Yapı Denetim Kuruluşuna İmar Kanunu Kapsamında Para Cezası Verilip Verilemeyeceği Hakkında Bir İnceleme: Yapı Denetim Kuruluşlarının Fennî Mesuliyet Sorumlulukları

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 182 - 207, 30.12.2020

Selman Özdemir

Öz

İmar kolluğu kapsamında yapı denetimi işi ile asıl görevli olan belediyeler ve il özel idareleridir. Ancak yapı denetimi konusunda belediyeler ve il özel idareler bazı özel şahıslardan da teknik destek almaktadır. Yapı denetimi konusunda kamu idarelerine teknik destek verenlerin başında ise yapı denetim kuruluşları ile fennî mesuller gelmektedir. Bazı hallerde il özel idaresi yahut belediye encümeni tarafından, yapı denetim firmalarına İmar Kanunu kapsamında para cezası verilmektedir. Yapı denetim firmalarına verilen bu cezalar dava konusu edilebilmektedir. Yargının genel tutumunun ise, yapı denetim firmasına İmar Kanunu’na göre değil Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a göre ceza verilebileceği yönünde olduğu gözlenmektedir. Bu çalışmada yargının konuya ilişkin kararları tahlil edilecek; yapı denetim firmasına İmar Kanunu’na göre idarî para cezası verilip verilemeyeceği konusu incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Yapı denetimi, Fenni mesul, İdari para cezası, Kabahat, İmar hukuku

