TEHLİKE ARZ EDEN HAYVANI SOKAĞA TERK ETME KABAHATİNİN İÇTİMA HÜKÜMLERİ VE NON BIS IN IDEM İLKESİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 629 - 646, 30.12.2022

Ahmet Kılıç

Öz

Tehlike arz eden hayvanları sokağa terk etme fiili, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu geçici m. 3/4’te kabahat olarak düzenlenmektedir. Bu fiil, 14 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe giren 7332 sayılı Kanun ile ilk defa kabahat haline getirilmiştir. Yeni bir kabahat ihdas etmek için öncelikle buna ihtiyaç duyulması gerekir. İhtiyacın temel kaynağı, cezai veya idari yaptırım öngörülmemiş bazı fiil veya fiiller için yaptırım tehdidine gereklilik duyulmasıdır. Ancak ihdas edilecek kabahatin benzer nitelikteki diğer suç ve kabahatlerle uyumlu olması gerekir. Bu noktada suçların/kabahatlerin içtimaı ve non (ne) bis in idem ilkesi gündeme gelir. Çalışmamızda tehlike arz eden hayvanı sokağa terk etme kabahatinin gerekliliği ve yerindeliği söz konusu kurumlar bağlamında değerlendirilecektir. Bu değerlendirmeler, ihdas edilecek yeni kabahatler için de yol gösterici nitelikte olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tehlike Arz Eden Hayvan, Kabahat, İçtima, Non bis in idem, Potansiyel Tehlike Suçu

