Meslek Lisesi Öğrencilerinin Yaşam Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 29 - 48, 30.06.2024

Sümeyye Kayaduman

Öz

Çalışmanın amacı, meslek liselerinde öğrenim gören öğrencilerin yaşam becerilerinin incelenmesidir. Araştırmada yaşam becerileri ölçeğinin demografik değişkenlere göre ve ölçeğin alt boyutlarına göre nasıl bir ilişki gösterdiği incelenmiştir. Bu araştırmada nicel Araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Gaziantep’te öğrenim gören mesleki ve teknik lisesi öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi Gaziantep ili Şahinbey ve Şehitkamil İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı resmi mesleki ve teknik anadolu liseselerinde öğrenim gören 737 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada şehrin farklı semtlerinden küme örnekleme yöntemi ile seçilen üç farklı mesleki - teknik lise belirlenmiş, bu liselerde okuyan öğrenciler örneklem grubuna dahil edilmiştir. Böylece araştırmanın örneklemini veri toplama aracını gönüllü bir şekilde doldurmayı kabul eden toplam 737 mesleki-teknik lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanmasında “Yaşam Becerileri Ölçeği” ile araştırmacı tarafından hazırlanan “Demografik Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde öncelikle betimsel İstatistikler incelenmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkenleri ile bağımsız değişkenleri arasındaki ilişkiler bağımsız örneklemler t-testi, korelasyon analizi ve ANOVA teknikleri ile analiz edilmiştir. İstatiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre stresle başa çıkmada erkeklerin, eleştirel düşünmede ise kızların yaşam becerisinin anlamlı derecede daha yüksek olduğu bulunmuştur. Genel olarak üst sınıflardaki öğrencilerin yaşam becerisinin alt sınıflara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Becerileri, Lise Öğrencileri, Mesleki eğitim

