklar: Referans1 [erişim 2023, Ekim 17 ] https://www.ama.org/topics/advertising.
• Referans2 Okan N. Ağ Reklamları ve Haksız Rekabet, Seçkin Yayınları, Ankara, 2011.
• Referans3 Bozoklu Ç P, Alkibay S. Nöropazarlama, Reklam Tasarımı ve Etik, Siyasal Yayınevi, Ankara, 2017.
• Referans4 Baber R. Advertising in Medical Journals. Climacteric 2020; 23(2): 107- 8.
• Referans5 Elden, M, Bakır U. Reklam Çekicilikleri, Cinsellik, Mizah, Korku, İstanbul, İletişim Yayınları 2. Bası, 2021.
• Referans6 Tanses G. Reklam Terimleri ve Kavramları Sözlüğü, Adam Yayınları, İstanbul, 1. Bası 1999.
• Referans7 Erol A. Türk Hukukunda Örtülü Reklam, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• Referans8 TC Resmî Gazete (2013) 28 Kasım 2013 Sayı: 28835. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun.
• Referans9 Özyurt F. Ticari Reklam ve İlanlarda Karşılaştırma ve Kötüleme, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü, Yayın No: 130 1. Bası, Ankara, Can Ofset Matbaacılık, Mart 2004.
• Referans10 [ erişim 2024 Şubat 15] https://tuketici.ticaret.gov.tr/yayinlar/istatistikler/istatistikler.
• Referans11 [erişim 2024 Şubat 15 ] https://tuketici.ticaret.gov.tr/yayinlar/istatistikler/istatistikler.
• Referans12 [erişim 2024 Kasım 3 ] https://tuketici.ticaret.gov.tr/yayinlar/istatistikler/istatistikler.
• Referans 13 TC Resmi Gazete (2023) 29 Temmuz 2023. Sayı: 32263. Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik.
• Referans14 Görkey Ş. Dişhekimliği Deontolojisi ve Reklamlar 1. Dergi Kasım 1991;23.
• Referans15 Karataş M. Türkiyede İnvitro Fertilizasyon (IVF) Uygulama Merkezlerinin İnternet Ortamındaki Tanıtımlarının Etik Açıdan İncelenmesi. II. Ulusal Veteriner Hekimliği Tarihi ve Meslek Etiği Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ed. Yaşar A, Yiğit A, İzmirli S. Konya s. 295-298 ,2008.
• Referans16 Oregi, P, Cavale, N. Khatib, M. et al. The Ethics and Responsibilities of Social Media Usage by Plastic Surgeons: A Literature Review. Aesth Plast Surg 2024; 48:530–542.
• Referans17 Görkey Ş. Dişhekimliği Deontolojisi ve Reklamlar 2. Dergi, Kasım 1991;24.
• Referans18 [erişim 2023 Aralık 12] https://code-medical-ethics.ama-assn.org/ethics-opinions/advertising-publicity.
• Referans19 [erişim 2024 Kasım 27]https://www.ama.com.au/sites/default/files/2021-05/ama-position-statement-on-advertising-and-public-endorsement-2020.pdf.
• Referans20 [erişim 2024 Kasım 15] https://docplayer.net/2280873-Code-of-ethics-for-dentists-in-the-european-union.html.
• Referans 21 https://www.gdc-uk.org/docs/default-source/files-for-egdc/guidance-on-advertising-(sept-2013)-(1)181fb34718934c7780a93ca278a61b11.pdf?sfvrsn=e3f10790_5.
• Referans 22 Alsaidan MS, Altayar NS, Alshmmari SH et al The prevalence and determinants of body dysmorphic disorder among young social media users: a cross-sectional study. Dermatology Reports 2020; 12:8774:70-6.
• Referans 23 Naraghi M, Atari. Development and validation of the expectations of aesthetic rhinoplasty scale. Arch Plast Surg 2016; 43:365–370.
• Referans24 McLean SA, Paxton SJ, Wertheim EH, Masters J. Photo shopping the selfie: self photo editing and photo investment are associated with body dissatisfaction in adolescent girls. Int J Eat Disord 2015; 48:1132–1140.
• Referans25 Görkey Ş. İnvitro Fertilizasyon ve Embriyo Transfer Merkezleri Yönetmeliğinin Tıp Etiği Açısından Değerlendirilmesi. III: Tıbbi etik Sempozyumu Ankara 23-25 Ekim 1997.
• Referans26 Büyükyay Y. Hekimin Reklam Yasağı Sağlık Hukuku Sempozyumu, Yetkin Yayınları Erzincan 2006/; 207-233.
• Referans27 Motur A İ,Tatlı İ.Özel Sağlık Hizmeti Sunan Kurumların Reklamlarının Hukuki Yönden İncelenmesi, Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi 2021; 4(2): 110-123.
• Referans28 Dabie AJ, Prasanth MA, Singh SB & Grisih SN. Is advertising ethical for dentist? An insight into the Indian scenario. Drug, Healthcare and Patient Safety 2011; 3: 93–98.
• Referans29 [erişim 2023 Eylül 15] https://www.saglik.gov.tr/TR,11043/bilgilendirme-ve-tanitim-faliyetleri-konulu-201159-sayili-genelge.html.
• Referans30 TC Resmi Gazete (1960) 19 Şubat 1960. No: 10436. Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi.
• Referans31 Ersoy V, Güler M, Giritlioğlu H. Sağlık Hizmeti Sunumunda Reklam ve Tanıtım. Türk Tabipleri Birliği Yayınları. Ankara 2008.
• Referans32 [erişim 2024 Kasım 27] https://www.ttb.org.tr/kutuphane/h_etikkural.pdf.
• Referans33 [erişim 2024 Kasım 15] https://www.tdb.org.tr/mevzuat_goster.php?Id=210.
• Rererans34 TC Resmi Gazete (1928) 14 Nisan 1928. Sayısı: 863. 1219 sayılı Tababet Ve Şuabati San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun.
• Referans35 TC Resmi Gazete (2002) 27 Mart 2002. Sayı:2470. Özel Hastaneler Yönetmeliği.
• Referans36 TC Resmi Gazete (2008) 15 Şubat 2008. Sayı:26788. Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik.
• Referans37 TC Resmi Gazete (2016) 7 Nisan 2016 Sayı:29677. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu.
• Referans38 TC Resmi Gazete (1998) Hasta Hakları Yönetmeliği. 1 Ağustos 1998. Sayı:23420.
• Referans39[erişim tarihi 2024 Kasım 27] Kişisel Verileri Koruma Kurulu 11/5/2023 tarih 2023/787 sayılı kararı. https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/7692/2023-787.
• Referans40 Reklam Kurulu 10.9.2024 tarih, Basın Bülteni 349, Dosya No: 2024/4648 sayılı kararı [erişim tarihi 2024 Kasım 27] https://ticaret.gov.tr/data/5d1c9edd13b87615344cd4c8/_349_Reklam_Kurulu_Basin_Bulteni.pdf.