İnanç Turizmi Kapsamında Mevlana Müzesini Ziyaret Eden Turistlerin Seyahat Motivasyonları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 14 - 42, 20.12.2019

Eray Altun , Kevser Çınar

Öz

İnsanların ekonomik kaygı
gütmeden dini amaçlarla seyahat etme istekleri tarihin her döneminde, bireyleri
seyahate yönelten önemli bir motivasyon faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Çalışmada ülkenin önemli inanç turizm merkezlerinden biri olan Mevlânâ Müzesi’ne
gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin seyahat
motivasyonları ve deneyimlerini belirleyerek, inanç turizmine yönelik
algılarında demografik açıdan bir benzerlik ya da farklılık olup olmadığı
tespit edilmeye çalışılmıştır. Alanyazın
taramasını takiben araştırmanın birincil verileri, Mevlânâ Müzesi’ni ziyaret eden 12 yerli ve 12 yabancı turist
ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniği yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmada,
elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuş, ilgili alanyazın ışığında
değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre inançları
doğrultusunda turistik bir mekânı ziyaret eden, belirli bir dine mensup yerli
ve yabancı turistlerin diğer ziyaretçilerin sahip oldukları spritüel nedenlerin
aksine inançlarıyla ilişkili olarak seyahatlerini gerçekleştirmeye daha eğilimli
olduğu gözlemlenmiştir. Yerli ziyaretçiler genellikle manevi duygular
doğrultusunda motive olurken, yabancı ziyaretçiler uluslararası tanınırlığın da
katkısıyla merak ve öğrenme isteğiyle bu kutsal mekânı ziyaret etmektedirler. Çalışma
sonucunda alternatif turizm çeşitleri içerisinde küresel ölçekte en fazla
turist potansiyeline sahip inanç turizminde yerli ve yabancı ziyaretçi
beklentileri göz önünde bulundurularak yeni stratejiler belirlenmeli, ilgili alanda faaliyet gösteren
kuruluşlar, merkezi ve yerel yönetimlerin bu stratejiler doğrultusunda gerekli
adımları atmaları gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnanç Turizmi, Seyahat Motivasyonları, Mevlana Müzesi

Kaynakça

• Abad-Galzacorta, M., Basagaitz, A., Iriberri, J.L., ve Santomà, R., (2016). Turizm deneyimi olarak hac: İğneci yolu örneği. Uluslararası Dini Turizm ve Hac Ziyareti Dergisi: Vol. 4: Sayı. 4.
• Aksoy, M. (2001). Türkiye’de inanç turizmine genel bir bakış ve hristiyanlığın seyahate verdiği önem. Dinler Tarihi Araştırmaları-III Sempozyumu, Ankara.
• Başoda, A., ve Aylan, S., (2014). Turistlerin karar verme sürecinin amaca yönelik davranış modeli ile değerlendirilmesi: Mevlânâ şeb-i arus törenleri örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25 (1), 88-104.
• Beh, A., and Bruyere, B. L. (2007). Segmentation by visitor motivation in three kenyan national reserves. Tourism Management, 28(6), 1464-1471.
• Bideci, M. and Albayrak, T. (2016). Motivations of the russian and german tourists visiting pilgrimage site of Saint nicholas church. Tourism Management Perspectives, 18 (2016), 10-13.
• Blackwell, R. (2007). Motivations for religious tourism, Pilgrimage, Festivals and Events, in R. Raj, & Morpeth, N.D (ed.), Religious tourism and pilgrimage festivals management: An International Perspective, pp. 35-47, CABI, UK.
• Bond, N., Packer, J. and Ballantyne, R. (2014). Exploring visitor experiences, activities and benefits at three religious tourism sites. International Journal of Tourism Research, 17 (5), 471-481.
• Büyükşalvarcı, A., Şapcılar, MC., Altınışık İ., Şimşek Ç. (2017). Turizm öğrencilerinin inanç turizmine yönelik bakış açıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi,14,42-65.
• Cohen, E. (1992b). Pilgrimage centers: concentric and excentric. Annals of Tourism Research,19, 33-50.
• Collins, Kreiner N. and Gatrell, J. (2006). Tourism, heritage and pilgrimage: the case of Haifa's Bahá'í gardens. Journal of Heritage Tourism, 1 (1) (2006), pp. 32-50.
• Crompton, J. L. (1979). Motivations for pleasure vacation. Annals of Tourism Research, 6(4), 408-424.
• Eşitti, B., ve Kıngır, S., (2015). Konya ili örneğinde kalkınma ve inanç turizmi. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6 (12), 175-190.
• Göktaş, S. L. (2016). Şanlıurfa ve Konya illerinin inanç turizmi potansiyellerinin ve halkın inanç turizmine bakışı açısından iki ilin karşılaştırılması. Yüksek Lisan Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Griffitshs, M. (2011). Those who come to pray and those who come to look: interactions between visitors and congregations. Journal of Heritage Tourism,6(1),63-72. Günay, Ü. (1998). Din sosyolojisi, İnsan Yay. İstanbul, 1998, s. 335.
• Hall, C.M., and Kearsley, G.W. (2001). Tourism in New Zealand: An Introduction. Oxford University Press, Melbourne.
• Kaynak, İ.H., ve Karabalut, T. (2016). İnanç turizmi bağlamında kentsel turizm ve kültürel turizm: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 185-191.
• Kervankıran, İ., ve Eryılmaz, G.A. (2017). İnanç turizmine yönelik ziyaretçi algılarının demografik farklılıklar açısından incelenmesi: Konya Mevlânâ Müzesi örneği. Akademik Bakış Dergisi, 59, 276-296.
• Kirman, (2004). Din sosyolojisi terimleri sözlüğü, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004, s. 61
• Li, M., ve Cai, L. A. (2012). The effects of personal values on travel motivation and behavioral intention. Journal of Travel Research, 51(4), 473-487.
• Maç, N. (2008). Konya ticaret odası turizm sektör raporu (Rapor no: 255–215). Konya: Konya Ticaret Odası.
• Maslow, A. (1970). Religions, values, and peak-experiences. Viking Press, New York.
• Metreveli, M., ve Timothy, D.J. (2010). Regilious heritage and emerging tourism in the Republic of Georgia. Jounarly of Heritage Tourism,5(3),237-244.
• Nolan, M. L. (1992). Religious sites as tourism attractions in Europe. Annals of Tourism Research, 19 (1), 68-78.
• Nyaupane, P. Gyan, Timothy, J. Dallen, Poudel Surya, (2014). Understanding tourists in religious destinations: A social distance perspective. Tourism Management 48 (2015), 343-353.
• Olsen, D. H. (2006). Management issues for religious heritage attractions. In D. J. Timothy, and D. H. Olsen (Eds). Tourism, religion and spiritual journeys (pp. 104-118). London: Routledge.
• Olsen, D. H. (2010). Pilgrims, tourists and weber’s “ideal types”. Annals of Tourism Research,37(3),848-851.
• Olsen, D.H, ve Timothy, D. (2006). Religious Tourism. In D, Olsen and D, Timothy (eds.) Tourism. Religion and Spiritual Journeys, pp. 1-14. Routledge, London.
• Özer, Ö., Duman, F., ve Güzel Ö. (2017). Dini Mekân Ziyaretlerinde Duygusal Bağlantı, Bilişsel Etkileşim ve Deneyim Sonrası Davranışlar, Türkiye'de Mevlânâ Müzesi Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Dini Turizm ve Hac Gezisi Dergisi. https://arrow.dit.ie/irtp/2017/visitor/11/
