Sosyal Plan Kavramı

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 376 - 389, 22.12.2021

Gökhan Türe

Öz

Bu çalışmada, Türk hukukunda terminolojik olarak pek de aşina olunmayan sosyal plan kavramı incelenmektedir. Bu inceleme yapılırken Türk pozitif hukukundaki sosyal plana ilişkin hükümlere kaynak teşkil eden İsviçre hukuku ile sosyal plan açısından öncü ülke niteliği taşıyan Alman hukukundaki düzenlemeler dikkate alınmaktadır. İncelemede sosyal plan kavramının Türk hukukunda öteden beri uygulaması olan tenkisat kuralları, bir dönem yargı kararlarında kabul edilen sosyal seçim ölçütleri ve özellikle toplu işçi çıkarma kapsamında işyeri sendika temsilcileriyle görüşme yükümlülüğü ile arasındaki bağlantı vurgulanmaktadır. Öte yandan toplu iş sözleşmesi ile oldukça benzer bir sözleşme niteliği taşıyabilen sosyal planın hukuki niteliği tespit edilmektedir. Yine sosyal planda, işten çıkarmaların önlenmesi, azaltılması veya olumsuz sonuçlarının hafifletilmesi için alınabilecek önlemler ve bu önlemlerin sınırları üzerinde durulmaktadır. Sonuç olarak çalışma hayatında üstleneceği fonksiyon ve iş barışına sunacağı katkı esas alınarak, toplu işçi çıkarmanın planlandığı ve belli sayıda işçinin çalıştığı işyerlerinde sosyal plan hazırlanmasının bir yükümlülük olarak düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

sosyal plan, yapısal değişiklikler, toplu işçi çıkarma, tenkisat kuralları, işçilerin korunması

Kaynakça

• Aksu, Mustafa; “Borçlar Kanunu’nun 316 ve 317’inci Maddelerinde Düzenlenmiş Olan Umumi Mukavelenin Yürürlük Sorunu”, İÜHFM, C. LVIII, S. 1-2, s. 99-148.
• Alpagut, Gülsevil; “İş Sözleşmesinin Feshinde Sosyal Seçim Yükümlülüğü Mevcut Mudur?”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 4, Aralık 2006, s. 95-105.
• Baeni, Eva-Maria; “Sozialplanpflicht und weitere Auswirkungen des Sanierungsrechts auf das Arbeitsrecht”, ArbR, 2013, s. 19-103.
• Besgen, Nicolai; “BetrVG § 112”, in BeckOK Arbeitsrecht (Christian Rolfs/Richard Giesen/Ralf Kreikebohm/Miriam Messling/Peter Udsching (Hrsg.)), 59. Edition, C. H. Beck, 01.03.2021.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat; İş Hukuku Dersleri, 32. Bası, Beta Basım Yayın, İstanbul, 2019.
• Daetwyler, Valerie; Sozialplan in der Schweiz aus arbeitsrechtlicher Sicht, Dike Verlag, Zürih, 2019.
• Ekmekçi, Ömer; Toplu İş Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• Geiser, Thomas; “Sozialplanpflicht im schweizerischen Arbeitsrecht”, ZBJV, 153/2017, s. 817-840.
• Giudici, Camilla; Der Sozialplan in einer vergleichenden europaeischen Perspektive –Unter besonderer Berücksichtigung der Schweiz, Deutschlands und Italiens, Staempfli Verlag, Bern, 2019.
• Gündoğdu, Gökmen/Kaplan, Hasan Ali; “İsviçre ve Alman Hukuku Işığında Yeni Türk Ticaret Kanunu m. 147 f. 2-i Hükmünde Öngörülen ‘Sosyal Plan’ Kavramı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 24, Aralık 2011, s. 160-171.
• Junker, Abbo; Grundkurs Arbeitsrecht, 17. Auflage, C. H. Beck Verlag, Münih, 2018.
• Kaellin, Thomas/Stalder, Noelle; “Massenentlassung und Sozialplan”, AJP, 2018, s. 1014-1022.
• Kania, Thomas; “BetrVG §§ 112, 112a”, içinde Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht (Rudi Müller-Glöge/Ulrich Preis/Ingrid Schmidt (Hrsg.)), 21. Auflage, C. H. Beck Verlag, Münih, 2021.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş; İş Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014.
• Müller, Martin L.; “Sozialplaene bei Umstrukturierungen”, AJP, 2009, s. 939-948.
• Rehbinder, Manfred/Stöckli, Jean-Fritz; “Der Arbeitsvertrag, Art. 331-355 und Art. 361-362 OR”, içinde Berner Kommentar (Heinz Hausheer/Hans Peter Walter (Hrsg.)), 2. Auflage, Staempfli Verlag, Bern, 2014.
• Süzek, Sarper; İş Hukuku, 18. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul, 2019.
• Tekinalp, Ünal; “Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Sosyal Plan”, içinde İş Dünyası ve Hukuk, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 2011, s. 1082-1092.
• Türe, Gökhan; İş Sözleşmesinin Kurulması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2021.
• (Urhanoğlu) Cengiz, İştar; Türk Hukukunda Toplu İşçi Çıkarma, Turhan Kitabevi, Ankara, 2009.
• Vogel, Alexander/Heiz, Christoph/Behnisch, Urs R./Sieber, Andrea/Opel, Andrea; “Art. 14 Fusionsbericht” içinde OFK-FusG Kommentar, 3. Auflage, Orell Füssli Verlag, Zürih, 2017.
• Wildhaber, Isabelle; “Die neue Sozialplanpflicht – für die Praxis ein Buch mit sieben Siegeln”, AJP, 2015, s. 427-436.