Karmaşık Vergi Sistemi ve Maliyetleri

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 129 - 139, 27.12.2020

Bahadır Sazak Doğan

Öz

Kamusal mal ve hizmet sunumu kendisine özgülenmiş olan devletler, bu sunumu sağlayıp devam ettirebilmek için harcamalar yapmakta ve bu harcamaların finansmanı için gelire ihtiyaç duymaktadır. Devletlerin finansman kaynakarı içerisinde ise en geniş yeri vergiler tutmaktadır. Vergiler devletler ile vatandaşlarını karşı karşıya getirmekte ve her iki taraf için de büyük önem arz etmektedir. Zira, devletler için toplanması gereken en geniş gelir kaynağı iken; vatandaşlar üzerinde de bir yük teşkil etmektedir. Diğer bir ifadeyle vergiler iki tarafa da çeşitli maliyetler oluşturmaktadır. İlgili çerçevede, bir vergi sistemi oluşturulurken dikkate alınması icap eden vergi ilkeleri de önem kazanmaktadır.
Bu çalışmada sözkonusu ilkelerden basitlik ilkesi dikkate alınmadan -karmaşık bir yapıda- oluşturulan vergi sistemlerinin verginin tarafları üzerine yüklediği maliyetler ele alınmıştır. Karmaşık bir vergi sistemi, verginin toplanması aşamasında idareye bir maliyet yüklerken; mükelleflere ise vergiye uyum gösterme aşamasında maliyetler yüklemektedir. Bu bağlamda, açık, anlaşılır ve basit bir vergi sisteminin, ilgili maliyetleri azaltmak ve vergi hasılatını arttırmak için elzem bir özellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Vergileme ilkeleri, Karmaşık vergi sistemi

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2012). İdeal Vergi Sistemi Tasarımı ve Optimal Vergileme. In C. C. Aktan, A. Kesik, & D. Dileyici (Eds.), “Yeni” Maliye (pp. 23-68). Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No. 2012/420.
• Demirli, Y. (2009). Gelişmekte Olan Ülkelerde Vergi Reformları ve Türkiye’de Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Açısından Değerlendirme. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Devrim, F. (1996). Kamu Maliyesine Giriş. İzmir: Anadolu Matbaası.
• Edizdoğan, N. (2000). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Edwards, C. (2005). Options for Tax Reform. Policy Analysis, 536, 1-41.
• Gediz-Oral, B. (2011). Mali Yolsuzlukla Mücadele Stratejileri: Türk Vergi Sistemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 403-431.
• Gökbunar, A. R. (1998). Vergileme İlkeleri ve Küreselleşme. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4, 177-201.
• Hettich, W., & Winer, S. L. (1988). Economic and Political Foundations of Tax Structure. The American Economic Review, 78 (4), 701-712.
• Neumark, F. (1970). Grundsatze gerechter und ökonomisch rationale Steuerpolitik. Tübingen: J.C. B. Mohr (Paul Siebeck)
• Sağbaş, İ. (2008). Vergi Teorisi. Ankara: Ece Matbaası.
• Smith, A. (1776). The Wealth of Nations. Oxford: Oxford University Press.
• Slemrod, J. (1989). Complexity, Compliance Costs, and Tax Evasion. In J. A. Roth & J. T. Scholz (Eds.), Taxpayer Compliance (pp. 156-181). Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
• Stiglitz, J. E. (2000). Economics of The Public Sector. New York: W.W. Norton&Company.
• Şaan, A. (2008). Türkiye’de Vergi Kaçakçılığının Önlenmesinde Vergi Denetiminin Etkinliği. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Tran-Nam, B. (1999). Tax Reform, Tax Simplification: Some Conceptual Issues and a Preliminary Assessment. Sydney Law Review, 21(3), 500-522.
• Tran-Nam, B. (2000). Tax Reform and Tax Simplicity: A New And ‘Simpler’ Tax System?. UNSW Law Journal, 23(2), 241-251.
• Tuay, E., & Güvenç, İ. (2007). Türkiye’de Mükelleflerin Vergiye Bakışı. (Yayın No. 51). Ankara: Gelir İdaresi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı.
• Uğurlu, H. (2019). Vergilendirmede Basitlik İlkesi Açisindan Türk Vergi Sisteminin Değerlendirilmesi. The Journal of International Scientific Researches, 4(2), 178-194.
• Wagner, A. (1958). Three Extracts on Public Finance. In R. A. Musgrave, & A. T. Peacock (Eds.), Classics in the Theory of Public Finance (pp. 1-15). United Kingdom: Palgrave Macmillan.
• Yesegat, W. A. (2009). Value Added Tax in Ethiopia: A Study Of Operating Costs and Compliance. PhD Thesis, University of New South Wales, Sydney.