Sosyal Bilgiler Eğitiminde Teknoloji Kullanımına Yönelik Sistematik Analiz

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 14 - 28, 24.06.2023

Şahin Gökçearslan , Abdullah İsmet Ünal , Nail Değirmenci

Öz

Bu araştırmanın amacı; sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji konusunda ulusal bazda yapılmış doktora ve yüksek lisans çalışmalarını farklı değişkenler açısından incelemektir. Tarama modelinde desenlenen araştırmanın verileri doküman incelemesi tekniği ile derlenmiştir. Bu amaçla Ulusal Tez Merkezi internet sayfasında “sosyal bilgiler” ve “teknoloji” anahtar kelimeleri kullanarak tarama yapılmış ve değerlendirmelerin ardından 68’i yüksek lisans 29’u doktora olmak üzere toplam 97 lisansüstü tez çalışması araştırmaya dahil edilmiştir. Bahsi geçen tezler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiş; tez ismi, yayın yılı, yayın türü, yöntemi, seçilen araştırma deseni, örnekleme yöntemi, örnekleme kademesi, örnekleme büyüklüğü, çalışmalarda kullanılan veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri değişkenleri temel alınarak sınıflandırılmıştır. İncelenen tezlerin genel olarak 2017 yılından itibaren hızlı bir artış gösterdiği 2019 yılında zirve noktasına ulaştığı, yüksek lisans tezlerinin çoğunlukta olduğu, nicel ve karma çalışmalara sıklıkla yer verildiği, örneklemin genellikle öğretmen ve ortaöğretim öğrencilerinden oluştuğu, örnekleme yöntemi olarak kolay ulaşılabilir ve amaçlı örneklemenin tercih edildiği, genellikle küçük örneklem grupları ile çalışıldığı, nicel araştırma desenlerinin sıklıkla tercih edildiği, veri toplama aracı olarak ölçek ve görüşme formunun ağırlıklı olarak kullanıldığı, veri analiz tekniğinde ise en fazla t-testinin tercih edildiği belirlenmiştir. Araştırma bulgularına dayanarak birtakım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Teknoloji kullanımı, Sistematik Analiz, İçerik analizi, Trend

Systematic Analysis of Technology Use in Social Studies Education

Öz

The purpose of this research; The aim of this study is to examine the doctoral and graduate studies on technology in social studies education on a national basis in terms of different variables. The data of the research, which was designed in the scanning model, were compiled with the document analysis technique. For this purpose, a search was made on the website of the National Thesis Center using the keywords "social studies" and "technology", and after the evaluations, a total of 97 postgraduate thesis studies, 68 of which were master's and 29 were doctoral, were included in the research. The aforementioned theses were analyzed by content analysis method; The thesis title, publication year, publication type, method, selected research design, sampling method, sampling stage, sampling size, data collection tools used in the studies and data analysis techniques were classified on the basis of variables. The theses examined, in general, showed a rapid increase since 2017, reaching their peak in 2019, the majority of master's theses, quantitative and mixed studies are frequently included, the sample is generally composed of teachers and secondary school students, the sampling method is easily accessible and purposeful sampling is preferred, It has been determined that it is generally used with small sample groups, quantitative research designs are frequently preferred, scale and interview form are predominantly used as data collection tools, and t-test is mostly preferred in data analysis technique. Based on the research findings, a number of recommendations are presented.

Anahtar Kelimeler

Social studies, Technology use, Systematic analysis, Content analysis, Trend

Kaynakça

• Akçalı-Avcı, A. A. ve Baş, Ö. (2020). Sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji konusundaki araştırmalar. Jass Studies The Journal of Academic Social Science Studies, 81, 15-30.
• Akgün, İ. H. ve Akgün, M. (2021). Sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımına yönelik tezleri incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 58, 227-247.
• Ateş, M., Çerçi, A., ve Duman, S. (2015). Eğitim bilişim ağında yer alan türkçe dersi videoları üzerine bir inceleme. Sakarya Unıversity Journal of Education, 5(3), 105-117.
• Bıkmaz, F. H., Aksoy, E., Tatar, Ö. ve Altınyüzük, C. A. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168), 288-302.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, V/I. 9 (2), 27-40.
• Çiltaş, A., Güler, G., & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.
• Demir, M. (2017). Sosyal bilgiler dersinde eğitim yazılımı kullanılmasının öğrenci akademik başarısına etkisi: Morpa Kampüs Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Dereli, İ. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının teknopedagojik alan bilgisi ve teknolojiye yönelik inançlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Eğmir, E., Erdem, C., ve Koçyiğit, M. (2017). Trends in educational research: A content analysis of the studies published in ınternational journal of ınstruction. International Journal of Instruction, 10(3), 277-294.
• Gedik, O., Sönmez, Ö. F., ve Yeşiltaş, E. (2019). Sınıf eğitimi öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik içerik bilgi yeterliliklerinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(2), 187–198.
• Gül, Ş. ve Sözbilir, M. (2016). International trends in biology education research from 1997 to 2014: A content analysis of papers in selected journals. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(6), 1631-1651.
• Güneş, G., Ayantaş, T., Güneş, C., Güleryüz, O., ve Arıkan, A. (2021). Sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımına yönelik araştırmaların incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 859-890.
• Kaya, M. T. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin teknopedagojik eğitim yeterlilikleri ve akıllı tahta öz-yeterliliklerinin incelenmesi: Afyonkarahisar örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kılıç Çakmak, E., Kukul, V., Çetin, E., Berikan B., Kandemir, B., Pamukçu, B. S., Taşkın, N. ve Marangoz, M. (2015). 2013 yılı eğitim teknolojileri araştırmalarının incelenmesi: AJET, BJET, C&E, ETRD, ETS VE L&I Dergileri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 128-160.
• Kızılkaya, M. F. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin etkileşimli (akıllı) tahta kullanım becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Kurtdişi, O. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin web pedagojik içerik bilgilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Mevzuat (Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Sistemi) (2022). https://www.mevzuat.gov.tr adresinden ulaşılmıştır. Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). MEB. Ankara.
• Özkul, E. ve Girginer, V. (2001). Uzaktan Eğitimde Teknoloji ve Etkinlik. I. Uluslararası Eğitim Sempozyumu. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Özel Sayı,107-117.
• Solmaz, E. ve Gökçearslan, Ş. (2016). Mobil öğrenme: Lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi çalışması. In 10th International Computer and Instructional Technologies Symposium (ICITS), Rize.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Uysal, Ö., Kobak, K., Berk, C., Kılıçer, T. ve Çiğdem, H. (2009). İki binli Yıllarda Türkiye’deki Eğitim Teknolojisi Araştırmalarında Gözlenen Eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (2), 941-966.
• Taş, M. ve Düz, İ. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Teknoloji EnteEntegrasyonu. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 180-188.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2022), https://sozluk.gov.tr/ adresinden ulaşılmıştır.
• Yalçınkaya, Y. ve Özkan, H. H. (2012). 2000-2011 yılları arasında eğitim fakülteleri dergilerinde yayımlanan matematik öğretimi alternatif yöntemleri ile ilgili makalelerin içerik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 31-45.
• Yerli, M. S. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde eğitim bilişim ağı (EBA) uygulamasının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Yeşilyurt, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitim bilişim ağı’nın kullanımına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.