Carl Schmitt'in Hukuk ve Politika Yaklaşımına Bir Bakış

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 597 - 613, 22.12.2021

Abdülsamet Güller

Öz

Siyasete ve hukuka yönelik çarpıcı görüşleriyle Carl Schmitt, kamu hukuku ve siyaset felsefesi açısından son derece önemli bir düşünürdür. Ona bu değeri atfeden, şüphesiz modern düşünceye yönelik bir başkaldırı mesabesinde olan yaklaşımıdır. Nitekim düşünürün gerek egemenlik ve olağanüstü hâl arasında kurduğu karar ekseninde düğümlenen yapıcı ilişki, gerekse siyasi olanın ne olduğu ve bu tür bir özelliğin saptanışı noktasındaki görüşleri, ortaya atıldıkları günden bu yana hayli tartışılmasına ve sorgulanmasına rağmen asla görmezden gelinebilecek gibi değildir. Schmitt, bu ve benzeri bağlamlarda yaptığı akıl yürütmelerini içeren eserlerinde, deyim yerindeyse, modern düşünceye ve bu arada liberal düzene karşı bir kalem savaşı açmakta, bu sırada kendi bulunduğu cepheye mühim bir güç kazandırmaktadır. Bu çalışma, Schmitt’in bahse konu çabasını anlama merakının bir eseridir. Bunun için yazarın modern düşünce karşısında nerede durduğu araştırılmakta, bu yapılırken siyasi ilahiyat ve siyasal kavramı adlı eserlerinde serdettiği fikriyat ekseninde, Schmitt’in politika ve hukuk yaklaşımının hatları ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Öte yandan söz konusu yaklaşımın, günümüzün tartışmalı konularından olan anayasa yapımı ve asli kurucu iktidar teorisine yönelik muhtemel katkıları da tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Egemen, Olağanüstü Hal, Asli Kurucu İktidar, Siyasi İlahiyat, Siyasal Kavramı, Anayasa Yapımı

Kaynakça

• Agamben, Giorgio. “İstisnaî Durum, Hukuk Devleti ve Saf Şiddet: Politik Olanın Özü”, çev. D. Naci Kadızade, Tezkire Düşünce Siyaset Sosyal Bilim Dergisi, S. 34, Eylül-Ekim 2003.
• Aydoğan, Emine. “Descartes Metafiziğinde Tanrı Problemi”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 50, 2013, ss. 91-100.
• Balcı, Mehmet Emin. “Carl Schmitt’in Değerlendirmeleri Doğrultusunda Modern Toplumda Siyaset-Siyaset Dışı İlişkisi”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, S. 15, 2013, ss. 50-70.
• Bezci, Bünyamin. “Modern Türkiye’de Meşruiyetin Politik İçeriği: Schmittyen Bir Değerlendirme”, Finans&Politik Ekonomik Yorumlar, C. 44, S. 508, 2007, ss. 5-13.
• Böckenförde, Ernst-Wolfgang. “The Concept of Political: A Key To Understand Carl Schmitt’s Constitutional Theory”, Law as Politics Carl Scmitt’s Critique of Liberalism (der. D. Dyzenhaus), 1. Basım, Duke University Press, Durham ve Londra.
• Çınar, Aliye. “Politik Teoloji”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 2, 2014, ss. 1-20.
• Descartes, René. İlk Felsefe Üzerine Metafizik Düşünceler, çev. Mehmet Karahasan, MEB Yayınları, İstanbul.
• Dyzenhaus, David. “Introduction: Why Carl Schmitt?”, Law as Politics Carl Schmitt’s Critique of Liberalism (der. D. Dyzenhaus), 1. Basım, Duke University Press, Durham ve Londra.
• Gök, Ömer Faruk. “Schmitt ve Benjamin: İki Olağanüstü Hâl”, Hukuk Kuramı, C. 4, S. 3, Mayıs-Haziran 2017, ss. 1-13.
• Göztepe, Ece. “Bir Klasik Eser Olarak Carl Schmitt’in Anayasa Öğretisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 73, S. 1, 2015, ss. 129-180.
• Günsoy Kaya, Funda. “Politik Olan’ın Nötralizasyonu ve Devrimci Politika: Carl Schmitt’in Marx Okuması”, Kaygı, S. 19, 2012.
• Günsoy Kaya, Funda. Felsefe ile Teolojinin Kavşağında: Schmitt ve Strauss’ta Politik Olan, Paradigma, İstanbul, 2010.
• Güran, Enes. “Carl Schmitt: Olağanüstü Halde Hukuk”, Felsefe Arkivi, C. 46, S. 1, 2017, ss. 21-40.
• Karaaslan, Ebuzer. “Schmitt’in Hayaleti ve Parlamentarizmin Krizi”, Liberal Düşünce Dergisi, C. 23, S. 91-92, 2018, ss. 179-200.
• Karadağ, Ulaş. “Schmitt’in Uğrakları Üzerine: ‘Kararcılık’tan ‘Somut Düzen’e”, Hukuk Kuramı, C. 5, S. 2, 2018, ss. 1-10.
• Karahöyük, Mustafa. “Modern Ötesi Dünyada Yasaların Meşruiyeti”, Alternatif Politika, C. 9, S. 2, 2017, ss. 228-249, s. 239.
• Kardeş, Murat Ertan. Schmitt’le Birlikte Schmitt’e Karşı: Politik Felsefe Açısından Carl Schmitt ve Felsefesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• Mızrak, Dilan / Temiz, Özgür. “Hukuk ve Politika Türkiye’de Yaşanan Olağanüstü Dönemlerin Edebiyat Eserleri Işığında İncelenmesi”, Ankara Barosu Dergisi, C. 67, S. 2, 2009, ss. 77-97.
• Özcan, Şefik. Siyasi teoloji ve Sanatsal Olanın Tanımı II, SkopBülten Ağ Sitesi, http://www.e-skop.com/skopbulten/siyasal-teoloji-ve-sanatsal-olanin-tanimi-ii/1661#_ednref1, (Erişim Tarihi: 01.01.2018).
• Öztürk, Armağan. “Schmitt’in Liberalliği”, Felsefe Arkivi, C. 46, S. 1, 2017, ss. 71-88.
• Rüthers, Bernd .“Yirminci Yüzyılın Siyasi Düşünürü: Carl Schmitt”, çev. Hüseyin Uzun/ Muaz Şeker, KHukA, C. 9, S. 2, 2006.
• Schmitt, Carl. Siyasal Kavramı, çev. Ece Göztepe, Metis Yayınları, İstanbul, 2014.
• Schmitt, Carl. Siyasi İlahiyat, çev. Emre Zeybekoğlu, Dost Kitabevi, Ankara, 2014.
• Tuğrul, Saime.“Tek Tanrı’nın Aşkın Egemenliğinden Siyasinin İçkin Egemenliğine”, Amme İdaresi Dergisi C. 46, S. 1, 2013, ss. 153-175.
• Türkeli, Gözde. “Schmitt ve Kelsen’in Görüşleri Ekseninde Anayasanın Koruyuculuğu Tartışması”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 26, S. 2, 2020, ss. 980-1005.
• William, Galston. Liberal Çoğulculuk: Değer Çoğulculuğunun Siyaset Teorisine ve Uygulamasına Yönelik Sonuçları, çev. Zeynel Abidin Kılınç, Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları, Sakarya, 2012.
• Yılmaz, Sibel. “’İstisna Hali’ Üzerinden Bir Egemenlik Kavramı Tartışması Schmitt ve Agamben’in Teorileri Hakkında Bir Çalışma”, TBB Dergisi, S. 132, 2017, ss. 383-410.