İlk-Ortaokul Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik ve Becerilerine Yönelik Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 15 - 28, 30.06.2024

Sultannur Öztürk Fatih Bozdoğan

Öz

Öğretmenlerin mesleki beceri yeterliklerini öğrenmeye yönelik yapılan bu araştırma, nitel araştırma desenlerinden olan fenomonoloji (olgubilim) kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Gaziantep’in Nizip ilçesinin kamu eğitim kurumlarında çalışan farklı branşlardaki yirmi öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmada katılımcıların adil ölçme değerlendirme yaklaşımlarına, sınıfta istenmeyen davranışlara yönelik stratejilerine, öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerine yönelik görüşleri ve öğrencilerin ders içerisindeki aktif katılımlarına yönelik görüşlerinin alınması ve incelenmesi hedeflenmektedir. Bu örneklem seçilirken seçkisiz örneklem yöntemlerinden olan kolay ulaşılabilir örneklem kullanılmıştır. Araştırmanın verileri toplanırken öğretmen görüşme formu kullanılmıştır. Bu formda mesleki beceri yeterliklerini öğrenmeye yönelik açık uçlu dört soru bulunmaktadır. Bu formun sorularına verilen cevaplar araştırmanın verilerini oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin analizinde betimsel analiz yönteminden yararlanılmıştır. Bu teknikle yapılan analiz işlemlerinde öğretmenlere yöneltilen her bir soru alt problem olarak ele alınmış ve bu alt problemlerin her birinin yanıtları için kod ve kategoriler oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin adil ölçme değerlendirme, istenmeyen davranışları yönetme, üst düzey düşünme becerilerini geliştirme ve ders içi aktif katılımı sağlayabilme konularında mesleki yeterliklerinin yeterli düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların çoğunluğunun mesleki yeterlik ve beceriler yönünden gelişime açık olduğu, bu konuda kendilerini oldukça yeterli gördükleri ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda bu konuda çalışma yapacak diğer araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

