Başakşehir ve Fatih Belediyeleri Stratejik Planları Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 3, 475 - 502, 31.12.2024

Mahmut Ahmet Bolat , Bahar Ferah

https://doi.org/10.26835/my.1240326

Öz

20. yüzyılda teknolojinin ve teknolojik araçların gelişmesiyle dünyada küreselleşme hız kazanmıştır. Bu dönemde insanlık tarihinin en büyük ve hızlı değişimlerinin yaşandığı aşikârdır. Bu değişimler ise kitlesel bir yönetim ve organizasyon gerektiren kurum ve kuruluşların yönetim şekillerinde çağa uygun bir dönüşümü zorunlu kılmıştır. Türkiye’de kamu kurumları da bu değişime ayak uydurmak ve organizasyon başarısını geliştirmek için stratejik planlama yönteminden yararlanmışlardır.

2003 yılında 5018 Sayılı yasa ile kamu idarelerinin stratejik plan hazırlamaları kanun hükmüne bağlanmıştır. 2004 yılında bakanlık, genel müdürlükler, üniversite, valilik ve belediyenin yer aldığı 8 pilot kurumda stratejik planlama çalışmaları yapılmıştır. 2005 yılında ise 5393 Sayılı “Belediye Kanunu” ile nüfusu 50.000’in üzerindeki belediyelerin stratejik plan hazırlaması zorunlu kılınmıştır. Bu kanun ile ilk defa 2006 yerel seçimlerini takiben belediyeler stratejik plan hazırlamışlardır.

Bu çalışmada; kamu kurumları içerisinde halka en yakın hizmet alanına sahip olan belediyelerdeki stratejik planlama çalışmaları araştırma konusu edilmiştir.

Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada; belediyelerin stratejik planlarını hazırlarken uymaları gereken “Belediyeler İçin Stratejik Planlama Rehberi” başta olmak üzere literatür taraması ile ideal stratejik planlama sürecinin nasıl olması gerektiği araştırılmıştır. Bu kapsamda stratejik planlamanın tüm aşamaları ayrı başlıklar altında incelenmiş, kesin olması gereken hususlar not edilmiş ve belediyelerin karşılaştırılması için değerlendirme kriterleri oluşturulmuştur. Çalışmanın ikinci aşamasında ise; değerlendirme kriterlerine göre Başakşehir Belediyesi ve Fatih Belediyesinin 2020-2024 stratejik planları incelenmiştir.

Sonuç olarak; belediyelerin stratejik planlarını hazırlarken Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan kılavuz ve rehberleri örnek almalarının ve katılımcılık ilkesine uyarak paydaş analizlerinin aktif olarak yapılmasının stratejik plan başarısını arttırdığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetimler, Belediye, Strateji, Planlama, Stratejik Planlama

A Comparative Review on The Strategic Plans of Başakşehir and Fatih Municipalities

Öz

In the 20th century, with the advancement of technology and technological tools, globalization gained momentum worldwide. It is evident that this period witnessed the greatest and fastest changes in human history. These changes have necessitated a contemporary transformation in the management styles of institutions and organizations requiring mass governance and organization. In Turkey, public institutions have also utilized strategic planning methods to keep pace with this change and enhance organizational success.

In 2003, with Law No. 5018, it became mandatory for public administrations to prepare strategic plans. In 2004, strategic planning activities were carried out in 8 pilot institutions including ministries, general directorates, universities, governorships, and municipalities. In 2005, Law No. 5393, the "Municipal Law," made it mandatory for municipalities with a population of over 50,000 to prepare strategic plans. With this law, municipalities prepared strategic plans for the first time following the 2006 local elections.

This study focuses on the strategic planning activities in municipalities, which are the closest public institutions to the service area of ​​the public.

The study consists of two stages. In the first stage, the ideal strategic planning process was investigated through a literature review, including the "Strategic Planning Guide for Municipalities," which municipalities must adhere to when preparing their strategic plans. In this context, all stages of strategic planning were examined under separate headings, essential points were noted, and evaluation criteria were created for comparing municipalities. In the second stage of the study, the 2020-2024 strategic plans of Başakşehir Municipality and Fatih Municipality were examined according to the evaluation criteria.

As a result, it was understood that when municipalities prepare their strategic plans, following the guides and manuals prepared by the Strategy and Budget Directorate and actively conducting stakeholder analyses in accordance with the principle of participation increases the success of strategic planning.