Kaynakça

• Akbulut, Berrin. Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• Akçaal, Mehmet. Eşya Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Artuk, M. Emin / Gökcen, Ahmet / Alşahin, M. Emin / Çakır, Ü. Kerim. Ceza Hukuku Özel Hükümler, 18. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• Aygörmez, Gülsün Ayhan. “Genel Güvenliğin Tehlikeye Sokulması Suçları (TCK mad.170, 171)”, ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 2, 2021.
• Bahçeci, Barış. “İHAM’ın Vergi Cezalarında Ne Bis İn İdem İçtihadı ile Türk Hukukunun Uyum Sorunu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 136, 2018.
• Baumann, Jürgen / Weber, Ulrich / Mitsch, Wolfgang / Eisele, Jörg. Strafrecht Allgemeiner Teil, 13. Auflage, Gieseking, Bielefeld, 2021.
• Centel, Nur / Zafer, Hamide. Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Bası, Beta, İstanbul, 2018.
• Cumalıoğlu, Emre. “Medeni Hukukta Hayvan Hakları ve Hayvanlar Üzerindeki Hak”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, C. 19, Özel Sayı, 2017.
• Çelebi, Özgün. “Kişi ve Eşya Ayrımı Bağlamında Hayvanların Hukuki Statüsü”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 76, S. 2, 2018.
• Doğan, Koray. “Tehlike Suçu ile Zarar Suçu Arasındaki Suçların İçtimaı Sorunu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 16, 2014.
• Ersoy, Uğur. “Ceza Hukukunun Gri Alanı: Tehlike Suçları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 41, 2020.
• Fischer, Thomas. Beck’sche kurz Kommentare Strafgesetzbuch mit Nebengesetzen, 62. Auflage, C.H.Beck, München, 2015.
• Frister, Helmut. Strafrecht Allgemeiner Teil, 9. Auflage, C.H.Beck, München, 2020.
• Heinrich, Bernd. Strafrecht - Allgemeiner Teil, 4. Auflage, W. Kohlhammer, Stuttgart, 2014.
• Jescheck, Hans-Heinrich / Weigend, Thomas. Lehrbuch des Strafrechts Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Duncker-Humblot, Berlin, 1996.
• Kangal, Zeynel T.. Kabahatler Hukuku, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• Keçelioğlu, Elvan. “Sırf Hareket Suçu Soyut Tehlike Suçu Mudur?”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, C. XXV, S. 2, 2021.
• Kelep Pekmez, Tuba. “How to Understand non bis in idem?: The Element of idem According to the ECtHR”, Annales de la Faculte de Droit d’Istanbul, C. 67, 2018.
• Kindhäuser, Urs / Zimmermann, Till. Strafrecht Allgemeiner Teil, 9. Auflage, Nomos, 2020.
• Klesczewski, Diethelm. Ordnungswidrigkeitenrecht, 2. Auflage, Franz Vahlen, München, 2016.
• Koca, Mahmut / Üzülmez, İlhan. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• König, Peter. “Vom Ausnahmevorrang der Ordnungswidrigkeit gegenüber der Straftat”, Festschrift für Reinhard Böttcher zum 70. Geburtstag, De Gruyter, Berlin, 2007.
• Krenberger, Benjamin / Krumm, Carsten. Ordnungswidrigkeitengesetz Kommentar, 6. Auflage, C.H.Beck, München, 2020.
• Lasagni, Giulia / Mirandola, Sofia. “The European ne bis in idem at the Crossroads of Administrative and Criminal Law”, The European Criminal Law Associations’ Forum, Issue 2, 2019.
• Maden, Mehmet. “Bir Tehlike Suçu Olarak “Gürültüye Neden Olma” (TCK. m. 183) ve Tehlike Suçlarına İlişkin Genel Tespitler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXV, S. 1, 2021.
• Memiş Kartal, Pınar. “Türk Ceza Hukukunda Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması veya Kontrol Altına Alınmasında İhmal Suçu (TCK. m.177)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, C. 21, Özel Sayı, 2019.
• Mitsch, Wolfgang. Karlsruher Kommentar zum Gesetz über Ordnungswidrigkeiten, 5. Auflage, C.H.Beck, München, 2018.
• Özbek, Veli Özer / Doğan, Koray / Bacaksız, Pınar. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Ranft, Otfried. “Der Tatbegriff des Strafprozessrechts”, JuS, 2003/5.
• Rengier, Rudolf. Strafrecht Allgemeiner Teil, 11. Auflage, C.H.Beck, München, 2019.
• Roxin, Claus / Greco, Luis. Strafrecht Allgemeiner Teil Band I: Grundlagen. Der Aufbau der Verbrechenslehre, 5 Auflage, C.H.Beck, München, 2020.
• Schmidhäuser, Eberhard. Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, J.C.B. Mohr, Tübingen, 1975.
• Schröder, Horst. “Die Gefährdungsdelikte im Strafrecht”, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft, 1969/81.
• Seher, Gerhard. “Zur strafrechtlichen Konkurrenzlehre – Dogmatische Strukturen und Grundfälle”, JuS, 2004/6.
• Seher, Gerhard. “Zur strafrechtlichen Konkurrenzlehre – Dogmatische Strukturen und Grundfälle”, JuS, 2004/5.
• Sirmen, A. Lale. Eşya Hukuku, 9. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Steinberg, Georg / Stam, Fabian. “Der strafprozessuale Tatbegriff”, JURA, 2010/12.
• Stuckenberg, Carl-Friedrich. Löwe-Rosenberg, Die Strafprozessordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz, 27. Auflage, De Gruyter, Berlin-Boston, 2020.
• Taşkın, Ozan Ercan. “Genel Tehlike Yaratan Suçlara İki Örnek: İnşaat veya Yıkımla İlgili Emniyet Kurallarına Uymama ve Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçları”, Ceza Hukuku Dergisi, S. 32, 2016.
• Ünal, Mehmet / Başpınar, Veysel. Şeklî Eşya Hukuku, 12. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2021.
• Ünal, Osman Gazi. “Tehlike Suçu ve Zarar Suçu Arasındaki Suçların İçtimaı Konusunun Uzlaştırma Kurumu Bakımından Sonuçları”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 30, S. 2.
• Walter, Tonio. Leipziger Kommentar Strafgesetzbuch, 13. Auflage, De Gruyter, Berlin-Boston, 2019.
• Wessels, Johannes / Beulke, Werner / Satzger, Helmut. Strafrecht Alllgemeiner Teil, 50. Auflage, C.F. Müller, Heidelberg, 2020.
• Zeng, Claus. Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch Band 5, 3. Auflage, C.H.Beck, München, 2019.