UFRS 16 KİRALAMALAR STANDARDININ İLK UYGULAMASININ BİST’TE İŞLEM GÖREN ŞİRKETLER ÜZERİNDEKİ FİNANSAL ETKİLERİ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 511 - 539, 01.07.2021

Yaşam Döğüş Derya Üçoğlu

https://doi.org/10.29067/muvu.764546

Öz

UFRS 16 Kiralamalar standardı, 1 Ocak 2019 ve sonrasında başlayan dönemler için uygulanmak üzere Ocak 2016’da IASB tarafından yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmanın amacı da UFRS 16’nın zorunlu olarak uygulandığı ilk yılın (2019) sonunda, Mayıs 2020 itibariyle BİST’te yer alan ve belirli sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler üzerindeki finansal etkilerinin tespit edilmesidir. BİST’te perakende ticaret, imalat, bilişim, inşaat ve bayındırlık ile ulaştırma, depolama ve haberleşme sektörlerinde faaliyet gösteren 227 işletmenin 2018 ve 2019 yılsonu raporları içerik analizine tabi tutulmuş, gerekli verileri açıklamış 28 işletme ile ilgili analizler yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre likidite ve karlılıkla ilgili oranların azaldığı, finansal kaldıracın arttığı ve faiz karşılama oranının azaldığı tespit edilmiştir. Yapılan bağımlı (ilişkili) örnekler t testleri doğrultusunda, ulaştırma, depolama ve haberleşme sektörleri dışındaki sektörlerde anlamlı farklılık olduğu gözlenen tek ortak oranın aktif devir hızı olduğu görülmüştür. Ve genel olarak UFRS 16 uygulanmasının finansal oranlar üzerinde yarattığı etkinin en belirgin olarak perakende ticaret sektöründe görüldüğü belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kiralamalar, UFRS/TFRS 16, Faaliyet Kiralaması, Aktifleştirme, Borsa İstanbul

ANALYSIS OF THE FINANCIAL IMPACTS OF THE FIRST IMPLEMENTATION OF IFRS 16 LEASES STANDARD ON THE COMPANIES LISTED IN BIST

Öz

IFRS 16 Leases standard was issued by IASB in January 2016 and came into effect to be applied for the periods beginning on or after January 1, 2019. This study aims to determine the financial impacts of IFRS 16 as of the end of the first year (2019) mandatory application on the companies listed in BIST as of May 2020, operating in specific sectors. Content analysis was conducted for 2018 and 2019 year-end reports of 227 entities operating in the retail trade, manufacturing, IT, construction and public works, transportation, storage and telecommunication sectors at BIST, and the reports of 28 entities that disclosed the necessary financial information were analyzed. The results confirm that liquidity and profitability ratios have decreased, financial leverage has increased, and the interest coverage ratio has decreased. According to the dependent (paired) samples t-tests, this study also finds that, except for the transportation, storage, and telecommunication sectors, the only statistically significant difference is observed in asset turnover. And in general, the effects of the application of IFRS 16 on the financial ratios are most evident in the retail trade sector.

