Milli Güvenlik Kavramı ve Kavramın Türkiye'de Hukuksallaşması Süreci

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 183 - 212, 30.06.2022

Ugur Arslan

Öz

Bugünkü Millî Güvenlik Kurulunun selefi mahiyetindeki Yüksek Müdafaa Meclisi 24 Nisan 1933 gün ve 14443 sayılı Kararname ile; 10 Ağustos 1933 günü çıkarılan 14819 sayılı Kararnameyle de Yüksek Müdafaa Meclisi Umumi Kâtipliği ihdas olunmuştur. “Devlet işlerinin en başında gelen topyekûn Millî Savunma görevlerini yerine getirmek üzere” 30 Mayıs 1949 tarihinde Millî Savunma Yüksek Kurulu kurulmuş ve Kurul Yüksek Müdafaa Meclisinin yerini almıştır. Anayasal olarak “millî güvenlik” kavramı ise ilk defa 1961 Anayasası ile mümkün olabilmiştir. Temel hak ve hürriyetlerin kısıtlanması bakımından 1961 Anayasası’na kıyasla 1982 Anayasası’nda millî güvenlik kavramı savunma ve güvenlik konularını aşacak biçimde genişleyerek yer almıştır. 1982 Anayasası’nın 118. maddesi gereği 1 Kasım 1983 gün ve 2945 sayılı Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanunu ile Millî Güvenlik Kurulu kurulmuş ve 2017 yılında yapılan Anayasa değişikliği Kurul bugünkü yapısına kavuşmuştur.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik, Ulusal Güvenlik, Anayasa, Milli Güvenlik Kurulu