Anahtar Kelimeler

Local Governments, The Municipality, Strategy, Planning, Strategic Planning

Kaynakça

• 5018 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, T.C. Resmî Gazete, 25326, 24 Aralık 2003.
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu, T.C. Resmî Gazete, 25874, 3 Temmuz 2005.
• Arıbaş, N. N. (2013). Kamuda Stratejik Planlamanın “Katılımcılık” Boyutu, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 4 (1), 81-100.
• Arıkan, G. (2016). Belediyelerde Stratejik Planlama Süreci: Londra ve İstanbul büyükşehir Belediyelerinin karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Batı, G. B. (2006). Paydaş teorisi ve bankalarda paydaş analizi. (Yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Çetin, S. (2007). Kamu Sektöründe Stratejik Planlama: Türkiye’deki İl Özel İdarelerinde Bir Araştırma. (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Çetin, S. (2009). Vizyon yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 95-103.
• Çukurçayır, M. A. ve Eroğlu H. T. (2003). Klasik Yönetim Anlayışından Stratejik Yönetime: Strateji Geliştirmede SWOT Analizi. M. Akif Çukurçayır (Ed.), Küresel Sistemde Siyaset Yönetim Ekonomi içinde (s. 227-256). Konya: Çizgi.
• Efe, Ş. (2012). Kamuda Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Yönetimi: Türkiye Uygulaması ve Sorunlar, Sayıştay Dergisi, 23 (87), 121-142.
• Erkan, V. (2008) Kamu Kuruluşlarında Stratejik Planlama. Ankara: DPT.
• Gizir, S. (2008). Örgütsel Değişim Sürecinde Örgüt Kültürü ve Örgütsel Öğrenme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 182-196.
• Gupta, A. (2013). Environmental and PEST Analysis: An Approach to External Business Environment, Merit Research Journal of Art, Social Science and Humanities, 1 (2), 3-17.
• Güleç, Y. (2014). Türkiye’de Sosyal Hizmetlerin Yeniden Yapılandırılmasında Yerel Yönetimlerin Önemi ve İşlevi: Bağcılar Engelliler Sarayı Örneği. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Güngör, Ş. (2010). Yerel Yönetimlerde Stratejik Yönetim ve Konya Belediyeleri Uygulamaları. (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Hatten, M. L. ve Hatten K. J. (1997). Information systems strategy: Long overdue and Still Not Here, Long Range Planning, 30 (2), 254-266.
• Joyce, P. ve Woods, A. (2001). Strategic Management: A Fresh Approach to Developing Skill, Knowledge and creativity. London: Kogan.
• Kurt, A. (2017). Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlama Sürecinde Karşılaşılan Yönetsel ve Kültürel Sorunlar: Bursa İli Örneği. (Doktora tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Kutlucan Kayhan, Ü. (2009). Belediyelerde Stratejik Planlama Uygulaması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Muslu, Ş. (2014). Örgütlerde Misyon ve Vizyon Kavramlarının Önemi. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3 (3), 151-171.
• Namaki, M. S. S. (1992). Creating a Corporate Vision. Long Range Planning, 25 (6), 19-25.
• Nestian, A. S. (2014). A View on the Concept of Objective from Two Perspectives: Management and Psychology. Proceedings of the Interrnational Management Conference, Faculty of Management, Academy of Economic Studies, Bucharest. 8 (1), 867-878.
• ODTÜ (2002). Öz Değerlendirme Süreci-Stratejik Planlama Süreci. Ankara: ODTÜ.
• Ortaylı, İ. (1990). Yerel Yönetim; Devraldığımız Miras, Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl, Uluslararası Sempozyum, 23-24 Kasım 1990, Bildiriler, Tartışmalar, Ankara: Metropol İmar A. Ş. Yayınları. Ordulu, M. A. (2001). Türkçe Sözlük. İstanbul: Feza.
• Öztemel, E. (2001). Belediyelerde Toplam Kalite Yönetimi. Sakarya: Değişim.
• Paley, N. (2006). Stratejik Pazarlama Planı Nasıl Hazırlanır? (Çev: Ender Orfanlı). İstanbul: Mediacat.
• Songür, N. (2008). Stratejik Plan Hazırlamakla Yükümlü Belediyelerin Deneyimleri Üzerine Bir Araştırma, 1. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, Türkiye.
• Stewart, J. D. (1975). Management in Local Government. A Viewpoint, London: Charles.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). Belediyeler İçin Stratejik Planlama Rehberi. Ankara: SBB.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2021). Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu Sürüm 3.1. Ankara: SBB.
• Sunay, C. (2002). Belediyeciliğin Doğuşu Sürecinde Osmanlı Mirası, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2002/1 (3), 113-133.
• Şentürk, H. (2004) Belediyelerde Performans Yönetimi (1. Baskı). İstanbul: İlke.
• Varcan N., Taraktaş, A., Hacıköylü, C. (2013). Yerel Yönetimler içinde Yerel Yönetimlerin Denetimi, 94-111; Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• T.C. Anayasası, Md. 127, T.C. Resmî Gazete, 17863, 18 Ekim 1982.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2012) Katılımcılığın İlkeleri: Katılımlı Çalışmaları Tasarlayan, Uygulayan ve Yönetenler İçin Uygulama Kılavuzu. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı.
• Ülgen, H. ve Mirze, K. (2018) İşletmelerde Stratejik Yönetim (9. baskı). İstanbul: Beta.
• Waterson, A. (1965) Development Planning: Lessons of Experience. London: Oxford.
• URL 1 https://www.basaksehir.bel.tr/stratejik-yonetim Erişim Tarihi: 09/05/2024, Saat: 15:00
• URL 2 https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Sekizinci-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani-Yerel-Yonetimler-OIK-Raporu.pdf Erişim Tarihi: 09/05/2024, Saat: 15:00
• URL 3 http://formswift.com/swot-analysis-guide Erişim Tarihi: 09/05/2024, Saat: 15:00
• URL 4 https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/01/Stratejik-Plan-%C3%87al%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1-Temel-Bilgilendirme-Belgesi.pdf Erişim Tarihi: 09/05/2024, Saat: 15:00
• URL 5 fatih.bel.tr/tr/main/read/dosyalar/?file=1392-2020-2024-stratejik-plan-20220705-100336.pdf&ysclid=lqaqw2deqy181909241 Erişim Tarihi: 09/05/2024, Saat: 15:00
• URL 6 https://silo.tips/download/frp-guide-to-stakeholder-engagement Erişim Tarihi: 09/05/2024, Saat: 15:00