YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİN TARTIŞMALARI IŞIĞINDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTAL SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 693 - 717, 30.12.2022

Merve Arslan

Öz

Miras bırakan ölümünden sonra mirasının kime kalacağına ilişkin tasarrufta bulunmayı isterse, bunu ölüme bağlı tasarruflar yapma yoluyla gerçekleştirebilmektedir. Hukuk düzenimiz, ölüme bağlı tasarrufların, vasiyetname ve miras sözleşmesi olarak iki şekilde yapılabileceğini kabul etmektedir. Ölüme bağlı tasarrufların hükümsüzlüğü; yokluk, kesin hükümsüzlük ve iptal edilebilirlik şeklinde görülebilmektedir. Yokluk ve kesin hükümsüz yaptırımları nadiren söz konusu olmaktayken; iptal edilebilirlik ölüme bağlı tasarruflarda sıkça karşımıza çıkan bir yaptırımdır. Ölüme bağlı tasarrufların iptal sebepleri kanunumuzda sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar, ehliyetsizlik, irade sakatlığı halleri, hukuka veya ahlaka aykırılık ve şekil kurallarına aykırılıktır. Özellikle irade sakatlığı halleri bakımından, ölüme bağlı tasarrufun vasiyetname şeklinde mi miras sözleşmesi şeklinde mi yapıldığı önem arz etmektedir. Çalışmamızda, söz konusu şekli ayrım çerçevesinde, ölüme bağlı tasarrufların iptal sebepleri açıklanacak, ardından açılacak iptal davasına ilişkin usul kuralları üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ölüme Bağlı Tasarruflar, Vasiyetname, Miras Sözleşmesi, İptal Edilebilirlik Yaptırımı, İptal Davası, Ölüme Bağlı Tasarruflar, Vasiyetname, Miras Sözleşmesi, İptal Edilebilirlik Yaptırımı, İptal Davası

EVALUATION OF REASONS FOR ANNULMENT OF TESTAMENTARY DISPOSITIONS IN THE LIGHT OF JURISDICTION DECISIONS AND DOCTRINAL DISCUSSIONS

Öz

If the inheritor wishes to dispose of her/his inheritance after her/his death, she/he can do this by making testamentary dispositions. Our legal system accepts that testamentary dispositions can be made in two ways as testament and inheritance contract. Invalidity of testamentary dispositions; non-existence, nullity and annulability. While the sanctions of non-existence and nullity rarely occur; annulability is a sanction frequently encountered in testamentary dispositions. The reasons of annulment of testamentary dispositions are limited in our law. These are incompetence, incapacity of will, violation of law or morality and violation of formal rules. Especially in cases of disability of will, it is important whether the testamentary dispositions is made in the form of a testament or an inheritance contract. In our study, within the framework of the formal distinction, the reasons for the annulment of the testamentary dispositions will be explained, and then the procedural rules regarding the annulment lawsuit will be mentioned.

Anahtar Kelimeler

Testamentary Dispositions, Testament, Inheritance Contract, Sanction of Annulability, Annulment Lawsuit

Kaynakça

• Altuğ, Yılmaz, “Ölüme Bağlı Tasarruflarda İrade Sakatlıkları”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 29, S. 9-10, 1955, s. 401-429.
• Antalya, O. Gökhan, Miras Hukuku Cilt III, Seçkin, Ankara, 2021.
• Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder/ Taşpınar Ayvaz, Sema/ Hanağası, Emel, Medeni Usul Hukuku, Yetkin, Ankara, 2020.
• Atalı, Murat/ Ermenek, İbrahim, Medeni Usul Hukuku, Seçkin, Ankara, 2021.
• Atlı, Banu, Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü ve Hükümden Düşmesi, Seçkin, Ankara, 2017.
• Ayan, Mehmet, Miras Hukuku, Seçkin, Ankara, 2016.
• Aydos, Oğuz Sadık, Pratik Miras Hukuku, Gazi, Ankara, 2021.
• Ayiter, Nûşin/ Kılıçoğlu, Ahmet, Miras Hukuku, Savaş, Ankara, 1991.
• Berki, Ali Himmet, Vasiyyet ve Ölüme Bağlı Tasarruflar, Ege, Ankara, 1961.
• Çiftçi, Hasan, Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali, Adalet, Ankara, 2020.
• Dural, Mustafa, Miras Sözleşmeleri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1980.
• Dural, Mustafa/ Öğüz, Tufan, Türk Özel Hukuku Cilt I – Kişiler Hukuku, Filiz, İstanbul, 2021.
• Dural, Mustafa/ Öz, Turgut, Türk Özel Hukuku Cilt IV-Miras Hukuku, Filiz, İstanbul, 2021.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin, Ankara, 2021.
• Eren, Fikret, Türk Medeni Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası, AÜHF Yayınları, Ankara, 1966.
• Gönensay, Samim/ Birsen, Kemaleddin, Miras Hukuku, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1963.
• Günay, Erhan, Miras Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davaları, Seçkin, Ankara, 2015.
• Güneri, Cemal, Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali, Seçkin, Ankara, 2018.
• İmre, Zahit/ Erman, Hasan, Miras Hukuku. Der Yayınları, İstanbul, 2016.
• İnan, Ali Naim/ Ertaş, Şeref/ Albaş, Hakan, Türk Medeni Hukuku-Miras Hukuku, Seçkin, Ankara, 2019.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Miras Hukuku, Filiz, İstanbul, 1978.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip/ Hatemi, Hüseyin/ Serozan, Rona/ Arpacı, Abdülkadir, Borçlar Hukuku Genel Bölüm-Birinci Cilt, Filiz, İstanbul, 2017.
• Nomer, Haluk N, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta, İstanbul, 2020.
• Oğuzman, M. Kemal/ Barlas, Nami, Medeni Hukuk, Vedat, İstanbul, 2016.
• Olgaç, Furkan, Resmi Vasiyetnamenin Düzenlenmesi ve Koruma Önlemleri, Seçkin, Ankara, 2021.
• Öztan, Bilge, Miras Hukuku, Yetkin, Ankara, 2019.
• Öztrak, İlhan, Tek Taraflı Ölüme Bağlı Tasarruflardan Rücu ve Vasiyet Namenin Ziyaı, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1964.
• Pekcanıtez, Hakan/ Atalay, Oğuz/ Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, On İki Levha, İstanbul, 2021.
• Ruhi, Canan/ Ruhi, Ahmet Cemal, Ölüme Bağlı Tasarruflar ve İptali, Seçkin, Ankara, 2015, s. 13.
• Ruhi, Canan/ Ruhi, Ahmet Cemal, Tereke Davaları, Seçkin, Ankara, 2022.
• Serozan, Rona, Sağlar Arası İşlem Yoluyla Ölüme Bağlı Kazandırma, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, 1979.
• Serozan, Rona/ Engin, Baki İlkay, Miras Hukuku, Seçkin, Ankara, 2021.
• Tekdoğan, Aydın, Vasiyetnamenin Tenfizi ve İptal Davaları, Seçkin, Ankara, 2021.
• Tercier, Pierre/ Pichonnaz, Pascal/ Develioğlu, H. Murat, Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, On İki Levha, İstanbul, 2020.
• Yelmen, Adem, “Ölüme Bağlı Tasarrufun İptali Davasının Davada Yer Almayan İlgililer Üzerindeki Etkisi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 26, S. 1, 2022, s. 70-105.