Anahtar Kelimeler

Leases, IFRS/TFRS 16, Operating Lease, Capitalization, Borsa İstanbul

Kaynakça

• Acar, M., Temiz, H. ve Aktaş, R. (2017). UMS 17 Kiralama İşlemleri Standardından UFRS 16’ya Geçişin Finansal Tablolar Üzerinde Etkisi: Borsa İstanbul Örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3), 592-623.
• Akbulut, D. H. (2017). Faaliyet Kiralaması İşlemlerinin Aktifleştirilmesinin Finansal Tablolara ve Finansal Oranlara Etkisinin Borsa İstanbul Şirketleri Üzerinde İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(2), 456-478.
• Akbulut, D. H. (2018). Faaliyet Kiralaması İşlemlerinin Aktifleştirilmesinin Finansal Tablolara ve Finansal Oranlara Etkisi Üzerine Bir Telekomunikasyon Şirketinin Vak’a İncelemesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 78, 17-36.
• Akdoğan, N. ve Doğan, D. U. (2020). TFRS 16 Kiralamalar Standardının Finansal Tablolar Üzerine Etkisi ve Perakendecilik Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(1), 164-191.
• Aslan, Ü. (2018). UFRS 16 Kiralamalar Standardı Kapsamında Faaliyet Kiralamasının Kiracı İşletme Tarafından Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 77, 55-68.
• Bunea, Ş. (2017). Analysis of Conceptual and Technical (In)consistencies in the IFRS 16 “Leases” Accounting Model. International Conference European Integration – New Challenges (Abstracts of the Papers Presented), 33-33.
• Deloitte, A Deloitte survey on the FASB’s proposed changes to lease accounting standards. How prepared is your organization to cope with these new standards?, https://www.iasplus.com/en/binary/usa/1102usleasessurvey.pdf (Erişim Tarihi: 12.06.2020).
• Fito, M. A., Moya, S. ve Orgaz, N. (2013). Considering the Effects of Operating Lease Capitalization on Key Financial Ratios. Spanish Journal of Finance & Accounting, 42(159), 341-369.
• Frecka, T. J. (2008). Ethical Issues in Financial Reporting: Is Intentional Structuring of Lease Contracts to Avoid Capitalization Unethical? Journal of Business Ethics, 80(1), 45-59.
• Hazır, Ç. A. (2018). Kiralama İşlemlerinin TFRS 16’ya Göre Muhasebeleştirilmesi ve Ölçülmesi. Mali Çözüm Dergisi, 149, 85-122. İslamoğlu, A. H. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri - SPSS Uygulamalı (1. Basım). İstanbul: Beta Basım.
• Giner, B., Merello, P. ve Pardo, F. (2019). Assessing the impact of operating lease capitalization with dynamic Monte Carlo simulation. Journal of Business Research, 101, 836-845.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (3. Baskı). Ankara: Asil Yayın.
• Karataş, M. (2019). TFRS 16 Kiralamalar: Yenilenen Kiralama Muhasebesi, Açıklama ve Örneklerle İşletmelere Olası Etkileri. İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası: İstanbul. Çevrimiçi http://archive.ismmmo.org.tr/YAYINLAR/e_kitap/tfrs_16_kiralamalar.pdf.
• Marşap, B. ve Yanık, S. (2018). IFRS 16 Kapsamında Kiralama İşlemlerinin Finansal Raporlamaya Etkisinin İncelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 80, 23-42.
• Mellado, L. ve Parte, L. (2017). Determinants of Corporate Lobbying Intensity in the Lease Standard-Setting Process. Spanish Accounting Review, 20(2), 131-142.
• Morales-Diaz, J. ve Zamora-Ramirez, C. (2018). The Impact of IFRS 16 on Key Financial Ratios: A New Methodological Approach. Accounting in Europe, 15(1), 105-133.
• Nuryani, N., Heng, T. T. ve Juliesta, N. (2015). Capitalization of Operating Lease and Its Impact on Firm’s Financial Ratios. Procedia - Social and Behavioral Sciences (2nd Global Conference on Business and Social Sciences on "Multidisciplinary Perspectives on Management and Society), 211, 268-276.
• Öztürk, C. (2016). UFRS 16 Kiralama İşlemleri Standardının Eski UMS 17 Standardı ile Karşılaştırılması ve Almanya ve Türkiye’de Hisse Senetleri Halka Açık Olan Hava Yolu Şirketlerinin Finansal Durumuna Etkisi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(1), 1-50.
• Öztürk, M. ve Serçemeli, M. (2016a). Impact of New Standard “IFRS 16 Leases” on Statement of Financial Position and Key Ratios: A Case Study on an Airline Company in Turkey. Business and Economics Research Journal, 7(4), 143-157.
• Pardo, F. ve Giner, B. (2018a). The Capitalization of Operating Leases: Analysis of the Impact on the IBEX 35 Companies. Intangible Capital, 14(3), 445-463.
• Pardo, F. ve Giner, B. (2018b). The Value Relevance of Operating Lease Liabilities: Economic Effects of IFRS 16. Australian Accounting Review, 28(4), 496-511.
• Parlak, N. ve Akdoğan, H. (2019). Faaliyet Kiralama İşlemlerinin Eski UMS 17 ve Yeni UFRS 16 Standartlarına Göre Karşılaştırmalı İncelenmesi: BİST İmalat Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 19(58), 63-81.
• Sarı, E. S., Altıntaş, T. ve Taş, N. (2016). The Effect of the IFRS 16: Constructive Capitalization of Operating Leases in the Turkish Retailing Sector. Journal of Business, Economics and Finance, 5(1), 138-147.
• Serçemeli, M. ve Öztürk, M. (2016b). Yeni Finansal Raporlama Standardı “IFRS 16 Kiralama İşlemleri”nin Getirdiği Değişimler Üzerine Bir Değerlendirme. Mali Çözüm Dergisi, 135, 31-48.
• Tanase, A. E., Calota, T. O. ve Oncioiu, F. R. (2018). The Impact of IFRS 16 on the Companies’ Key Performance Indicators: Limits, Advantages and Drawbacks. Academic Journal of Economic Studies, 4(1), 54-59.
• Veverkova, A. (2019). IFRS 16 and Its Impacts on Aviation Industry. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 67(5), 1369-1377. Xu, W., Davidson, R. A. ve Cheong, C. S. (2017). Converting Financial Statements: Operating to Capitalised Leases. Pacific Accounting Review, 29(1), 34-54.