Kaynakça

• Akıncı, Abdulvahap-Usta, Sefa, “Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçişte Etkili Olan Dış Faktörlerin Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 21, S. 1, Isparta, 2016.
• Arends, J. Frederik M, “Homeros’dan Hobbes ve Ötesine: Güvenlik Kavramının Avrupa Geleneğindeki Boyutları”, Uluslararası İlişkiler, C. 6, S. 22, 2009.
• Aybay, Rona, “Millî Güvenlik Kavramı ve Millî Güvenlik Kurulu”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 33, S. 1, 1978.
• Balta Paker, Evren, Küresel Güvenlik Kompleksi/Uluslararası Siyaset ve Güvenlik, 1.Baskı. İstanbul, İletişim Yayıncılık, 2012.
• Balcı, Ali-Kardaş, Şaban, Uluslararası İlişkilere Giriş, 4. Baskı. Ankara, Küre, 2014.
• Bauman, Zygmunt-Donskis, Leonidas, Ahlaki Körlük Akışkan Modernlikte Duyarlılığın Yitimi, Çev. Pilgir, Akın Emre, Ayrıntı, 1. Baskı, İstanbul, 2020.
• Booth, Ken, “Securıty And Self Reflectıons of A Fallen Realıst”, Critical Approaches to Security Studies, York University, Toronto, 12-14 Mayıs 1994,
• (https://www.worldpulse.com/system/files/post/1721/16244/post_document/d1dec1b98eff27dcc5916cd1a6f9652f/kenboothsecurityandselfreflectionsofafallenrealist.pdf) Erişim Tarihi 20.11.2020.
• Bigo, Didier – Carrera, Sergio – Hernanz, Nicholas – Scherre, Amandine, Citizens Rights And Constitutional Affairs, Justice, Freedom and Security Natıonal Security and Secret Evidence in Legislatıon and Before The Courts: Exploring The Challenges, European Parliament Dırectorate- General For Internal Policies Policy Department, Brussels, European Union, 2014, (http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2014/509991/IPOL_STU(2014)509991_EN.pdf) Erişim Tarihi 16.06.2020.
• Buzan, Barry. İnsanlar, Devletler &Korku, Çev. Ed. Çıtak, Emre, 2. Basımdan Çeviri. İstanbul, Röle Akademik Yayıncılık, 2015.
• Dedeoğlu, Beril, Uluslararası Güvenlik ve Strateji, 3.Baskı. İstanbul, Yeniyüzyıl Yayınları, 2014.
• Dilber, Merve, “Feminizm ve Güvenlik”, Uluslararası İlişkilerde Güvenlik, Der. Emre Çıtak- Osman Şen, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, 1. Basım, İstanbul, 2014
• Gözler, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, 17. Baskı, Ekin, Bursa, 2010.
• Güveyi, Ümit, Millî Güvenlik, 1.Baskı. Ankara, Seçkin, 2016.
• Katzenstein, Peter J., Millî Güvenlik Kültürü, Dünya Siyasetinde Normlar ve Kimlik, Çev. Efe, İbrahim, 1. Basım. Sakarya, Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları, 2014.
• Kaymaz, Seydi, Ceza Muhakemesi Hukukunda Devlet Sırrı, 2. Baskı, Seçkin, Ankara, 2020.
• Kardaş Tuncay, Güvenlik, Uluslararası İlişkilere Giriş, Ed. Kardaş, Şaban–Balcı, Ali, İstanbul, Küre, 2015.
• Nye, Joseph S. Jr.- Welch, David A, Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak Kurama ve Tarihe Giriş, İş Bankası Kültür Yayınları, V. Basım, İstanbul, 2018.
• Örnekleriyle Türkçe Sözlük, Millî Eğitim Yayınları, İstanbul, 2000.
• Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Yetkin Hukuk Yayınları, Ankara, 2019.
• Özdağ, Ümit, “Devlet Yönetiminde İstihbarat ve Karşı İstihbarat”, Millî Güvenlik Teorisi, 1. Baskı, Ankara, Kripto, 2015. TDK Sözlükleri, Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/, (02.02.2020)
• Sandıklı Atilla- Emeklier Bilgehan, “Güvenlik Yaklaşımlarında Değişim ve Dönüşüm”, Uluslararası Balkan Kongresi, 8-29 Nisan 2011, Kocaeli.
• Şen, Osman, “Klasik Realizmin Güvenliğe Bakışı ve Kökenleri”, Uluslararası İlişkilerde Güvenlik, Der. Çıtak, Emre-Şen Osman, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, 1. Basım, İstanbul, 2014.
• Tanör, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 32. Bası, İstanbul, Yapı-Kredi Yayınları, 2019.
• Tanör, Bülent, İki Anayasa 1961-1982, 5. Baskıdan Tıpkı Basım, On İki Levha, İstanbul, 2019.
• Ünver, H. Akın, “Dijital Gözetleme, Millî güvenlik ve Özel Hayatın Gizliliği Siyaseti”, Siber Politikalar ve Dijital Demokrasi, 2018/4, Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi, İstanbul, 2018.
• Varlık Ali Bilgin, “Ulusal Güvenlik”, Millî Güvenlik Teorisi, (Ed. Özdağ Ümit), 1.Baskı, Ankara, Kripto, 2015.
• Waewer, Ole, “Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi”, Uluslararası İlişkiler, C. 5, S. 18, Ankara, 2008.
