Yargıtay Kararları Işığında Milletlerarası Usul Hukukunda Yabancılık Teminatından Kaynaklanan Problemler

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 324 - 346, 22.12.2021

Döndü Kuşcu

Öz

Türk mahkemesinde dava açan, davaya katılan yahut icra takibinde bulunan kişiler kural olarak teminat yatırmazlar. Yabancılık teminatı bu kuralın istisnalarından biridir. Dava açan, davaya katılan ya da icra takibinde bulunan kişinin yabancı olması durumunda, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) m. 48 kapsamında belirlenen teminatı yatırması gerekmektedir. Bu çalışmada dava açan, davaya müdahale talebinde bulunan yahut icra takibi yapan kimsenin yabancı olmasından kaynaklanan teminat yatırma yükümlülüğünü Yargıtay kararları ışığında incelenmiştir. Bu bağlamda öncelikle yabancılık teminatına ilişkin bilgi verilmiş, sonrasında uygulamada yaşanan sorunlar ayrı başlıklar halinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Teminat, Yabancıların Teminat Yatırma Yükümlülüğü, Yargıtay Kararları, Teminat Muafiyeti.

Kaynakça

• Acun Mekengeç, Merve “Türk Hukukunda Teminat Gösterme Yükümlülüğü”, MHB, Cilt: 37, Sayı: 2, ss. 1–33.
• Altuğ, Yılmaz, Devletler Hususi Hukukunda Yargı Yetkisi, Sermet Matbaası, 2. Baskı, İstanbul, 1979.
• Arslan, Aziz Serkan, “HMK Hükümlerine Göre Teminat Kurumu ve Dava Şartı Niteliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014, ss. 943-974.
• Asar, Aydoğan, Yabancılar Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 6. Baskı, Ankara, 2020.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/ Erdoğan, Ersin, Medeni Usul Hukuku, 3. Baskı, Ankara, 2020.
• Aygül, Musa, “Türk Vatandaşlığını Çıkma İzni Alarak Kaybeden Kişilerin Kamu Görevine Girme Yasağı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIV, S. 1, 2010, ss. 31-60.
• Aygül, Musa/Altınbaş, Elif Hande, “Sığınmacıların Teminat Yatırma Yükümlülüğü”, Public and Private International Law Bulletin, 40(2), 2020 Prof. Dr. Cemal Şanlı’ya Armağan, ss. 707-727.
• Can, Hacı/Tuna, Ekin, Mavi Kartlı Yabancılar, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 2018 (Mavi Kart).
• Cin, Mustafa, “Türk Vatandaşlığını Çıkma İzni Alarak Kaybedenlerin Türkiye’de Çalışma Hakkı”, MHB (24), 2004, ss. 337-352.
• Çalışkan, Zeynep, Milletlerarası Usul Hukukunda Teminat, Vedat Kitapçılık, 1. Baskı, 2013.
• Çelikel, Aysel / Şanlı, Cemal / Esen, Emre, Türk Milletlerarası Özel Hukuk Mevzuatı, 17. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2017.
• Çelikel, Aysel/ Öztekin Gelgel, Günseli, Yabancılar Hukuku, Beta Yayınevi, 24. Baskı, İstanbul, 2018.
• Çelikel, Aysel/Erdem, B. Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayınevi, 16. Baskı, İstanbul, 2020.
• Çiçekli, Bülent, Yabancılar ve Mülteci Hukuku, Seçkin Yayınevi, 6. Baskı, Ankara, 2016.
• Doğan, Vahit, Milletlerarası Özel Hukuk, Savaş Yayınevi, 5. Baskı, Ankara, 2019 (Milletlerarası).
• Doğan, Vahit, Türk Vatandaşlık Hukuku, Savaş Yayınevi, 15. Baskı, Ankara, 2018 (Vatandaşlık).
• Doğan, Vahit, Türk Yabancılar Hukuku, Savaş Yayınevi, 5. Baskı, Ankara, 2020 (Yabancılar).
• Ekşi, Nuray, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku, Beta Yayınevi, 5. Baskı, İstanbul, 2018.
• Esen, Emre, “Hukuk Usulüne Dair La Haye Sözleşmesi Kapsamında Yabancı Tüzel Kişilerin Teminat Yükümlülüğünden Muafiyeti”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:9 Sayı:1 Yıl 2018, ss. 1-26.
• Franko, Nisim, “Alacağın Temliki”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1994, ss. 177-197.
• Güngör, Gülin, Tabiiyet Hukuku, Yetkin Yayınevi, 7. Baskı, Ankara, 2019.
• Kıyak, Emre, “Türkiye’de Mutad Meskeni Olmayan Türk Vatandaşları İçin Teminat Gösterme Yükümlülüğü (HMK m.84/1-a)”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVI, S.1-2, Haziran 2012, ss. 225-246.
• Kuru, Baki, Medeni Usul Hukuku, Yetkin Yayınevi, 3. Baskı, Ankara, 2019.
• Muşul, Timuçin, Medeni Usul Hukuku, Adalet Yayınevi, 3. Baskı, Ankara, 2012.
• Nomer, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, Beta Yayınevi, 22. Baskı, İstanbul, 2017, s. 499 (Devletler).
• Nomer, Ergin, Milletlerarası Usul Hukuku, Beta Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul, 2018 (Usul).
• Nomer, Ergin, Türk Vatandaşlık Hukuku, Filiz Kitabevi, 25. Baskı, İstanbul, 2018 (Vatandaşlık)
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt II, Vedat Kitapçılık, 15. Baskı, İstanbul, 2020.
• Özçelik, Volkan, “Medeni Usul Hukukunda Hâkimin Verdiği Kesin Süre”, TBB Dergisi, 2017 (129), ss. 133-160.
• Özkan, Işıl/Tütüncübaşı, Uğur, Uluslararası Usul Hukuku, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 2017.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes Muhammet, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin (2020) Değerlendirilmesi”, https://blog.lexpera.com.tr/hmk-ile-bazi-kanunlarda-degisiklikyapilmasina-dair-kanun-teklifinin-2020-degerlendirilmesi/, 30. 03. 2020.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku, Vedat Kitapçılık, 6. Bası, İstanbul, 2018 (Usul).
• Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman Figanmeşe, İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayınevi, 9. Baskı, İstanbul, 2021.
• Turhan, Turgut, “Türk Vatandaşlığından Çıkanların Hakları (TVK m. 29 üzerine bir inceleme)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 46, S. 1-2, s. 41-65.
• Tütüncübaşı, Uğur, “Milletlerarası Usul Hukukunda Teminat Gösterme Yükümlülüğü” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı 2, 2010, ss. 183-223.
• Unat, İlhan, “Davacının Yabancı Niteliğine Dayanan Adli Teminatın Uygulama Alanı”, Ankara Üniversitesi Siyaset Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 28, S. 3-4, 1973, ss. 1-19.
• Yılmaz, Ejder, “Davada İnanca”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ellinci Yıl Armağanı, C. I, Ankara, 1977, ss. 381-410 (İnanca).
• Yılmaz, Ejder, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Süreler”, Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, Özel Sayı (Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan), İzmir, 2013, s. 3167-3190(Süreler).
• Yararlanılan Yargıtay Kararları: Sinerji İçtihat Bilgi Bankası/ https://www.sinerjimevzuat.com.tr/.