mesleki yeterlik, mesleki beceri, öğretmen yeterlikleri

Kaynakça

• Akgündüz, D., Ertepınar, H., Ger, A. M., Kaplan Sayı, A. ve Türk, Z. (2015). STEM eğitimi çalıştay raporu: Türkiye STEM eğitimi üzerine kapsamlı bir değerlendirme. İstanbul Aydın Üniversitesi: STEM Merkezi ve Eğitim Fakültesi.
• Aldan Karademir, Ç. (2013). Öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerinin öğretmen öz yeterlik düzeyine etkisi. (Doktora tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
• Arslan, M. (2019). Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışları yönetme stratejilerine ilişkin bir inceleme. (Yüksek lisans tezi). Yozgat Bozok Üniversitesi.
• Atıcı, M. (2000). İlköğretimde sınıf kurallarının sınıf yönetimindeki rolü. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 68, 22-26.
• Baysal, Z. N., Arkan, K. ve Yıldırım, A. (2010). Preservice elementary teachers’ perceptions of their self-efficacy in teaching thinking skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 4250-4254.
• Bektaş, M., Aydin, E., ve Ayvaz, A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının gelecekteki mesleki yeterliklerine yönelik görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 174-190.
• Bentham, S. (2006). A teaching assistant’s guide to managing behaviour in the classroom. Routledge, UK.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2012). Educational Research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th Ed.). Pearson.
• Dinçer Göbel, Ş. (2013). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerisi öğretimi yeterlikleri ve uygulamaları. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Eğitimde Reform Girişimi (2005). Öğretmen politikalarında mevcut durum ve zorluklar. İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• Ekinci, C. E. ve Burgaz, B. (2009). İstenmeyen öğrenci davranışlarının öğretmen ve okuldan kaynaklanan nedenleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(22), 91-111.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• İncik, E. ve Akay, C. (2015). Eğitim fakültesi ve pedagojik formasyon sertifika programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği yeterliklerine yönelik görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 179-197 .
• Jabri, U. (2017). The profile of English teachers’ professional competence and students’ achievement at sma negeri 1 enrekang. Edumaspul: Jurnal Pendidikan, 1(1), 61-77.
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Edt.). Ankara: Anı.
• Karateke, T., ve Özdemir, Ş. (2019). İhl meslek dersleri öğretmenlerinin Kur’an-ı Kerim derslerinde öğrencilerin derse katılımını sağlama yolları. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(11), 891-925.
• Karamustafaoğlu, S., Çağlak, A., ve Meşecı̇, B. (2012). Alternatif ölçme değerlendirme araçlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilikleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 167-179.
• Keyik, H. (2014). İlkokul birinci sınıf öğretmenlerinin öğrencilerin istenmeyen davranışlarıyla baş etmede kullandıkları sınıf yönetimi stratejileri. (Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Korkmaz, İ. (2005). İstenmeyen davranışların önlenmesi sınıf yönetimi. Pegem Yayıncılık.
• Köksal, N. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin öğretmen, müdür ve bakanlık yetkilileri tarafından değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 36-46.
• Kunter, M., Klusmann, U., Baumert, J., Richter, D., Voss, T., ve Hachfeld, A. (2013). Professional competence of teachers: Effects on instructional quality and student development. Journal of Educational Psychology, 105(3), 805–820. https://doi.org/10.1037/a0032583
• Memişoğlu, A. P. (2005). Sınıf ortamında istenmeyen davranışlara yol açan öğretmen davranışları. Çağdaş Eğitim Dergisi, 323, 32-39.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2017). Öğretmen mesleği genel yeterlilikleri.
• Murkatik, K., Harapan, E., ve Wardiah, D. (2020). The influence of professional and pedagogic competence on teacher’s performance. Journal of Social Work and Science Education, 1(1), 58-69.
• Neyişçi Karakaş, B. N. (2005). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinde gözlenen istenmeyen davranışlar ve öğretmenlerin bunlarla başa çıkma yöntemleri. (Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi.
• Numanoğlu, G. ve Bayır, Ş. (2009). Bilgisayar öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 197-212. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59520/855981
• Önal İ. ve Erişen, Y. (2019). Öğretmen yetiştirme programların da eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılması ihtiyacı. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-78.
• Özdemir, İ. E. (2007). Sınıf ortamında istenmeyen davranışlar ve yönetim. Ekinoks Yayıncılık.
• Özer, B., Bozkurt, N. ve Tuncay, A. (2014). İstenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin kullandıkları başa çıkma stratejileri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 152-189.
• Öztemel, E. (2018). Eğitimde yeni yönelimlerin değerlendirilmesi ve eğitim 4.0. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-30. doi: 10.26701/uad.371662
• Özyürek, A., ve Çavuş, Z. S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin oyun öğretim yöntemi kullanma durumlarının incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2157-2166.
• Rahman, M. H. (2014). Professional competence, pedagogical competence and the performance of junior high school of science teachers. Journal of Education and Practice, 5(9), 75-80.
• Sağlam, M., A. Adıgüzel ve Ö. Güngör (2008). İlköğretim okullarında sınıf içi istenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin bu davranışlarla baş etme yaklaşımları. International Conference on Educational Sciences, 23–25 Haziran 2008, Famagusta, North Cyprus.
• Şimşek, N. (2019). Öğretmenlerin mesleki beceri yeterlikleri ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2152-2165.
• Rotherham, A. J., ve Willingham, D. (2009). 21st century skills: Educational Leadership, 67(1), 16-21. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ889143.pdf
• Tolunay, A. (2008). Sınıf öğretmenlerinin sınıfta karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlara karşı kullandıkları baş etme yöntemleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Tuğluk, M. N., ve Kürtmen, S. (2018). Türkiye’de öğretmen yeterlikleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 809-841. https://doi.org/10.14520/adyusbd.480236.
• Tuğral, Z., ve Güvenç, H. (2016). İşbirlikli öğrenmenin lise öğrencilerinin matematik özyeterlik algıarı, başarı ve etkin katılımlarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 259-274.
• Türnüklü, A. (2000). Türk ve İngiliz ilköğretim öğretmenlerinin sınıf içi davranış yönetim stratejilerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6 (23), 449-466.
• Yenen, E. T. (2022). Öğretmenlerin mesleki yeterliklerini etkileyen faktörler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 27-45.
• Yeşilyurt, E. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerik mesleğinin genel yeterliklerine yönelik yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 71-100.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.