SOCIO-EMOTIONAL DEVELOPMENT OF GIFTED STUDENTS AND ITS EFFECTS ON EDUCATION IN TURKEY’S CONTEXT

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 763 - 779

Derya Yüreğilli Göksu , Seçkin Göksu , Cihan Kocaman

Öz

This study aims to shed light on the socio-emotional development of gifted students in Turkey. Gifted children often experience an imbalance between their mental and social-emotional development, with their cognitive abilities progressing more rapidly than their emotional and social skills. This developmental asynchrony can lead to a variety of unique challenges, as their advanced intellectual capabilities are not always matched by emotional maturity, resulting in distinct social-emotional needs. When these needs are not properly addressed, many related problems can arise, such as social isolation, emotional distress, and difficulties in peer relationships.
Understanding the social and emotional needs of gifted children is crucial not only for parents and educators but for all stakeholders involved in the education and support of these students. Being aware of these needs and the problems that may emerge when they are neglected is the first step towards creating effective solutions. Therefore, educators, policymakers, and professionals working with gifted children in Turkey and globally must be equipped with the knowledge and tools to address these issues.
This review will explore the social and emotional problems gifted children face, along with potential solutions to mitigate these challenges. The study will also highlight existing research on the topic through a compilation method, aiming to gather and present relevant findings from various studies. By doing so, it will provide a comprehensive overview of the socio-emotional struggles of gifted students and offer recommendations for supporting their well-being. Addressing these issues is essential for fostering the holistic development of gifted children, ensuring they can thrive both intellectually and emotionally.

Anahtar Kelimeler

Education, Gifted students, Socio-emotional development, Science and Art Centers

Etik Beyan

Derleme olduğu için yoktur.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum yoktur.

Teşekkür

Teşekkür notu yoktur.

