17. -20. Yüzyıl Arası Resim Sanatı Örneklerinde İstanbul Tasvirleri Ve Kentsel Bellek

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 121 - 151, 30.06.2017

Deniz Demirarslan Emine Begüm Savçın

https://doi.org/10.26835/my.306324

Öz

Tüm gelişmiş canlılar gibi
kentlerin de bir belleği bulunmaktadır. Kentin belleği aynı zamanda toplumun
belleğidir. Kentler (kentliler) geçmişten bugüne, yaşanan tüm gelişmeleri
belleğinde tutarken; bu birikim de farklı biçimlerde kent mekânına ve kent
yaşantısına yansımaktadır. Kentte zaman içindeki toplumsal ve mekânsal
değişimin, yaşayanlar üzerinde bıraktığı toplu izlenimler o kentin belleğini
oluşturmaktadır. Kentin belleği ya da toplumsal bellek,
mekân/yer-zaman-anı-kimlik birlikteliğinden oluşmaktadır. Kentsel belleğin
oluşturulmasında anıtlar, tarihi yapılar, müzeler, kamusal alanda yer alan
sanat eserleri, fotoğraf, film, resim, gravür vb. görsel kültür öğeleri olan
sanatsal ve mimari çalışmaların yeri ve önemi büyüktür. Söz konusu İstanbul
şehri olunca özellikle tarihi ve mimari özellikleri açısından İstanbul’un
gelişimini izleyebileceğimiz ve görsel kültürel belleğin oluşumunu sağlayan araçlar
arasında resim sanatına ilişkin yağlı boya tablo, sulu boya resim ve gravür
çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada İstanbul’u konu alan 17.,
18., 19.  ve 20. yüzyıl Batılı ve Türk
ressamların resimleri arasından Eminönü, Tophane, Üsküdar semtlerini konu alan
resimler seçilmiş, bu resimlerin konu edindiği mekanlar incelenmiş, aynı
mekanların aynı dönemdeki fotoğraf çalışmaları ile ve günümüzdeki durumu ile
karşılaştırmaları yapılmış ve sonuçta bu resim örneklerinin kentsel bellek konusunda
bizleri nasıl yönlendirdiği ve yönlendireceği belirlenmiş bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel bellek, İstanbul, resim sanatı, Oryantalim, Türk resim sanatı

Urban Memory and a Study on Istanbul Description Painting Art Examples Between 17th and 20th Centuries

Öz

Like all sophisticated
creatures, cities also have a memory. The memory of the city is also a memory
of the society at the same time. While the cities (urbanites) keep in mind the
past to present, all the developments that are happening; this accumulation is
also reflected in different forms of urban space and urban life. Collective
impressions of the city and its spatial and temporal change over time make up
the memory of that city. The memory of the city or the social memory consists
of the combination of space / place-time-moment-identity. In the creation of
urban memory, monuments, historical buildings, museums, works of art in public
places, photographs, films, paintings, engravings and so on. The place of
artistic and architectural works, which are visual cultural elements and the
importance, is great. Especially when it comes to the city of Istanbul, oil
paintings, watercolour paintings and engraving works are important for the
formation of visual cultural memories that we can observe the development of
Istanbul especially in terms of its historical and architectural
characteristics. In this study, paintings about Eminönü, Tophane and Üsküdar
districts were selected from the paintings of 17th, 18th, 19th and 20th century
Western and Turkish painters who were about Istanbul and the places where these
paintings were subject were examined and the same places were photographed and
compared with the current situation.  and
it has been determined how these picture examples will guide and guide us about
urban memory. Finally, It has been determined how these examples of paintings
orient and direct us about urban memory, along with the manner in which the
artists who have different cultural structures produce their approaches to
Istanbul, their interpretations, and even the audience's feelings in the spirit
of the city

Anahtar Kelimeler

Urban Memory, İstanbul, Painting Art, Orientalizm, Turkish Painting Art

Kaynakça

• Berberoğlu, N. 2013, İstanbul’un 100 Camisi. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
• Berk, N. 1977, Yabancı ve Türk Resminde İstanbul, İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu
• Boppe, A., 1998, XVIII.Yüzyıl Boğaziçi Ressamları, Çeviren Nevin Yücel-Celbiş, İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş.
• Çötelioğlu, A., 2013, İstanbul’un 100 Ressamı, İstanbul’un Yüzleri 1, İstanbul: İstanbul Belediyesi Kültür A.Ş Yayınları.
• Demirarslan, D., 2016, ”19. Yüzyıl Türk Sivil Mimarisinde Duvar Resmi Estetiği ve İstanbul Teması”, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 1(1): 105-125.
• Demirarslan, D. 2017, “Pedestrian Bridges and Passages in Terms of Space Design”, Proceedings of INTCESS 2017 4th International Conference on Education and Social Sciences 6-8 February 2017- Istanbul, Turkey, s. 931-937.
• Demirsar Arlı, B., 2000, Oryantalizmden Çağdaş Türk Resmine. İstanbul: Toprak Bank Yayınları.
• Erden, O., 2012, Türk Resim Sanatında Bilinmesi Gerekenler, İstanbul: Tempo
• Gençoğlu, M., “Batı Bili ve Teknolojisinin Osmanlı Bahriyesine Aktarımı”, TAD, C. 34/ S. 58, 2015, s.603-628.
• Grelot, J., 1680, Relation nouvelle d'un voyage de Constantinople : enrichie de plans levez par l'auteur sur les lieux, & des figures de tout ce qu'il y a de plus remarquable dans cette ville, Orthodox Eastern Church. Publisher A Paris : En la boutique de Pierre Rocolet : Chez la veuve de Damien Foucault, https://archive.org/details/gri_relationnouv00grel.
• Gürçağlar, A., 2000, “Osmanlı Sarayının Son Ressamı Fausto Zauro”, Antik Dekor dergisi, Sayı 60. Kıbrıs, B., 2014, Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar. İstanbul: Pera Müzesi Yayını 72.
• Kıbrıs, B., Ögel, Z., 2006, Konstantiniyye'den İstanbul'a. XIX. Yüzyıl Ortalarından XX. Yüzyıla Boğaziçi'nin Rumeli Yakası Fotoğrafları. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• Makzume, E., Kocabaşoğlu, E., 2004, “Jean Baptiste Vanmour (1671-1737) Kral’ın Doğu’daki Ressamı”, Toplumsal Tarih Sayı 122: 122-124.
• Makzume, E 2004, “Felix Ziem (1821-1911) İstanbul ve Venedik Aşığı Ressam, Toplumsal Tarih Sayı 121: 58-61.
• Sav, M. , Kuşüzümü, K.H., 2010, “ Restorasyon Çalışmaları Çerçevesinde Mihrimah Sultan Camii”, Vakıf Restorasyon Yıllığı, S.1, İstanbul: Vakıflar İstanbul 1.Bölge Müdürlüğü Yayını, s.43-53.
• Şafak, N., 2013, “İstanbul Yeni Cami (Yeni Valide) Külliyesi ve I9. Yüzyılda Geçirdiği Değişimler”, Vakıf Medeniyeti ve Şehir Sempozyumu, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2013.s 87-94.
• Özcan, A, II.Mahmud Reformları Hakkında Bazı Gözlemler, 1995, syf.14, http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/X_1995/TIDX-1995-02.pdf
• Özcan, N., 2008, “Jules Verne’den Bir Osmanlı Hicvi: İnatçı Keraban”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, Yıl: 8, 68- 72.
• Ustaoğlu, C. 2010. Fırçaların Diliyle İstanbul, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları.