The Criterion of Minimum Threshold Range for the Prohibition of Torture and Ill-Treatment in the Light of the European Court of Human Rights and Constitutional Court Decisions

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 197 - 223, 30.06.2024

Sümeyye Ulusoy

Öz

The prohibition of torture and ill-treatment, protected in Article 3 of the European Convention on Human Rights and Article 17 of the 1982 Constitution, is a right that directly safeguards the most fundamental rights to protect the physical integrity and human dignity of the person. Torture and inhuman and degrading treatment, which are considered a violation of this right, are subject to highly indistinguishable and ambiguous criteria. Accordingly, the severest one of such conscious and deliberate practices that humiliate people, injure their dignity, and cause them material and moral pain and suffering, is considered torture. The moderate one is inhuman treatment as expressed in the Convention and torment as expressed in the Constitution, and the mildest one is degrading treatment as expressed in the Convention and treatment incompatible with human dignity as expressed in the Constitution. The most basic criterion of the European Court of Human Rights and the Constitutional Court in determining the said treatments is the minimum threshold range. Accordingly, the minimum threshold range is the criterion that serves to determine which type of ill-treatment will be evaluated by considering both the subjective and objective elements of the victim. The present study aims to make the minimum threshold range, an ambiguous criterion, as clear as possible in the context of the decisions of the European Court of Human Rights and the Constitutional Court.

Anahtar Kelimeler

Torture, Inhuman Treatment, Torment, Minimum Threshold Range.

Etik Beyan

I declare that this study is an original study; that I have acted in accordance with the principles and rules of scientific ethics at all stages of the study, including preparation, data collection, analysis and presentation of information; that I have cited sources for all data and information not obtained within the scope of this study and included these sources in the references; that I have not made any changes in the data used, and that I have accepted all the terms and conditions of the Committee on Publication Ethics (COPE) and complied with ethical duties and responsibilities. I declare that if at any time a situation contrary to this statement I have made regarding the study is detected, I agree to all moral and legal consequences that may arise.

Teşekkür

There is no specific acknowledgement to declare.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında İşkence ve Kötü Muamele Yasağının Asgari Eşik Ölçütü

Öz

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesinde ve 1982 Anayasası’nın 17. maddesinde koruma altına alınan işkence ve kötü muamele yasağı, doğrudan doğruya kişinin vücut bütünlüğü ve insanlık haysiyetini korumaya yönelik, en temel hakları koruma altına alan bir haktır. Bu hakkın ihlali olarak kabul edilen işkence, insanlık dışı ve aşağılayıcı muameleler, birbirinden ayırt edilmesi oldukça zor ve muğlak ölçütlere bağlanmıştır. Buna göre bireyi aşağılayan, haysiyetini yaralayan, maddi ve manevi acı ve ıstırap çekmesine sebep olan bu tür bilinçli ve kasti uygulamaların en ağırı işkence olarak kabul edilmiştir. Orta ağırlıkta olanı ise Sözleşmedeki ifadesiyle insanlık dışı muamele, Anayasa’daki ifadesiyle eziyet, en hafifi ise Sözleşmedeki ifadesiyle aşağılayıcı muamele, Anayasa’daki ifadesiyle insan haysiyeti ile bağdaşmayan muameledir. Söz konusu muamelelerin belirlenmesinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ve Anayasa Mahkemesi’nin en temel ölçütü asgari eşik ölçütüdür. Buna göre asgari eşik ölçütü, mağdurun hem sübjektif unsurlarını hem de objektif unsurlarını dikkate alarak muamelelerin hangi kötü muamele türü arasında değerlendirileceğini belirlemeye yarayan ölçüttür. Söz konusu çalışmanın amacı ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararları bağlamında, muğlak bir ölçüt olan asgari eşiği olabildiğince belirginleştirmektir.