Kaynakça

• Açıkgöz, Ö. (2013). 11. sınıf öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek düzeyleri ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Akarsu, F. (2001). Üstün Yetenekli Çocuklar Aileleri ve Sorunları, Ankara, 2001.
• Akkan, H. (2012). Üstün Zekalı 6-8. Sınıf Öğrencilerinin iki Farklı Akademik Ortamdaki Sosyometrik Statülerine Göre Empatik Eğilimleri, Yaşam Doyumları ve Aile Yaşantıları. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Akkan, E. (2010). Ortaöğretimdeki üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordama gücü. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Akkutay, Ü. (2004), Osmanlı Eğitim Sisteminde Enderun Mektebi, Seçilmiş Makaleler Kitabı, İstanbul. Çocuk Vakfı Yayınları: 85–96.
• Altun, F. ve Yazıcı, H. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin benlik kavramları ve akademik öz-yeterlik inançları: Karşılaştırılmalı bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 319-334.
• Arslan, Ş. (2016). İlkokula devam eden üstün yetenekli çocukların sosyal davranış özellikleri ile benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bahçelievler İlçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ataman, A. (2003). Üstün yetenekli/zekâlı çocuk ile yaşamak. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 4(39), 17-20.
• Ataman, A. (2003). Üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocuklar. A. Ataman .(Editör) Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim (s. 179-198). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Ataman, A. (1997). Türkiye’de Özel Eğitime Yeni Yaklaşımlar, Milli Eğitim Dergisi, 136, 22-23.
• Ataman, A. (1998). Özel Eğitim, Editör: Süleyman Eripek. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1018.
• Baltaş, Z. (2012). İnsanın Dünyasını Aydınlatan ve İşine Yansıyan Işık Duygusal Zeka, 5 bs. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baydan, Y. (2010). Sosyal-duygusal beceri algısı ölçeğinin geliştirilmesi ve sosyal-duygusal beceri programının etkililiği (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Beceren, B. Ö. (2012). Güçlü Başlangıç Sosyal Duygusal Öğrenme Programı’nın 5 Yaş Çocuklarının Sosyal Duygusal Gelişimleri Üzerine Etkisi (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Clark, B. (2008). Growing Up Gifted (7th ed.), Pearson Merril Prentice Hall, Upper Saddle River: NJ.
• Coşar-Ciğerci, Z. (2006). Üstün yetenekli olan ve olmayan ergenlerde benlik saygısı, başkaları tarafından algılanma ve psikolojik belirtilerin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çelik B. K. (2014). Ortaokul Öğrencileri Üzerinde Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri ve Okula Karşı Tutum Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Davaslıgil, Ü. (2000), 1. İstanbul Çocuk Kurultayı İstanbul Çocuk Raporu, “Üstün ve Özel Yetenekli Çocuklara İlişkin Alt Komisyonu”, in M.R. Şirin and S.U. Sayıta (Eds.), İstanbul Çocuk Vakfı Yayınları, s. 455-461.
• Davaslıgil, Ü., M. Uzun, E. Çeki, A. Köse, N. Çapkan ve M. R. Şirin (2004), Üstün Yetenekli Çocuklar Durum Tespiti Komisyonu Ön Raporu Kitabı, I. Türkiye Üstün Yetenekliler Kongresi, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul,s.56, 87,97-98.
• Dengiz, N. (2014). Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocuklarda algılanan sosyal destek düzeyinin benlik saygısına etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya
• Dilworth, J.E., Mokrue, K. & Elias, M.J. (2002). The efficacy of a video- basosyo ekonomik düzey teamwork-building series with urban elementray school students a pilot investigation. Journal Of School Psikology, 4(4), 329-346.
• Durualp, E. (2014). Ergenlerin sosyal-duygusal öğrenme becerilerinin cinsiyet ve sınıfa göre incelenmesi. International Journal of Social Science. Number: 26 , p. 13-25.
• Durum Tespiti Ön Raporu (2004). Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi- Üstün Yetenekli Çocuklar Durum Tespiti Ön Raporu (1. Baskı). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları
• Elcik, F. (2011). Üstün yetenekli öğrencilerin çevresinden algıladıkları sosyal destek düzeyi ile sosyal duygusal becerileri arasındaki ilişki. (Doktora Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Enç, M. (1979). Üstün beyin gücü, Ankara, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, No:83.
• Erol, B. (2004). Üstün yeteneklerde duygusal zekâ ile benlik saygısı arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Furtana, S. (2018). 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri ile Sosyal Duygusal Öğrenme Becerilerinin Zihin Kuramını Yordaması (Yüksek Lisans Tezi). Toros Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Güngör, S. (2013). EQ (Duygusal Zeka) Duyguları Anlamak, Duyguları Yönetmek. İstanbul: İş Kavramları Danışmalık Hizmetleri.
• Kabakçı, Ö.F. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kabakçı, Ö.M. ve Korkut, F. (2008). 6-8. sınıftaki öğrencilerin sosyal-duygusal öğrenme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(148), 77-86.
