ACCOUNTING AND REPORTING OF AGENCY COSTS UNDER THE SCOPE OF AGENCY THEORY

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 975 - 987, 01.11.2020

Elçin Şişmanoğlu Durdane Tuğçe Karayiğit Selahattin Karabınar

https://doi.org/10.29067/muvu.655159

Cited By: 1

Öz

Agency theory is a theory that deals with the motivations of the collaborating parties, the need to control each other, the flow of information between them and the solutions of the problems arising from this flow. It is a highly instrumental theory used in a wide range of fields such as economics, management - organization, sales - marketing and accounting - finance. In the literature review, it has been seen that different studies have been carried out in the application of agency theory and principal-agent problems. However, there is no study about what the agency costs are and how they are reported in the financial statements within the scope of this theory. In this study, it is aimed to carry out a conceptual research on what the agency costs are and in which accounts these costs are reported in the financial statements.
As a result of the study, it has been seen that the items attributed as agency costs already exist within the general expenses of the enterprise (cream in milk), but do not include the name and title of agency cost. It is concluded that there is no need for a separate system for reporting the agency costs to the senior management, it is a transaction that can be resolved by filtering and reporting all expenses. On the other hand, it was concluded that it would not be meaningful to establish a separate system for reporting agency costs only in terms of cost-benefit criteria.

Anahtar Kelimeler

Agency, Agency Thoery, Agency Costs, Principal-Agent Relationship

VEKALET TEORİSİ KAPSAMINDA ORTAYA ÇIKAN VEKALET MALİYETLERİNİN MUHASEBESİ VE RAPORLANMASI

Öz

Vekalet teorisi, birbirleri ile işbirliği durumunda olan tarafların motivasyonlarını, birbirlerini kontrol etme gereksinimlerini, aralarındaki bilgi akışını ve bu akıştan kaynaklanan sorunların çözümünü ele alan bir teoridir. Ekonomi, yönetim - organizasyon, satış - pazarlama ve muhasebe - finans gibi geniş alanda kullanılan, araçsallığı yüksek bir teoridir. Literatür taramasında vekalet teorisi ve asıl-vekil sorunları ile ilgili uygulamada farklı çalışmaların yapıldığı görülmekle birlikte, bu teori kapsamında vekalet maliyetlerinin neler olduğu ve finansal tablolarda nasıl raporlandığını konu edinen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada vekalet maliyetlerinin neler olduğu ve bu maliyetlerin finansal tablolarda hangi kalemler içinde raporlandığı ile ilgili kavramsal bir araştırma yapılması amaçlanmıştır.
Çalışmanın sonucunda vekalet maliyeti olarak sayılan kalemlerin zaten işletmenin genel giderleri içinde var olduğu (sütteki kaymak) ama vekalet maliyeti adını ve başlığını taşımadığı görülmüştür. Vekalet maliyetlerinin üst yönetime raporlaması için ayrı bir sisteme gerek olmadığı, tüm giderleri içinden süzülüp raporlanmasıyla çözülebilecek bir işlem olduğu sonucuna varılmıştır. Öte yandan sadece vekalet maliyetlerinin raporlanmasına ilişkin ayrı bir sistem kurmanın fayda/maliyet ölçütü açısından anlamlı olmayacağı görüşüne ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vekalet, Vekalet Teorisi, Vekalet Maliyeti, Asıl-Vekil İlişkisi

