A RESEARCH ON THE DETERMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN PERSONAL TRAITS AND JOB COMMITMENT OF ACCOUNTANTS

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 3, 585 - 603, 01.11.2019

Erdal Yılmaz Zuhal Çilingir Ük

https://doi.org/10.29067/muvu.540203

Öz

Personality is an important concept that plays a role
in every phase of professional life and career development of individuals. In
this study, it is aimed to determine the personality traits of professional
accountants who undertake important tasks in the national economy and to
investigate the effect of these traits on their job commitment. In the study,
which was undertaken by using the five factor personality model, the accounting
professionals in Samsun were selected as samples. As a result, it was concluded
that accounting professionals are generally individuals who are emotionally
balanced, extroverted, open to experience, have high level of responsibility
while their job commitment is moderate. Neuroticism (emotional stability) and
conscientiousness are the dimensions that have a positive correlation with job satisfaction.
Another result of the study is that the extroverts are more committed to their
jobs than introverts and individuals that are open to experience and more conscientious
are more committed to their jobs respectively than conventional and less conscientious
individuals as well.

Anahtar Kelimeler

Personality, Job Commitment, Accounting Professionals

MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE İŞE BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Kişilik bireylerin mesleki
yaşantılarının ve kariyer gelişimlerinin her aşamasında rol oynayan önemli bir
kavramdır. Bu çalışmada ülke ekonomisinde önemli görevler üstlenen muhasebe
meslek mensuplarının kişilik özelliklerinin tespit edilmesi ve bu özelliklerin
işe bağlılıkları üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmaktadır. Beş faktör
kişilik modelinden yararlanılarak gerçekleştirilen çalışmada, Samsun ilindeki
muhasebe meslek mensupları örneklem olarak seçilmiştir. Yapılan analizin
sonucunda; muhasebe meslek mensuplarının, duygusal olarak dengeli, dışadönük, deneyime
açık, geçimli ve sorumluluk bilinci yüksek bireyler olduğu, işe bağlılıklarının
ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Kişiliğe yönelik beş boyuttan sadece
duygusal dengelilik ve sorumluluk boyutu ile işe bağlılık arasında pozitif
yönde zayıf bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın bir diğer sonucu
ise dışadönüklerin içe dönüklere göre, yeniliğe açık olanların tutuculara göre
ve sorumluların sorumluluğu düşük olanlara göre işlerine daha fazla bağlı
olduklarıdır.  