• Kara, N. (2016). Üstün zekâlı çocukların duygusal zekâya ilişkin gelişim süreçlerinde iletişimin rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Karateke, B. (2016). Üstün yetenek potansiyeli olan çocuklara uygulanan sosyal beceri eğitim programının sosyal beceri gelişimine etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, F. ve Oğurlu, Ü. (2015). Benlik saygısı, zeka ve akademik başarı ilişkisi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 951-965.
• Kaya, F., Kanık, P. ve Alkın, S. (2016). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve iletişim becerileri düzeylerinin karşılaştırılması. International Online Journal of Educational Sciences, 8 (1), 229-244. DOI: 10.15345/iojes.2016.01.018
• Koçal Z.D., Kanar E., Ermis S. ve Pınar-Kanar, K. (2009). Bilim ve sanat merkezine devam eden üstün yetenekli öğrencilerin temel ihtiyaçları: Amasya örneği. Ulusal Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Eskişehir.
• Koshy V, Robinson NM. (2006)Too long neglected: gifted young children. European Early Childhood Education Research Journal. 14(2): 113-26.
• Köksal, A (2007).Üstün zekalı çocuklarda duygusal zekayı geliştirmeye dönük program geliştirme çalışması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Körler, Y. (2011). “İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Yalnızlık Düzeyleri ve Yalnızlık ile Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkiler” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kulaksızoğlu, A. (2001). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Levent, F. (2011). Edt.. Üstün yetenekli çocukların hakları. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Merter, K. (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• MEB (2020). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi, Millî Eğitim Bakanlığı, Ankara, Türkiye
• Oğurlu, Ü. (2015). Ostracism among gifted adolescents: A preliminary study in Turkey. Educational Process: International Journal, 4(1-2), 18-30. http://dx.doi.org/10.12973/edupij.2015.412.2
• Oğurlu, Ü., Yavuz-Birben, F., Öpengin, E. ve Sevgi-Yalın, H. (2016). Üstün zekâlı ergenlerde yalnızlık ve yaşam doyumu ilişkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 161-184.
• Öğretici A.(2017) Bir grup üstün zekâli çocuğun sosyal uyumlarinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Öpengin, E. (2011). Üstün zekâlı öğrencilerin bakış açısıyla üstün zekâ etiketinin öğrencilerin çeşitli algıları üzerindeki etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özbay, Y., Palancı, M. (2011). Üstün Yetenekli Çocuk ve Ergenlerin Psikososyal Özellikleri Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: 89-108.
• Özdemir, A. (2007). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Preuss L, Dubow EA. (2004). Comparison between intellectually gifted and typical children in their coping responses to a school and a peer stressor. Roeper Review. 26(2): 105-11.
• Sağlam, M. (1997). Beynin Kimliği ve Becerileri. İstanbul: Denge Yayınevi.
• Silverman, L.K. (1998). Personality and learning styles of gifted children. In Vantassel-Baska, J. (Eds), Excellence in educating gifted and talented learners, (29-65), Love Publishing, Colorado.
• Sürücü, Ş. (2013). Üstün yeteneklilerin psikolojik belirtileri, stres kaynakları ve stres karşısındaki tepkileri. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Talas, S., Talas, Y. ve Sönmez, A. (2013). Bilim sanat merkezlerine devam eden üstün yetenekli öğrencilerin okullarında yaşadıkları problemler. Uluslararası Türk Eğitim Dergisi, 1(1), 42-50.
• Toplu, E. (2013). Üstün yetenekli ergenlerde görülen mükemmeliyetçi tutumlar ve problem çözme becerilerinin psikolojik iyilik hali ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Talim Terbiye Kurulu (2012). Sosyal-duygusal beceri öğretimi programı. http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72. (Erişim: 14.04.2023)
• Uyaroğlu, B. (2011). Üstün yetenekli ve normal gelişim gösteren ilköğretim öğrencilerinin empati becerileri ve duygusal zeka düzeyleri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ürek, H. (2012). Üstün zekâlı olan ve olmayan ilköğretim öğrencilerinin fene ve bilime karşı algı ve tutumlarının karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi) Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Van-Tassel Baska, J. (1998). A comprehensive model of program development. In Vantassel-Baska, J. (Eds), Excellence in Educating Gifted and Talented Learners, (309-334) Love Publishing, Colorado.
• Vural, B. (2005), Öğrenci Merkezli Eğitim ve Çoklu Zeka, Hayat Yayıncılık, İstanbul.
• Yazgı, Z. (2019). Üstün zekali ve özel yetenekli öğrencilerde sosyal duygusal öğrenme becerilerinin yordayicisi olarak üst bilişsel farkindalik. Yüksek Lisans Tezi.
• Yıldırım, F. (2012). Üstün yetenekli çocuklarda ve ailelerinde duygusal ve davranışsal özellikler. Uzmanlık Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir.
• Yılmaz, F. (2014). Ortaokul 6.7.8. Sınıf Öğrencilerinin Algılanan Ebeveyn Tutumları ile Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yüreğilli Göksu, D. (2021). Bilim ve Sanat Merkezlerinde Eğitim ve Öğretim (s. 189-227). Ed. M. S. Köksal & M. R. Barın. Özel Yetenek ve Bilsemler. MEB: Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.