Ekolojik Binaların Sürdürülebilir Tasarım Kriterleri ve Değerlendirme Süreci

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 529 - 550, 30.04.2023

Ahmet Necip Belek , Ruşen Yamaçlı

https://doi.org/10.26835/my.1219441

Öz

Yapı endüstrisi ve ileri teknolojinin hayatımıza birçok avantaj katmasına karşılık, yakın gelecek için ekosistemi tehdit eder hale gelmesi, binaların dünya üzerinde tükettiği enerji, su kaynağı ve dünya sera gazı emisyonu oranındaki çarpıcı artış sebebiyle inşaat sektörü sürdürülebilir politikaların gündem olduğu bir alan haline gelmiştir. Bu bağlamda hayatımızı daha konforlu hale getirirken bir yandan da ekosisteme zarar vermeyip enerji tüketimini azaltan ‘sürdürülebilir’ binalar modern çağın gerekliliği haline gelmektedir. Ekolojik bina tasarım anlayışıyla inşa edilecek bu binaların tasarım-yapım-kullanım-yıkım süreçlerinde sürdürülebilir mimarlık ilkelerine uyması, sürdürülebilir kriterlere göre binaların tasarlanması ve bu kriterlere göre uygun stratejilerin, uygulamaların yapılması önem kazanmaktadır.

Bu çalışma, ekolojik binalardaki sürdürülebilir tasarım kriterlerine yönelik benimsenen stratejileri, yöntemleri ortaya koymayı ve bu yöntemlere ilişkin yapılan tasarım uygulamalarının araştırılması ile ekolojik binaları, sürdürülebilir tasarım yönünden değerlendirmeyi amaçlar. Çalışma kapsamında, sürdürülebilirlik anlayışı ve mimari tasarım ilişkisi, sürdürülebilir mimarlık tasarım ilkeleri ve kriterleri literatür taramalarıyla açıklanmıştır. Sonraki kısımda ise Türkiye’deki ekolojik bina örnekleri araştırılmış ve sürdürülebilir tasarım kriterlerini karşılamaları bağlamında seçilen üç bina örneği, belirlenen sürdürülebilir bina tasarım kriterleri açısından ortak bir tablo çerçevesinde analiz edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise bu üç bina, sürdürülebilir bina tasarımı yönünden karşılaştırılarak değerlendirilmiş ve Türkiye için sürdürülebilir bina tasarımına yönelik, genel bir çözüm önerisi ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Bina Tasarım Kriterleri, Bina Tasarımında Sürdürülebilir İlkeler, Ekolojik Binalar, Sürdürülebilir Bina Tasarımı, Bina Tasarım Süreci

Sustainable Basic Design Criteria and Evaluation of Ecological Buildings

Öz

Despite the fact that the construction industry and advanced technology add many advantages to our lives, the construction industry has become an area where sustainable policies are on the agenda due to the fact that it has become a threat to the ecosystem for the near future, the energy consumed by the buildings around the world, the water resource and the world greenhouse gas emission rate. In this context, 'sustainable' buildings that do not harm the ecosystem and reduce energy consumption while making our lives more comfortable are becoming the necessity of the modern age. It is important that these buildings, which will be built with an ecological building design approach, comply with the principles of sustainable architecture in the design-construction-use-demolition processes, that the buildings are designed according to sustainable criteria and that appropriate strategies and practices are made according to these criteria.

This study aims to reveal the strategies and methods adopted for the sustainable design criteria in ecological buildings, and to evaluate the ecological buildings in terms of sustainable design by investigating the design practices related to these methods. Within the scope of the study, the relationship between the understanding of sustainability and architectural design, the principles and criteria of sustainable architectural design are explained with literature reviews. In the next part, ecological building examples in Turkey were researched and three buildings samples selected in terms of meeting the sustainable design criteria were analyzed within the framework of a common table in terms of the determined sustainable building design criteria. In the last part of the study, these three buildings were compared and evaluated in terms of sustainable building design and a general solution proposal for sustainable building design for Turkey was presented.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Building Design Criteria, Sustainable Principles in Building Design, Ecological Buildings, Sustainable Building Design, Building Design Process

