Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi: Tevfik Fikret ve Modern Osmanlı Şiiri, Deniz Aktan Küçük. Tabiat Kitap, 2023. 360 pp.: ISBN 9786057111876

Yıl 2025, Sayı: 9, 493 - 500, 23.10.2025

Emrah Pelvanoğlu

https://doi.org/10.64957/nesir.1804455

Öz

This review examines The Human Voice Resounding in Divine Silence: Tevfik Fikret and Modern Ottoman Poetry (Tabiat Kitap, 2023) by Deniz Aktan Küçük, a work that reconsiders Tevfik Fikret’s poetry through the intertwined lenses of subjectivity, modernity, and Ottoman intellectual history. Rooted in close readings, Küçük’s study moves beyond biographical or psychological interpretations to situate Fikret’s lyrical persona within a broader philosophical framework that interrogates the “modern Ottoman subject.” The book challenges teleological narratives of Turkish modernization by treating Fikret’s poetry as a site of epistemic transition—from a theocentric to a secular worldview—where the “withdrawal of God” opens a space for human self-determination. The review highlights the study’s contribution to modern Turkish literary historiography, its theoretical coherence grounded in Hegelian and phenomenological notions of the subject, and its meticulous textual analysis.

Anahtar Kelimeler

Tevfik Fikret , subject , historicity , modernity , Turkish modernization

Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi: Tevfik Fikret ve Modern Osmanlı Şiiri, Deniz Aktan Küçük. Tabiat Kitap, 2023. 360 pp.: ISBN 9786057111876

Öz

Bu inceleme, Deniz Aktan Küçük’ün Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi: Tevfik Fikret ve Modern Osmanlı Şiiri (Tabiat Kitap, 2023) başlıklı çalışmasını özne, modernlik ve Osmanlı entelektüel tarihi ekseninde yeniden değerlendirir. Yakın okumalara dayanan Aktan Küçük’ün çalışma, Tevfik Fikret’in şiirlerini biyografik veya psikolojist yorumların ötesine taşıyarak, “modern Osmanlı öznesi” kavramını sorgulayan felsefi bir çerçeveye yerleştirir. Küçük, Türk modernleşmesine dair erekselci tarih anlatılarını sorgularken, Fikret’in şiirini Tanrı-merkezli bir paradigmadan seküler bir dünya görüşüne dayalı yeni bir paradigmaya geçişin epistemik eşiği olarak konumlandırır. Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi, Hegelci bir tarih okumasına izin veren özne kavrayışıyı ve titiz metin okumalarıyla modern Türk edebiyatı tarih yazımına önemli bir katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tevfik Fikret , özne , tarihsellik , modernlik , Türk modernleşmesi

Teşekkür

Bu çalışmada, Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi’nin Yapay Zekâ Kullanım Politikası’nda belirtilen kabul edilebilir sınırlar çerçevesinde yapay zekâ destekli araçlardan sınırlı ölçüde yararlanılmış; tüm içerik yazar tarafından gözden geçirilerek nihai şekli onaylanmıştır.

Kaynakça

• Kahramanoğlu, Kemal. 2006. Divan Şiiri: Değişen Dünyada Kaybolmuş Paradigma. Çizgi Kitabevi.
• Kaplan, Mehmet. 2006. Tevfik Fikret: Devir, Şahsiyet, Eser. Dergâh Yayınları.
• Kojeve, Alexandre. 2012. Hegel Felsefesine Giriş. Çeviren Selahattin Hilav. Yapı Kredi Yayınları.
• Küçük, Deniz Aktan. 2023. Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi: Tevfik Fikret ve Modern Osmanlı Şiiri. Tabiat Kitap.
• Pelvanoğlu, Emrah. 2006. “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiir Eleştirisinde Avrupa Merkezlilik.” Yüksek lisans tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi.
• ———. 2018. Tanzimat ve Metatarih: Namık Kemal’in Tarih Anlatılarının Poetikası. VakıfBank Kültür Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. 2001. Yahya Kemal. Dergâh Yayınları.
• Topal, Alp Eren. 2023. Cumhurdan Cumhuriyete: Osmanlı Düşüncesinde Saltanat ve Muhalifleri. Telemak Kitap.
• Zizek, Slavoj. 2015. Hiçten Az: Hegel ve Diyalektik Materyalizmin Gölgesi. Çeviren Erkal Ünal. Encore Yayınları.