Kaynakça

• Akarkarasu, N. (2000). Halka Açık Şirketlerde İç Denetim ve Denetim Kurullarının Etkinleştirilmesi İçin Öneriler. Yeterlik Etüdü. Sermaye Piyasası Kurulu Denetleme Dairesi. İstanbul. 6-47.
• Aren, S. ve Karataş, A. (2004). Vekâlet teorisi ve bilgi asimetrisi problemi. F. Ölçer ve A. Özyılmaz (Ed.). Güncel Yönetim ve Organizasyon Yaklaşımları. İstanbul. Seçkin Yayıncılık. 183-204.
• Ateş, S. (2018). UFRS ile Finansal Raporlamaya İlişkin Teorik Çerçeve. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi Özel Sayı 20, 248-265.
• Ayaydın, H. ve Dağlı, H. (2012). Şirket Ele Geçirmelerine Karşı Geliştirilen Savunma Taktikleri: Kavramsal Bir İnceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi 14(1), 207-230.
• Babacan, M. ve Eriş, E. (2006). Pazarlamada Vekalet Teorisi ve Kavramsal Bir Model Geliştirme. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 24(1), 89-110.
• Bohren, Q. (1998). The Agent’s Ethics in the Principal-Agent Model. Journal of Business Ethics 17, 745-755.
• Çoban, C. (2018). Vekâlet Teorisi ve TURKCELL Örneği. Journal of Politics. Economy and Management 1(1), 9–24.
• Çopuroğlu, F. ve Korkmaz, İ. H. (2018). Vekâlet Teorisi, Sermaye Yapısı ve Firma Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. G. Ü. İslâhiye İİBF Uluslararası E-Dergi 2(2), 21-33.
• Demsetz, H. ve Lehn, K. (1985). The Structure of Corporate Ownership: Causes and Consequences, The Journal of Political Economy 93(6).
• Dragomir, V. (2008). Highlights for A History of Corporate Governance. European Journal of Management 8, 32-43.
• Eisenhardt, K. (1989). Agency Theory: An Assessment and Rewiew. The Academy of Management Review 14(1), 57-74.
• Ekinci, B. (2017). Asil-Vekil Arasındaki Kayırmacılığın Vekâlet Maliyetleri ile İlişkisi. Manas Journal of Social Studies 6(2), 73-96.
• Evans, J. D. ve Hefner, F. (2009). Business Ethics and the Decision to Adopt Golden Parachute Contracts: Empirical Evidence of Concern for All Stakeholders. Journal of Business Ethics, 86, 65–79.
• Gomoi, B. C. ve Pantea, F. M. (2016). The Impact of Signaling Theory and Agency Theory on the Financial Reporting. Lucrări Științifice. Management Agricol 18(2), 199-202.
• Jensen M. C. ve Meckling W. H. (1976). Theory of Firm: Managerial Behavior Agency Costs and Ownership Structure. Journal of Financial Economics 3(4), 305-360.
• Kalash. İ. (2019). Firm Leverage, Agency Costs and Firm Performance: An Empirical Research on Service Firms in Turkey. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8(1), 624-636.
• Karoğlu, E. (2016). Vekâlet Kuramı Perspektifinden Yönetim Kurulu Kompozisyonunun Finansal Performans Üzerindeki Etkisi: BİST İmalat Sektörü Örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi 02(01), 65-77.
• Liefner, I. (2003). Funding Resource Allocation, and Performance in Higher Education Systems, Higher Education 46(4), 477.
• Mesjasz, K. (2008). Ekonomik Güvenlik. Uluslararası İlişkiler 5(18), 125-150.
• Mitnick, B. (2006). Origin of The Theory of Agency: An Account by One of The Theory’s Originations, https://pdfs.semanticscholar.org/, 2-12.
• Mitzkus, S. (2013). Theoretical Basis of Supply Management: Theoretical and Practical Contributions of Agency Theory, IBA Bachelor Thesis Conference, Enschede, The Netherlands.
• Osnabrugge, M. V. (2000). A Comparision of Business Angel and Venture Capitalist Investment Procedures: An Agency Theory-Based Analysis, Venture Capital 2, 91-109.
• Öner Ö. ve Uyar M. (2018). Vekâlet Teorisi Bağlamında Denetim Faaliyetlerinin ve Kontrol Sistemlerinin Yönetim Riskine Etkisi: Küçük ve Orta Boy İşletmelerde Bir Uygulama, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi Özel Sayı (20), 66-91.
• Turaboğlu, T. T. (2003). Vekalet Maliyetleri (Agency Costs) ve Temettü Kararları İlişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2(4),
• Türk Dil Kurumu (TDK), http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5d7c8bc5e99769.77417402.
• Yaşbay Kobal H. ve Ataman G. (2018). Vekalet Teorisi ve Kaynak Bağımlılığı Teorisi Bağlamında, Yönetim Kurulunun Yapısal Özellikleri İle Finansal Kaldıraç ve Kârlılık Oranları Arasındaki İlişki: Halka Açık Gıda Şirketleri Üzerinde Bir Araştırma (2005-2016 Dönemi), Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi 13(50), 187-210.