Kaynakça

• Akın, C., Koçhan, K. (2022). İklim Değişikliği Karşısında Sürdürülebilir Binaların ve Bütünleşik Tasarımın Önemi (BIM Tabanlı Sürdürülebilirlik Analizleri). Kent Akademisi Dergisi, 15 (D.Ü. 2. Mimarlık Sempozyumu Özel Sayısı), 53-71. https://doi.org/10.35674/kent.1014067
• Andrasen, I., Dokka, T. H., Haase M. (2022). The Role Of Advanced Integrated Facades In The Desıgn Of Sustaınable Buıldıngs. Journal of Green Building, 4(1), 76-98. URL: https://www.scienceopen.com/document_file/e946166c-bc29-42c8-a324-f32c832eb027/API/i1943-4618-4-1-76.pdf
• Bekkering, J., Schröder, T., Zhong, W. (2021). Biophilic design in architecture and its contributions to health, well-being, and sustainability: A critical review. Frontiers of Architectural Research, 11(1), 114-141. https://doi.org/10.1016/j.foar.2021.07.006
• Beşiroğlu, Ş., Özmen, E. (2022). Sürdürülebilir Mimarlık Kapsamında Ekolojik Bina ve Enerji Etkin Binanın Basit Toplamlı Ağırlıklandırma Yöntemi ile Karşılaştırılması. Tasarım+ Kuram Journal, 18(35), 194-205. doi: 10.14744/tasarimkuram.2022.00378
• Gökşen, F., Güner, C., Koçhan A. (2017). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Ekolojik Yapı Tasarım Kriterleri. Akademia Disiplinlerarası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 92-107. URL: https://dergipark.org.tr/en/pub/adbad/issue/32863/337648 Grierson D. (2009). Towards Sustainable Building Design. Desıgn Principles & Practices: An International Journal, 3 (3), 143-152. doi: 10.7763/IJET.2013.V5.651
• Harputlugil, G. (2016). Enerji Verimli Bina Tasarım Stratejileri. Binalarda Enerji Verimliliğinin Arttırılması için Teknik Yardım Projesi, s38. https://webdosya.csb.gov.tr/db/meslekihizmetler/ustmenu/ustmenu845.pdf
• Kariptas, F. (2010). Yeşil Çatıların Ekoloji Bağlamında Değerlendirilmesi Ve Turkcell Ar-Ge Binası Örneği. 5. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, 15-16 Nisan, s.209-216. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Tınaztepe Yerleşkesi URL:https://www.researchgate.net/publication/330754335_YESIL_CATILARIN_EKOLOJI_BAGLAMINDA_DEGERLENDIRILMESI_VE_TURKCELL_AR-GE_BINASI_ORNEGI/link/5c52d829299bf12be3effc2a/download
• Kaya, B., Kaya, P. (2019). Sürdürülebilir Mimarlık Anlayışının Bahriye Üçok Anaokulu Örneklem Alanı Üzerinden Analizi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 9 (1), 28-41. https://doi.org/10.7456/10901100/005
• Kim, J. J., & Rigdon, B. (1998). Sustainable Architecture Module: Introduction To Sustainable Design. National Pollution Prevention Center for Higher Education. Ann Arbor.
• Kohler, N. (1999). The Relevance Of Green Building Challenge:An Observer’s Perspective. Building Research & Information, 27(4-5), 309-320. https://doi.org/10.1080/096132199369426
• Lehmann, S. (2011). Optimizing Urban Material Flows and Waste Streams in Urban Development through Principles of Zero Waste and Sustainable Consumption. Sustainability, 3(1), 155-183. https://doi.org/10.3390/su3010155
• Mazza, R. (2007). Sustaınable Desıgn Has Changed Buıldıng Desıgn. Journal of Green Building, 2(3), 12-17. https://doi.org/10.3992/jgb.2.3.12
• Papanek, V. (1997). Design for the Real World: Human Ecology and Social Change. London: Thames and Hudson.
• Thibaudeau, P. (2008). Integrated Desıgn Is Green. Journal of Green Building, 3(4), 78-94. https://doi.org/10.3992/jgb.3.4.78