Kaynakça

• Abaan, S. ve Altıntoprak, A. (2005). Hemşirelerde problem çözme becerileri: öz değerlendirme sonuçlarının analizi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 12(1), 62-76.
• Akyavuz, E. K. ve Karakaş, A. (2020). Öğretmen adaylarının yaşam becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(4), 1832-1851.
• Altındağ-RAM (2011). Güvenli ortamların sağlanması okullarda şiddetin önlenmesi araştırma raporu. Ankara: Altındağ Rehberlik Araştırma Merkezi.
• Altun, M. (2023). Lise öğrencilerinde spor etkinliklerine katılımın yaşam becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi.
• Avcı, D. E. ve Korur, F. (2022). Evaluation of the life skills of students in adolescence: Scale development and analysis. Journal of Science Learning, 5(2), 226-241.
• Bahçeci, D. ve Kuru, M. (2008). Portfolyo değerlendirmenin üniversite öğrencilerinin öz-yeterlik algısı ve yaşam becerileri üzerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 97-111.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Baş, H. (2017). Türkiye’de genç nüfus: sorunlar ve politikalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 255-288.
• Bharath, S. ve Kumar, K.V. (2008). Health promotion using life skills education approach for adolescents in schools - development of a model. Journal of Indian Association of Child & Adolescent Mental Health, 4(1), 5-11.
• Bolat, Y. ve Balaman, F. (2017). Yaşam becerileri ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. İnsan ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(4), 22-39.
• Boysak, M. E. (2020). Sınıf öğretmenlerinin yaşam becerilerine ilişkin görüşlerinin çoklu değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Boysan, M. (2012). Validity of thecoping inventory for stressful situations-short form (ciss-21) in anon-clinical Turkish sample. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25(2), 101-107.
• Calp, Ş. ve Edis, A. (2020). Sınıf öğretmenlerinin yaşam becerileri ile ilgili bilgi ve deneyimleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 549-565.
• Canel, N., A. (2012). Aile yaşam becerileri (2. Baskı). İstanbul: Nakış Ofset.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çeviren: S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çakmak, A., Güney, M., & Görgülü, B. (2022). Üniversite öğrencilerinin yaşam becerileri ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 103, 3259-3268.
• Danish , S., Taylor, T., Hodge, K. ve Heke, I. (2004). Enhancing youth development through sport. World Leisure Journal, 46(3), 38 – 49.
• Davis, M. (1983). Measuring individual differences in empathy: evidence for a multidimensional approach. Journal of Personality and Social Psychology, 44(1), 113-126.
• Decety, J. ve Lamm, C. (2006). Human empathy through the lens of social neuroscience. The Scientific World Journal, 6, 1146-1163.
• Deveci, İ., Konuş, F. Z. ve Aydız, M. (2018). 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programının kazanımlarının yaşam becerileri açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 765-797.
• Dhingraa, R. ve Chauhanb, K.S. (2017). Assessment of life-skills of adolescents in relation to selected variables. International Journal of Scientific and Research Publications, 7(8), 201-212.
• Donat-Bacıoğlu, S. (2014). Şiddet ve saldırganlığın azalmasında önleme ve müdahale programlarının etkililiği: Meta analiz çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 294-304.
• Duffy, F. D., Gordon, G. H., Whelan, G., Cole-Kelly, K. ve Frankel, R. (2004). Assessing competence in communication and interpersonal skills: The Kalamazoo II Report. Academic Medicine, 79(6), 495-507.
• Ersoy, E. ve Başer, N. (2011). İlköğretim ikinci kademede eleştirel düşünmenin yeri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-10.
• Esin, İ. S. ve Dursun, O. B. (2014). Okullarda Görülen sorunlu davranışlar ve okul ruh sağlığı uygulamaları. Sakarya Tıp Dergisi, 4(1), 1-9.
• Eskici, G. Y. ve Özsevgeç, T. (2019). Yaşam becerileri ile ilgili çalışmaların tematik içerik analizi: bir meta-sentez çalışması. International e-Journal of Educational Studies, 3(5), 1-15.
• Esmaeilinazsab, M., Malek Mohamadi,D., Ghiasvand, Z. ve Bahrami, S. (2011). Effectivens of life skills training on increasing self-esteem of high school students. Procedia-Social and Behevioral Sciense, 30,1043-1047.
• Göçen, A. (2007). Meslek lisesi son sınıf öğrencilerinin işletmelerde gördüğü temel beceri eğitiminin etkililiğine yönelik öğrenci görüşlerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Göl-Güven, M. (2019). Lions Quest yaşam becerileri programının Türkiye’deki uygulama örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 254-282.
• Gün, S. (2021). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık, yaşam becerileri ve algılanan sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Kalaycı, Ş. (2009). Çok değişkenli istatistik teknikleri (4.baskı). Asil Yayın Dağıtım.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Tekışık Web Ofset.
• Kasapoglu, K. ve Didin, M. (2019). Life skills as a predictor of psychological well-being of pre-service pre-school teachers in Turkey. Educational Research, 6(1), 70-85.
• Kaya, A. (2014). Meslek Yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin eğitim öğretim ve geleceğe yönelik düşünceleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 349-356.
• Koç, B., Terzi, Y. ve Gül, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ile kişilerarası problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 363-390.
• Kolburan, G. ve Tosun, Ü. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri arasında yaşam becerileri eğitimi yoluyla 1. kademede edinilmiş değerleri pekiştiren gelişimsel bir model önerisi. Değerler Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, (ss.246-247). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 26-28 Ekim 2011.