Anahtar Kelimeler

Kişilik, İşe Bağlılık, Muhasebe Meslek Mensupları

Kaynakça

• Arı, Y., Sağlam, G., Bal, A., Hasan, G. D., Bal, A., & Çına, G. D. E. (2010). İşe Bağlılığın Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisindeki Aracılık Etkisi: Yatırım Uzmanları Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 15 (3) , 143-166.
• Atak, H. (2013). On-Maddeli Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Archives of Neuropsychiatry. 50(4), 312-320.
• Bacanlı H., İlhan T., & Aslan S. (2009). Beş Faktör Kuramına Dayalı Bir Kişilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDTK). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7, 261-279.
• Bagozzi, R. P. (1994). Measurement in Marketing Research: Basic Principles of Questionnaire Design, Bagozzi, Richard P. (Ed), Principles of Marketing Research, 1-49, Oxford England: Blackwell.
• Bitlisli, F., & Dinç, M. (2015). Makyavelist Kişilik Eğilimleri ve Etiksel Karar verme Davranışı İlişkisi: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. 17(4), 921-942.
• Boyar, E., & Güngörmüş, A. H. (2016). Muhasebe Meslek Mensuplarının Proaktif Kişilik Özelliklerinin, Kariyer Memnuniyeti İle UFRS’ye Bakış Açıları ve Bilgi Düzeyleri Üzerine Etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 70, 55-66.
• Çelik, G. T., & Oral, E. L. (2013). Türk İnşaat Sektörü Çalışanlarının Kişilik Özelliklerinin, Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini ile İlişkisi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi. 28(2), 15-26.
• Dalğar, H., & Tekşen, Ö. (2014). Muhasebecilerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle Rol Çelişkisi Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 62, 37-54.
• De Fruyt, F., McCrae, R.R., Szirmak, Z. & Nagy, J. (2004). The Five-Factor Personality Invertory as a Measure of the Five Factor Model: Belgian, American and Hungarian Comparisons with the NEO Personality Inventory- Revised. Assessment. 11, 207-215.
• Demir, Ş. Ş., & Kozak, M. (2013). Tüketici Davranışları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Doğan, Z., & Nazlıoğlu, E. H. (2010). Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Araştırma. Isguc The Journal Of Industrial Relations And Human Resources. 12(3), 97-116.
• Doğar, N. (2016). Kişilik ile İş Tatmini Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Alan Araştırması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20(4), 1237-1247.
• Dursun, S., Kaya, U., & İştar, E. (2015). Kişilik-İş Uyumunun Duygusal Tükenmişlik ile İş Ve Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisi: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerinde Bir Uygulama. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi. (9), 55-69.
• Eryılmaz, A. ve Doğan T., (2012). İş Yaşamında Öznel İyi Oluş: Utrecht İşe Bağlılık Ölçeğinin Psikometrik Niteliklerinin İncelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi.15(1), 49-55Eryılmaz, A., & Doğan T. (2012). İş Yaşamında Öznel İyi Oluş: Utrecht İşe Bağlılık Ölçeğinin Psikometrik Niteliklerinin İncelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 15(1), 49-55.
• Garcia, D. (2011). The Affective Temperaments: Differences Between Adolescents in the Big Five Model and Cloninger’s Psychobiological Model of Personality. Springer Science Business Media B.V., Journal Happiness Stud. 13, 999–1017.
• Günel, Ö. D. (2010). İşletmelerde Yıldırma Olgusu ve Yıldırma Mağdurlarının Kişilik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12(3), 37-65.
• Güneş, N. (2016). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Performansa Etkisi: Yerel Yönetimlerde Bir Uygulama. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Hair, J. F.,Anderson, R. E., Tatham, R. E., & William C. B. (1998), Multivariate Data Analysis with Readings, Fifth Edition, New York: Prentice-Hall International Inc.Horzum, M. B., Tuncay, A. Y., & Padır, M. A. (2017). Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Sakarya University Journal of Education. 7(2), 398-408.
• http://www.tdk.gov.tr
• İslamoğlu, A. H., & Altunışık, R. (2013). Tüketici Davranışları, İstanbul: Beta Yayınları.
• İyem, C., & Eol, E. (2013). Mesleki Yönelimlerde Bireylerin Kişilik ve Demografik Özelliklerinin Rolü; Sakarya Üniversitesi İşletme Bölümü örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 5(1), 137-146.
• Kamaşak, R. & Bulutlar, F. (2010). Kişilik, Mesleki Tercih ve Performans İlişkisi: Akademik Personel Üzerine Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 2(2), 119-126.
• Kanungo, R. N. (1982). Measurement of Job and Work Involvement. Journal of Applied Psychology. 67(3), 341-349.
• Karakaş, A., Saban, M., & Aslan, A. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişilik Özelliklerinin İş Tatmini ve Mesleki Bağlılıklarına Etkisi. Mali Çözüm Dergisi/Financial Analysis. 144, 41-62.
• Koç, E. (2015). Tüketici Davranışı ve Pazarlama Stratejileri: Global ve Yerel Yaklaşım: Pazarlama ve Tüketici Davranışı Kavramlarının İngilizceleriyle. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kuruüzüm, A., Irmak, S., & Çetin, E. İ. (2010). İşe Bağlılığı Etkileyen Faktörler: İmalat ve Hizmet Sektörlerinde Karşılaştırmalı Bir Analiz. Bilig Ahmet Yesevi Üniversitesi. 53, 183-198.
• Nunnally, J. C. (1978), Psychometric Theory, 2nd ed., New York: McGraw Hill.
• Odabaşı, Y., & Barış, G. (2002). Tüketici Davranışı, İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Okutan, E., Yıldız, Ş., & Konuk, F. (2013). İş Hayatında Tükenmişlik Sendromu: Finans ve Muhasebe Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi. 3(2), 1-17.
• Ömürbek, V., & Usul, H. (2008). Muhasebe Mesleğinin Seçilmesinde Etkin Olan Etkenlerin Faktör Analiziyle İncelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 37, 164-173.
• Özkan, A., & Hacıhasanoğlu, T. (2012). Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişilik Özellikleri ve Etik Karar Verme Davranışları Arasındaki İlişkiler. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5 (2), 37-52.
• Özsoy, E., &Yıldız, G. (2013). Kişilik Kavramının Örgütler Açısından Önemi: Bir Literatür Taraması. The Journal of Business Science. 1(2), 1-12.
• Öztürk, V., Koçyiğit, S. Ç., & Bal, E. Ç.(2011). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle İşe Bağlılık Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Ankara İli Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 12(1), 84-98.
• Saleh, S. D., & Hosek, J. (1976). Job Involvement: Concepts and Measurements. Academy of Management Journal. 19(2), 213-224.
• Schaufeli, W. B., Arnold B., & Salanova, M. (2006). “The Measurement of Work Engagement With A Brief Questionnaire: A Cross-National Study, Educational and Psychological Measurement. 66(4), 701-716.
• Somer O., & Goldberg L.R. (1999). Personality Processes and Individual Differences. J Pers and Soc Psy. 76, 431-450.
• Somer O, Korkmaz, M. &Tatar, A. (2001). Kuramdan Uygulamaya Beş Faktör Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Envanteri (5FKE). İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Somer O. (1998). Beş Faktör Kişilik Modeli. Türk Psikoloji Yazıları. (1), 35-62.
• Tanç, A. (2016). Muhasebe Meslek Mensuplarının İş Tatmini Üzerinde Kontrol Odağı Etkisini Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 69, 83-98.
• Tansel, M. (2015). Beş Faktör Kişilik Yapısı ile Etkili Liderlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Tatlılıoğlu, K. (2013). Beş Faktör Kişilik Kuramı Bağlamında Kişilik Kavramına Genel Bir Bakış. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(6), 127-146.
• Turgut, T. (2013). Başarı Hedef Yönelimleri ve İş Özelliklerinin Çalışmaya Tutkunluk Üzerindeki Katkıları. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 42(1), 1-25.
• Yalçınkaya P., (2014). Kendini İşe Kaptırma-Kişilik-İş Niteliği İlişkisi: Farklı Meslek Gruplarının Kendini İşe Kaptırma Düzeyi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Yılmaz, E. (2014). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle İşe Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki: Samsun İlinde Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 3, 49-70.