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, Ali Nevzat, Gerekçeli – Karşılaştırmalı – Açıklamalı Yeni Türk Ceza Kanunu, (Kendi Yayını), Van, 2005.
• AKAT, Ali, “4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Ve İlgili Mevzuatında; Kontrol Elemanı İnşaat Mühendislerinin Görev Ve Sorumlulukları”, Yapı Denetimi Bilgilendirme Sunumu, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, İzmir, 2016, http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/42beb6074c14528_ek.pdf?tipi=2&turu=X&sube=16, erişim tarihi 18.06.2020.
• AKBIYIKLI, Rıfat / OPÇİN, Gülhan / AKDEMİR, Merve / GÜNDÜZ, Emre, “Türkiye’de Yapı Denetim Kavramı, Amacı, Yasal Dayanağı ve Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi Bildiriler Kitabı, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Samsun Şubesi Yayınları, Samsun, 2017.
• ARTUKMAÇ, Sadık, Türk İmar Hukuku, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1969.
• ASLAN, M. Yasin, “İdarî Yaptırımlar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 85, 2009.
• ATABEY, İsmail İsa / BOZDOĞAN Kanat Burak, “Yapı Denetim Kanunu Uygulamalarında Sivas Örneği”, 6. İnşaat Yönetimi Kongresi Bildiriler Kitabı, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yayınları, Bursa, 2011.
• ATABEY, İsmail İsa / BOZDOĞAN, Kanat Burak, “Yapı Denetim Kanunu Uygulamalarında Sivas Örneği”, Engineering Sciences, Cilt 7, Sayı 1, Yıl 2012.
• BARDAKÇI, Mehmet Akif, Kabahatler Kanununa Göre İdarî Para Cezaları ve İdarî Para Cezalarının Yargısal Denetimi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Tezi, İstanbul, 2006.
• BAYRAM, Savaş / AYDINLI, Serkan / BUDAK, Abdülkadir / ORAL, Emel, “Türkiye’de Yapı Üretiminde Ve Denetiminde Yaşanan Etik Sorunlar”, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 24, Sayı 3, Yıl 2018.
• BEKAR, Elif, “Kabahatler Kanunu'nun Genel Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 69, Sayı 1-2.
• CEBECİ, Şeyma, Türk Ceza Hukuku Bağlamında Ne Bis In Idem İlkesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
• ÇELİK, Mehmet, “Yapı Denetim Mevzuatı Ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar – Tartışmalar Kısmı”, V. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Ve Sergisi Paneller Kitabı, TMMOB Makine Mühendisler Odası Yayınları, İzmir, 2001.
• DAVRAZ, Metin / BAŞPINAR, Ebru, CEYLAN, Hakan, “Yapı Denetim Kurumları Öncesi Isparta ve Yakın Civarındaki Hazır Beton Kalitesi”, Teknik Bilimler Dergisi, Yıl 2012, Cilt 2, Sayı 1.
• DEMİRCİOĞLU, Huriye Reyhan, “Sorumluluk Hukukunun İkili Yapısının Aşılması Çabalarının Ürünleri Olarak Culpa In Contrahendo Ve Güven Sorumlulukları”, Sorumluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 2009.
• DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 2007.
• DİLKEN, Uğur, “İmar Kanunun 42’nci Maddesi Uyarınca 2020 Yılında Uygulanacak İdarî Para Cezaları”, Mahallî İdareler Dergisi, Sayı 85, Ocak 2020.
• DİNÇ Güney, “Depremler, Mimar – Mühendisler ve Hukuk”, http://www.guneydinc.com/makaleler/122.pdf, erişim tarihi 11.01.2020.
• DUMAN, Barış, “4708 Sayılı Kanun Çerçevesinde Yapı Denetim Kuruluşunun İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumluluğu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl 2019, Sayı 143.
• EKİNCİ, Murat, “Ceza Hukuku Açısından İdarî Yaptırımlar”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Yıl 2017, Sayı 3.
• ERDİNÇ, Burcu, “İdarî Yaptırımların Kavramsal Çerçevesi ve Cezaî Yaptırımlarla Karşılaştırılması”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl 2012, Sayı 2.
• ESİN, Yüksel, İdarenin Hukukî Sorumluluğu, Balkanoğlu Matbaacılık, Ankara, 1973.
• GİŞİ, Selçuk, “Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi Ve Kabahatler Kanunu”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, Yıl 2017.
• GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, “İdarî Ceza Müeyyideleri ve Bunlara Karşı Kanun Yolları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 18, Sayı 3-4, Yıl 1963.
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku – Cilt I, Ekin kitabevi Yayınları, Bursa, 2009.
• GÖZLER, Kemal, Mahallî İdareler Hukuku, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa, 2018.
• KANAR, Mehmet, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbul, 2009.
• KART, Aslıhan / KETİZMEN, Muammer, “Kabahatler Kanunu'nun İçtima Hükümleri Açısından Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Suç ve Kabahatler ile Kurul’un İdarî Ceza Kararlarına İlişkin Bir Değerlendirme”, Kişisel Verileri Koruma Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, Yıl 2019.
• KIRANER, Cihan, “Yapı Denetimi Kuruluşları ve Türkiye’de Yapı Denetimi Uygulamaları”, http://www.leventbicakci.com/cihan.pdf, erişim tarihi 18.06.2020.
• KURAL, Recep / ÜNAL, Osman, “İnşaat Sektöründe Yapı Denetimi ve Afyonkarahisar İlindeki Uygulamaların Araştırılması”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Yıl 2015, Sayı 15.
• KURT, Hayrettin, “İdarî Yaptırımlara Karşı Güvenceler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, Yıl 2014.
• MEYDANLI ATALAY, Hilâl / ENGİN, Serkan, “Yapı Denetiminin İstihdama Katkısı”, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası 3. Yapı Denetimi Sempozyumu Kitabı, İnşaat Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara, 2013.
• OĞURLU, Yücel, İdarî Yaptırımlar Karşısında Yargısal Korunma, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2001.
• OKAY TEKİNSOY, Özge, “Kolluk”, İdare Hukuku, YILDIRIM, Turan / YASİN, Melikşah / KAMAN, Nur / ÖZDEMİR, H. Eyüp / ÜSTÜN, Gül / OKAY TEKİNSOY, Özge, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2013.
• ÖMÜRBEK, Nuri / KARAATLI, Meltem / CÖMERT Hafize Gonca, “Ahp-Saw Ve Ahp-Electre Yöntemleri ile Yapı Denetim Firmalarının Değerlendirmesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 14, Sayı 27, Yıl 2016.
• ÖZDEMİR, Selman, “İmar Para Cezaları Özelinde İdarî Yaptırımların Zaman Bakımından Uygulanması”, Türk İdare Dergisi, Sayı 473, Aralık 2011.
• ÖZDEMİR, Selman, “Yapı Ruhsatının Kolluk/Zabıta Niteliği”, Mahallî İdareler Dergisi, Sayı 51, Mart 2017.
• ÖZDEMİR, Selman, İmar – İdare Hukukunda Kazanılmış Hak, Adalet Yayınları, Ankara, 2019.
• ÖZEN, Mustafa, “Non Bis İn İdem (Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz) İlkesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 14, Yıl 2010.
• ÖZEN, Mustafa, “İş Kazalarında Hukuki, Cezai ve İdari Sorumluluk”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl 2015, Sayı 2.
• PALA Murat / DEMİR, Mehmet Şirin, “Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yapı Denetimi Uygulamasında Karşılaşılan Sorunlar Ve Bu Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri”, Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Yıl 2017, Sayı 6.
• REİSOĞLU, Safa, Borçlar Hukuku – Genel Hükümler, Beta Yayınları, İstanbul, 2004.
• SÜRBEHAN, Sadrettin, “İdarî Müeyyide Ve İdarî Ceza Hukuku”, Türk İdare Dergisi, Yıl 1971, Sayı 328.
• TBMM, Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü’nün 22.01.2001 Tarih ve 3065 Sayılı Yazısı Eki “Yapı Denetimi Hakkında Kanun Tasarısı ve Tasarı Gerekçesi”, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d21/c068/tbmm21068128ss0732.pdf, erişim tarihi 10.01.2020.
• TBMM, İstanbul Milletvekili Mustafa Demir ile 70 Milletvekilinin Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/2512) ve Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Raporu, https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem27/yil01/ss161.pdf, erişim tarihi 22.05.2020.
• TOROSLU, Nevzat, Cürümlerin Tasnifi Bakımından Suçun Hukukî Konusu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1970.
• TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2005.
• TULAY, Muhammed Emre, “Kanunilik İlkesi Işığında Ceza Hukuku Kurallarının Zaman Bakımından Uygulanması Ve Delil Elde Etme Yöntemlerinde Zaman Bakımından Uygulanma Sorunu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi - Cevdet Yavuz’a Armağan, Cilt 22, Sayı 3, Yıl 2016.
• Türk Dil Kurumu, “Fennî”, https://sozluk.gov.tr/, erişim tarihi 13.02.2020.
• YURTCAN, Erdener, Yargıtay Kararları Işığında Kabahatler Kanunu ve Yorumu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2016.
• Anayasa Mahkemesi Kararları; www.anayasa.gov.tr
• Danıştay, Bölge İdare Mahkemesi, İdare Mahkemesi Kararları; UYAP Bilişim Sistemi.
• Mevzuatlar; www.resmigazete.gov.tr / www.mevzuat.gov.tr