• Kutsal, D. (2018). Yaşam becerileri psikoeğitim programının kız meslek lisesi öğrencilerinin yaşam becerilerine ve problem davranışlara etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi.
• Kutsal, D. ve Nazli, S. (2021). Yaşam Becerileri Ölçeği-Lise Forumu’nun geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(3), 1310-1326.
• MEB (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu.
• Özmete, E. (2008). Gençlere yönelik yaşam becerileri ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Milli Eğitim, 177, 253-269.
• Papacharisis, V., Goudas, M., Danish, S. J. ve Theodorakis, Y. (2005). The effectiveness of teaching a life skills program in a sport context. Journal of Applied Sport Psychology, 17(3), 247-254.
• Poole, M. E. ve Evans, G. T. (1989). Adolescents' self-perceptions of competence in life skill areas. Journal of Youth and Adolescence, 18(2), 147-173.
• Pujar, L.L. ve Patil, S.S. (2016). Life skill development: educational empowerment of adolescent girls. RA Journal of Applied Research, 2(5), 468-472.
• Salimzadeh, R., Hall, N.C. ve Saroyan, A. (2021). Examining academics strategies for coping with stress and emotions: a review of research. Frontiers in Education, 6, 1-15.
• Sánchez-Hernando, B., Juárez-Vela, R., Antón-Solanas, I., Gasch-Gallén, Á., Melo, P., Nguyen, T. H., ... ve GeaCaballero, V. (2021). Association between life skills and academic performance in adolescents in theautonomous community of Aragon (Spain). International journal of Environmental Research and PublicHealth, 18(8), 4288.
• Sarı, H.G. ve Bozdağ, B. (2021). Lise öğrencilerinin çoklu zeka alanları ve sporda yaşam becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 130-144. Meslek Lisesi Öğrencilerinin Yaşam Becerilerinin İncelenmesi
• Selçuk, A. M. (2019). Öğretim elemanlarının yaşam becerileri hakkındaki görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Semerci, Ç. (2003). Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 28(127), 64-70.
• Sezgin, E. Y. (2018). Okulöncesi dönemde yaşam becerileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 710-719.
• Shahmohammadi, N. (2011). Students’ coping with stress at high school level particularly at 11th & 12th grade. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 395-401.
• Siyez, M. D. ve Aysan, F. (2015). Ergenlerde görülen problemli davranışları psikososyal risk faktörleri ve koruyucu faktörler açaısundan yorumlanması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 145-171.
• Sreekumar, V. N. (2016). Life skill education among adoloscents. International Journal of Development Research, 6(11), 10188-10191.
• Şen, M. (2011). Türkiye’de ergen profili. Aile ve Toplum Dergisi, 7(27), 89-102.
• Taşçı M (2020). Ortaöğretimde sportif faaliyetlere katılımın bireyin yaşam becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi.
• Taştan Akdağ, F. (2017). STEM uygulamalarının öğrencilerin akademik başarı, bilimsel süreç ve yaşam becerileri üzerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Temiz, N. ve Yılmaz, B. (2023). Çocuk kütüphanelerinde yaşam becerileri geliştirmek: Bir kütüphane programı modeli. Türk Kütüphaneciliği, 37(1), 51-73.
• Tomar, İ. H., Özbay, Y., Eşici, H., Büyüköztürk, Ş. ve Aydoğan, D. (2018). Üstün yetenekli çocuklara yönelik pozitif genç gelişimi temelli yaşam becerileri eğitim programının geliştirilmesi. TÜBİTAK SOBAG Proje. Proje No: 115K458.
• Tuncay, S. (2000). Türkiye’de gençlik sorunlarının psikolojik boyutu. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 231-257.
• Ulus, L. (2018). Ergen bireyler için yaşam becerileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 516- 537.
• Ustabulut, M. Y. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının yaşam becerileri ile ilgili görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 205-219.
• Uysal, İ. ve Kılıç, A. (2022). Normal Dağılım İkilemi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(1): 220-248.
• Ümmet, D. ve Demirci, G. (2017). Yaşam becerileri eğitimi kapsamında yürütülen grupla psikolojik danışma uygulamasının ortaokul öğrencilerinin iyi oluşları üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45, 153-170.
• Ünal, A. (2019). Life Skills as Predictor of Interaction Anxiety on University Students. Turkish Research Journal of Academic Social Science, 2(2), 36-40.
• WHO (2002). Skills for health. Skills-based health education including life skills: An important component of a child-friendly/health-promoting school (Information series on school health. Document 9). Geneva, Switzerland: World Health Organization.
• WHO [The World Health Organization]. (1997). Life Skills Education in Schools. Programme on Mental Health.Divısion of Mental Health and Prevention of Substance Abuse.World Health Organization.
• Yalaki, Z., Çetin, F. ve Dallar, Y. B. (2015). Bir eğitim ve araştırma hastanesine başvuran adolesanlardaki riskli davranışların değerlendirmesi. Ege Tıp Dergisi, 54(3), 127-133.
• Yalçınkaya, M. (2021). Gençlik çalışmalarında yapı ve failliği yeniden düşünmek. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(28), 85-99.
• Yıldırım, Y. (2017). Anasınıfına devam eden çocuklara uygulanan yaşam becerisi eğitim programının çocukların yaşam becerilerine ve sosyal uyumlarına etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi.
• Yılgın, A. (2022). Rekreatif yürüme fiziksel aktivitesinin yaşam becerisini geliştirmeye etkisinin incelenmesi: randomize yarı deneysel çalışma. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 66-84.
• Yılmaz, T. (2021). Ortaokul öğrencilerinin günlük yaşam becerileri ve prososyal eğilimlerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Zimmer-Gembeck M. J. ve Skinner E. A. (2011). The development of coping across childhood and adolescence: An integrative review and critique of Research. International Journal of Behavioral Development, 35(1),1–17.