• Wolfers, Arnold, “National Security as an Ambiguous Symbol”, Political Science Quarterly, C. 67, S. 4, 1952, (https://www.jstor.org/stable/2145138?read-now=1&seq=1#page_scan_tab_contents) Erişim Tarihi 10.08.2020. Yalçın, Hasan Basri. Ulusal Güvenlik Stratejisi, 1.Baskı, İstanbul, Seta, 2017.
• Yavuz Yayla, Ebru, “Basın Özgürlüğü ve Millî Güvenlik Kapsamında Sınırları”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2019. İnternet Kaynakları ABD Ulusal Arşivleri (National Arhives), Federal Register, (https://www.federalregister.gov/documents/2014/07/30/2014-17836/classified-national-security-information) Erişim Tarihi 6.02.2020.
• BM Kalkınma Programı, (http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/national-hdrs/nhdr-1994.html) Erişim Tarihi 15.02.2020.
• Britannica Ansiklopedisi, (https://www.britannica.com/topic/National-Security-Act) Erişim Tarihi 30.08.2020.
• İtalya Cumhuriyeti'nin Güvenliği İçin Bilgi Sistemi (Sistema di Informazione per la Sicurezza della Repubblica), (https://www.sicurezzanazionale.gov.it/sisr.nsf/documentazione/normativa-di-riferimento/legge-124-2007.html) Erişim Tarihi 07.10.2020.
• JSTOR, (https://www.jstor.org/stable/resrep14280.4) Erişim Tarihi 25.03.2020.
• Milli Güvenlik Kurulu, (https://www.mgk.gov.tr/index.php/kurumsal/hakkimizda) Erişim Tarihi 02.08.2020.
• Millî Savunma Yüksek Kurulu Kanunu Tasarısı ve Millî Savunma Komisyonu Raporu, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d08/c019/tbmm08019096ss0206.pdf) Erişim Tarihi 02.08.2020.
• Resmî Gazete, 18 Ocak 2003 Tarih, Sayı: 24997, (https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2003/01/20030118.htm) Erişim Tarihi 22.04.2020.
• Resmî Gazete, 7 Haziran 1963, S. 11422, (https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11422.pdf) Erişim Tarihi 27.04.2020.
• Resmî Gazete, 19 Aralık 1962, S. 11286, (https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11286.pdf) Erişim Tarihi 26.04.2020.
• TBMM Tutanak Dergisi, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c011/ mgk_01011176ss0702.pdf) Erişim Tarihi 22.08.2020.
• TBMM Tutanak Dergisi, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/ d05/c012/tbmm05012078ss0250.pdf) Erişim Tarihi 01.10.2020.
• TBMM Tutanak dergisi, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t10/c067/cs__ 10067113ss1661.pdf) Erişim Tarihi 15.08.2020.
• TBMM Tutanak Dergisi, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/ kanuntbmmc046/kanuntbmmc046/kanuntbmmc04600129.pdf) Erişim Tarihi 16.08.2020.
• TBMM Tutanak Dergisi, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/ d01/c011/mgk_01011176ss0702.pdf) Erişim Tarihi 22.08.2020.
• TBMM Tutanak Dergisi, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/ TM__/d00/c002/tm__00002034ss0035.pdf) Erişim Tarihi 06.10.2020.
• Resmî Gazete, Tarih: 30 Haziran 1981, Mükerrer Sayı: 17386, (https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17386_1.pdf) Erişim Tarihi 25.04.2020.
• Resmî Gazete, 22 Ekim 2001 tarih, Sayı: 24561 Mükerrer, (https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2001/10/20011022M1.htm) Erişim Tarihi 25.04.2020.
• Resmî Gazete, 18 Ocak 2003 Tarih, Sayı: 24997, (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2003/01/20030118.htm) Erişim Tarihi 22.04.2020.
• Birleşik Krallık Mevzuat Sistemi, (http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1989/5/section/1) Erişim Tarihi 17.09.2020.
• 12.05.1949 tarihli TBMM Milli Savunma Komisyon Raporu, (https://www.tbmm.gov.tr/ tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d08/c019/tbmm08019096ss0206.pdf) Erişim Tarihi 02.08.2020.
• 03.06. 1949 tarihli ve 7223 sayılı Resmî Gazete, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar /KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc031/kanuntbmmc031/kanuntbmmc03105399.pdf) Erişim Tarihi 02.08.2020.
• 11 Şubat 2017 Tarihli ve 29976 Sayılı Resmî Gazete, (https://www.resmigazete .gov.tr/eskiler/2017/02/20170211.htm) Erişim Tarihi 22.04.2020.
• 5399 sayılı Kanun gerekçesi, (https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/ CS__/t02/c007/cs__02007015ss0015.pdf) Erişim Tarihi 27.11.2020