Anahtar Kelimeler

İşkence, İnsanlık Dışı Muamele, Eziyet, Kötü Muamele, Asgari Eşik

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Teşekkür

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Altıparmak, Kerem. “Anayasa Mahkemesinin Zor Sorusu: İşkence ve Kötü Muamele, Ama Hangisi?” Anayasa Yargısı Dergisi, S. 1/ C.31, Y.2015, ss. 145-184.
• Anayurt, Ömer. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarında İşkence Kavramı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.1-2/ C.12, Y.2008, ss. 421-459.
• Boyar, Oya. “İşkence ve Kötü Muamele Yasağı”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa (Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme), Ed. Sibel İnceoğlu, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2013, ss. 137-157.
• Bozbayındır, Ali Emrah. “İşkence ve Muamele Yasağının Yatay Etkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, S. 145 C.13, Y.2018, ss. 45-60.
• Çağıran, Mehmet Emin. Uluslararası Alanda İnsan Hakları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2017.
• Dinç, Güney. Sorularla İnsan Hakları Sözleşmesi, Türkiye Barolar Birliği, Ankara, 2006.
• Doğru, Osman. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları ve Avrupa Sözleşmesi, Kazancı Kitap Ticaret A.Ş., İstanbul, 1994.
• Doğru, Osman. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde İşkence ve Kötü Muamele Yasağı, Legal Yayınları, İstanbul, 2006.
• Doğru, Osman/ Atilla Nalbant. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar I. Cilt, Avrupa Konseyi Yayınları, Ankara, 2012.
• Forowicz, Magdelena. The Reception of International Law in the European Court of Human Rights, Oxford University Press, 2010.
• Gemalmaz, Mehmet Semih. Ulusalüstü İnsan Hakları Işığında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Madde 3/ İşkence Yasağı) Analizi, Ankara Barosu Yayınları, Ankara, 2006.
• Gentili, Gianluca. “European Court of Human Rights: An absolute ban on deportation of foreign citizens to countries where torture or ill-treatment is a genuine risk”, International Journal of Constitutional Law, Vol. 8, No. 2, 2010, ss. 311-322.
• Grans, Lisa, “.The State Obligation to Prevent Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment: The Case of Honour-Related Violence”, Human Rights Law Review, Vol. 15, No. 4,2015, ss. 695-719.
• Greer, Steven, “Is the Prohibition against Torture, Cruel, Inhuman and Degrading Treatment Really ‘Absolute’ in International Human Rights Law? A Reply to Graffin and Mavronicola”, Human Rights Law Review, Vol. 18, No. 2, 2018, ss. 297-307.
• Harris, David J., Michael O’Boyle, Ed P. Bates ve Carla M. Buckley, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Çev. Mehveş Bingöllü Kılcı, Ulaş Karan, Avrupa Konseyi, Ankara, 2013.
• Harris, David J., Michael O’Boyle, Ed P. Bates ve Carla M. Buckley. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku- Harris, O’Boyle&Warbrick, Çev. Mehveş Bingöllü Kılcı, Ulaş Karan, Avrupa Konseyi, Ankara, 2022.
• Köksal, Tuğçe Duygu. Kötü Muamele İddialarının Etkili Soruşturulması Yükümlülüğüne İlişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Kaynakçası, Avrupa Konseyi Yayınları, Ankara, 2019.
• Kuzguncu, Kübra. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde İşkence Yasağı ve Yasağın Türkiye’de Uygulanması”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Mavronicola, Natasa. “Is the Prohibition Against Torture and Cruel, Inhuman and Degrading Treatment Absolute in International Human Rights Law? A Reply to Steven Greer”, Human Rights Law Review, Vol. 17, No: 3, 2017, ss. 479-498.
• Mutaf, Hasan, “Kötü Muamele Yasağının Kapsamı ve İkincilik İlkesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, S.1 C. 21, Y. 2020, ss. 237-279.
• Nal, Sebahattin. “Avrupa İnsan Hakları Çerçevesinde İşkence ve İnsanlık dışı Muamele veya Küçültücü Muamele veya Ceza”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, S. 1-2 C.19, Y.1999, ss. 529-554.
• Nal, Sebahattin. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Türkiye’de İşkence ve İnsanlık Dışı Muamele”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2 C. 15, Y. 2007, ss. 145-184.
• Nowak, Manfred. “Challenges To The Absolute Nature Of The Prohıbıtıon Of Torture And Ill-Treatment”, Netherlands Quarterly of Human Rights, 23, no: 4, 2005, ss. 674-688.
• Önok, R. Murat. Uluslararası Boyutuyla İşkence Suçu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
• Özbey, Özcan. İnsan Hakları Evrensel İlkelerinin Avrupa Mahkemesinde Uygulanması, Adalet Yayınevi, Ankara, 2004.
• Reidy, Aisling. İşkencenin Yasaklanması, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 92, Ankara, 2005.
• Scott, George Ryley. İşkencenin Tarihi, Dost Kitapevi, Ankara, 2011.
• Tezcan, Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan/ Sancakdar, Oğuz. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
• Tezcan, Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan/ Sancakdar, Oğuz. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, T.C Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2004.
• Tezcan, Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan/ Sancakdar, Oğuz/ Önok, Rıfat Murat. İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Ünal, Şeref. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İnsan Haklarının Uluslararası İlkeleri, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No: 89, Ankara, 2001.
• Vermeulen, Marthe Lot. “'Lıvıng Beyond Death': Torture Or Other Ill-Treatment Claıms In Enforced Dısappearances Cases”, Inter-American And European Human Rıghts Journal, 1(2), 2008.
• Yıldız, Abdulkadir. Kötü Muamele İddialarının Etkili Soruşturulması Yükümlülüğüne İlişkin Türk Mahkeme Kararları Kaynakçası, Avrupa Konseyi Yayınları, Ankara, 2019.
• Yılmaz, Enes/ Eray Acar. “Uluslararası Belgelerde Eziyet Yasağı ve Anayasa Mahkemesinin Eziyet Yasağını Ele Alışı”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, Özel Sayı/ Cilt: 21, 2019, ss. 1375-1409.