• Özgen, N. (2012). Siirt’in inanç turizmi mekânları: Ziyaret (Veysel Karani) ve Tillo (Aydınlar) örnekler. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(27), 251-272.
• Özgen, N., (2008). Blessed mountain of religions: tourism potential of Ağrı (Ararat) mountain and development of decisions related to tourism planning. Turystyka Religijna W Obszarach Gorskich. Bukowina Tatrzanska. 7- 10 October, Polonya
• Özgüç, N. (2011). Turizm coğrafyası özellikler bölgeler, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Pew Research Center (2012). The global religious landscape, a report on the size and distribution of the world's major religious groups as of 2010. USA, 2012.
• Pew Research Center (2012). The future of world religions: Population growth projections, 2010-2050. USA, 20115.
• Poria, Y. (2003). Tourism, religion and religiosity: a holy mess. Current Issues in Tourism, 6 (4), 340-363.
• Raj R. and Griffin, K. (2015). Introduction to sacred or secular journeys. In Razaq Raj and Kevin Griffin (eds) Religious Tourism and Pilgrimage Management: An International Perspective, 2nd Edition. CAB International, UK, 57-78.
• Raj, R. and Morpeth, N.D. (2007). Introduction: establishing linkages between religious travel and tourism. In R. Raj, & Morpeth, N.D (ed.), Religious tourism and pilgrimage festivals management: an international perspective, pp. 1-14, CAPI, UK
• Raj, R., Griffin, K., & Blackwell, R. (2015). Motivations for religious tourism, Pilgrimage, Festivals and Events. In R. Raj & K. Griffin (Eds.), Religious tourism and pilgrimage management: An international perspective (2nd ed., pp. 103-117). Wallingford, UK: CABI.
• Rojo, D.M. (2007). Religious tourism: The way to santiago. Unpublished Masters Thesis, Bournemouth University.
• Ryan, C., and Glendon, I. (1998). Application of leisure motivation scale to tourism. Annals of Tourism Research, 25(1), 169-184.
• Sezgin, M. (Aralık 2002). Konya yöresinde alternatif turizm potansiyeli ve yapılabilir turistik yatırım projeleri üzerine bir değerlendirme. (Editör: Yusuf Küçükdağ). İpek Yolu Konya Ticaret Odası Dergisi, Özel Sayı, 284-285.
• Shackley, M. (2003). Management Challenges For Religion-Based Attractions, in Managing Visitor Attractions – New Directions, Fyall A., Garrod B. ve Leask A. (ed.), Oxford, UK: Butterworth, Heinemann, 2003.
• Shackley, M. (2002). Space, sanctity and service: The English cathedral as heterotopia. International Journal of Tourism Research, 4: 345-352.
• Shackley, M. (2001). Managing sacred sites: Service provision and visitor experience. EMEA, London.
• Sharpley ve Sundaram, (2005). R. Sharpley, P. SundaramTourism: a sacred journey? The case of Ashram tourism, India International Journal of Tourism Research, 7 (3) (2005), pp. 161-171.
• Sharpley, R., ve Telfer, D. (2002). Tourism and development: Concepts and issues. Channel View Publications, UK.
• Smith, A. (1992). V.L. Smith Introduction: the quest in guest Annals of Tourism Research, 19 (1) (1992), pp. 1-17.
• Terzidou, M., Stylidis A., ve Szivas, E. D. (2008). Residents’ Perceptions of Religious Tourism and its Socio-Economic Impacts on the Island of Tinos. Tourism and Hospitality Planning and Development 5(2): 113129.
• Turan, E. (2012). Türkiye’de yabancı turizm talebini artırmada inanç turizminin yeri ve önemi. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım Ve İşletmeler Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Usta, Ö. (2008). Turizm-genel ve yapısal yaklaşım. Ankara, Detay Yayıncılık.
• Wach, J. (1987). Din sosyolojisine giriş, Çev: Battal İnandı, Ankara Ünv. Basımevi, Ankara, 1987, s. 7
• Wilson, E. and Harris, C. (2006). Meaningful travel: Women, independent travel and the search for self and meaning. Tourism, 54(2), 161-172.
• Yıldırım, A., ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Yoon, Y., ve Uysal, M. (2005). An examination of the effects of motivation and satisfaction on destination loyalty: a structural model. Tourism Management, 26(1), 45-56.
• Zuckerman, P. (2011). Faith no more: Why people reject religion. Oxford University Press, New York.
• İnternet Kaynaklarıhttp://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9952/inanc-turizmi.html Erişim Tarihi:21.11.2018https://www.konya.edu.tr/haber/220/uluslararasi-inanc-turizmi-ve-hosgoru-konferansi-sonuc-bildirgesi Erişim Tarihi: 24.11.2018https://www.kultur.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0 Erişim Tarihi:24.11.2018