• Tokman, L., Zeybek, M. (2021). Geleneksel Sistemlerden Sürdürülebilir Akıllı Sistemlere Geçişte Model Önerisi. Sürdürülebilir Mühendislik Uygulamaları ve Teknolojik Gelişmeler Dergisi, 4 (2), 98-111. https://doi.org/10.51764/smutgd.996063
• İnternet Kaynakları
• URL-1: https-1://www.gzt.com/arkitekt/20-yuzyilin-mimari-ikonlarindan-biri-centre-pompidou-3566656 Erişim Tarihi: 4 Kasım 2022
• URL2: https:-2//www.paris-forever.com/en/pompidou-center/ Erişim Tarihi: 4 Kasım 2022
• URL-3: https:-3//www.surfacemag.com/articles/centre-pompidou-renovation/ Erişim Tarihi: 4 Kasım 2022
• URL-4: https://www.solar.ist/sektorel-enerji-tuketim-istatistikleri-aciklandi-imalat-iklimlendirme-ulasim-ve-depolama-basi-cekiyor/ Erişim Tarihi: 25 Kasım 2022
• URL-5: https://www.enerjigazetesi.ist/elektrik-piyasasi-istatistiksel-analizi-31-01-2019/ Erişim Tarihi:25 Kasım 2022
• URL-6: https://www.arkiv.com.tr/proje/m1-meydan-alisveris-merkezi/2010 Erişim Tarihi: 11 Aralık 2022
• URL-7: https://www.arkitektuel.com/sancaklar-cami/ Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-8: https://www.arkitera.com/proje/zorlu-center/ Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-9: https://www.arkiv.com.tr/proje/turkcell-ar-ge-binasi/1497 Erişim Tarihi: 11 Aralık 2022
• URL-10: https://www.arkiv.com.tr/proje/bahriye-ucok-anaokulu/7299 Erişim Tarihi: 11 Aralık 202
• URL-11: https://www.ekoyapidergisi.org/anatolium-marmara-alisveris-merkezi-breeam-sertifikasi-sahibi-oldu Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-12: https://www.asyacelik.com.tr/hilltown-alisveris-merkezi Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-13: https://www.arkiv.com.tr/proje/garanti-teknoloji-kampusu/4432%20 Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-14: https://www.archdaily.com/503937/turkish-contractor-s-associaton-hq-avci-architects?ad_source=search&ad_medium=projects_tab Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-15: https://www.arkitera.com/haber/yesil-bina-etutleri/ url-f Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022 URL-16: https://v3.arkitera.com/h20759-m1-meydan-alisveris-merkezi.html Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-17: https://vitracagdasmimarlikdizisi.com/projeler/Meydan-Al%C4%B1sveris-Merkezi.aspx Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-18: https://www.enerjivetesisat.com/tesisat/hvac/4594-meydan-al%C4%B1%C5%9Fveri%C5%9F-merkezi-nin-toprak-kaynakl%C4%B1-%C4%B1s%C4%B1-pompalar%C4%B1-halen-devrede Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-19: https://slideplayer.biz.tr/slide/12666897/ Erişim Tarihi:12 Aralık 2022
• URL-20: http://www.turgutalton.com/yapilar.php?yapi_id=45&ref=selected Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-21: https://www.mimarizm.com/mimari-projeler/egitim/bahriye-ucok-ekolojik-anaokulu_127971 Erişim Tarihi: 11 Aralık 2022
• URL-22: https://erketasarim.com/bahriye-ucok-ekolojik-cocuk-yuvasi-turkiye-de-ilk-leed-platin-sertifikasi-alan-cocuk-yuvasi-oldu/ Erişim Tarihi: 11 Aralık 2022
• URL-23: https://www.arkiv.com.tr/proje/turkcell-ar-ge-binasi/1497 24https://ecarch.com/works/turkcell-ar-ge/ Erişim Tarihi: 11 Aralık 2022
• URL-25: https://yapisan.org/tr/uygulamalarimiz/cephe-sistemleri/kompakt-laminat-cephe-kaplama Erişim Tarihi: 12 Aralık 2022
• URL-26: https://www.vitracagdasmimarlikdizisi.com/projeler/Turkcell-Ar-Ge-Binas%C4%B1.aspx Erişim Tarihi: 11 Aralık 2022
• URL-27: https://www.arkiv.com.tr/proje/m1-meydan-alisveris-merkezi/2010 Erişim Tarihi:11 Aralık 2022