Türkiye’deki Afgan Göçmenlerin Girişimcilik Sürecinde Sosyal Sermayenin Etkisi: İstanbul Ve Konya Örneği Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 17 - 44, 30.06.2023

Rana Afkari Mustafa Atilla Arıcıoğlu

Öz

Son yıllarda teknolojinin gelişmesine ve küreselleşmenin artışına bağlı olarak göç, göçmen girşimci ve sosyal sermaye gibi kavramların özellikle ekonomi ve sosyoloji alanındaki çalışmalarda önemli bir araştırma konusu olarak görülmektedir. Uluslararası literatürde göçmen girişimci ve göçmen girişimci ile bağlantılı olan sosyal sermaye kavramı incelenmiştir. Ayrıca, tezin konusu olan Afgan göçmen girişimciler ile ilgili Türkiye’de ve dünya genelinde çok az çalışmalar bulunmaktadır. Bu kapsamda yıllardır iç savaş, Taliban baskısı, ırksal çatışma, ekonomik ve siyasi sıkıntılardan dolayı Türkiye’ye gelen göçmen girişimcilik faaliyetlerinin oluşumları ve oluşum sürecinde sosyal sermayeye etkisi üzerine çalışması, analiz edilmesi çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.
Bu çalışmanın amacına ulaşmak için Konya ve İstanbul’da yerleşen göçmen girişimciler ile yarı yapılandırılmış mülakat yöntemi kullanılmıştır. Yapılan mülakatlar,7 göçmen girişimci ile ile yüz yüze gerçekleşirken 8 girişimci ile uzaktan online olarak gerçekleşmiştir.
Bu iki şehirde bulunan Afgan girişimcilerden elde edilen bulgulara göre Afgan girişimcilerin ihtiyaç temelli girişimciler olduğu, girişim kararının alınması bakımından sosyal sermayenin büyük önem taşıdığı, çevresine, kendi toplumunun yapısına, yörelerine güvenerek girişimde bulunmaları ve girişim sonrası hem Afganlar hem de Türkler tarafından benimsendiği sonucuna varılmıştır. Buna ek olarak, girişimcilerin toplum tarafından saygıları artmıştır ve güvenilir kişi olarak bilinmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Mülteci Girişimci, Afgan Göçmen Girişimci, Sosyal Sermaye, Sosyal Ağ, Konya, İstanbul

Kaynakça

• Abay Alyüz, S. B. (2018). Sosyal Sermaye, Sosyal Ağlar ve Sosyal Destek İlişkisi: Sultanbeyli ve Kadıköy’de Sosyal Hizmet Merkezlerine Başvuranlara İlişkin Karşılaştırmalı Durum Çalışması.
• Afganistanhazaralaridernegi.Https://Afganistanhazaralaridernegi.Org.Tr/Rsa.Https://Arsa.Org.Tr/ Aiadtr Https://Aiadtr.Com/
• Aslan, S. (2016). Türkiye’de Sosyal Sermaye Bileşenlerinden Güven Hakkında Bir Değerlendirme. C.Ü. Iktisadi Ve Idari Bilimler Dergisi, 14-15.
• Aydemir, M. A.(2011). Sosyal Sermaye -Topluluk Duygusu Ve Soysal Sermaye Araştırması- (1. Baskı). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Baas, S. (1997) Participatory Institutional Development, Paper Presented At The Conference On Sustainable Agriculture And Sand Control In Gansu Desert Area, Project 53077-001.
• Babaei, H., Ahmad, N. and Gill, S. (2012). Bonding, Bridging And Linking Social Capital And Empowerment Among Squatter Settlements In Tehran, Iran. World Applied Sciences Journal, 17(1), 119-126
• Başeğmez,S(2010). Girişimcilik Sürecinde Sosyal Ağların Etkileri, Yüksek Lisans Tezi Istanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Istanbul.
• BBC News Türkçe, Haberler (2023) https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58342885)15.01.2023
• Boz, H. (2007) Etnik Girişimcilik: Almanya’da Faaliyet Gösteren Türk Kökenli Girişimciler Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi , Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çalışkan, D. (2010).Yenilikçi Oluşumlarda Sosyal Sermayenin Rolü Ve Burdur Ili Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Castles, Steven. ve Mark. J. Miller (2008). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. (Çev. B. U. Bal & I. Akbulut), Istanbul: Istanbul Bilgi Üniversitesi
• Çesteneci, Y. (2012). Göçmenlik Olgusunun Girişimcilik Eğilimi Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya, Türkiye: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Carl L. B. III, (2001)Immigrant Networks and Social Capital, Willey, USA.
• Cersosimo, D., & Nisticò, R. (2021). Mobility and agricultural economies in rural Italy. Sometimes the world can be seen more clearly from its margins, Italian Review of Agricultural Economics, 76(1), 7-17.
• Coleman, J. (1988). Norms As Soial Capital, In Elinor Ostrom And T.K. Ahn. Foundation Of Social Capital. Massachusetts: Edward Elgar Publishing Limited.,
• Deniz, D. (2017). Türkiyedeki Suriyeli Mülteci Girişimcilerin Oluşum Süreci ve Özellikleri ,Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü-Hatay
• Dolfsma, W., & Dannreuther, C. (2003). Subjects and boundaries: Contesting social capital-based policies. Journal of Economic Issues, 37(2), 405-413.
• Erden, Veysel Yiğit,(2018). The Appeal of Social Capital: Analyzing The Conceptualization Of The Concept , Political Science, Bilkent SBE Yüksek Lisans TEzi
• Field, John (2008) Social Capital. London: Routledge.
• Fukuyama, F. (2006). The end of history and the last man. Simon and Schuster.
• Güler, H. (2020). Afganlı Göçmenlerin Göç Süreçleri ve İşçilik Deneyimleri Uşak İli Örneği. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3(6), 1461 - 1482,
• Hasht Sobh, “Afganistan’da Yirmi Yıllık Savaşın Maliyeti,Https://8am.Af/The-Cost-Of-Twenty-Years Of-War-In-Afghanistan/, (Erişim Tarihi:( 25.12.2021)
• Hawkins, R. Maurer, K. (2010). Bonding, Bridging And Linking: How Social Capital Operated In New Orleans Following Hurricane Katrina. The British Journal Of Social Work,
• Hisrich, R. D., Manimala, M. J., Peters, M. P., & Shepherd, D. A. (2005). Entrepreneurship 9e. McGraw-Hill Education.
• Islam.M. F. (2019). The Impact Of Social Norms On The Relationship Between Social Capital And Entrepreneurial Intention, Master Thesis, Yaşar University, Graduate School Of Social Sciences-Izmir.
• Jordan, J.B. (2015). A Study In How Linking Social Capital Functions In Community Development. The University Of Southern Missisipi
• Kahraman, F. (2017). Karanlıkta Kalanlar: Türkiye’de Bulunun Afganlı Mültecilerin Durumu. Ş. Aslan, & C. (Ed.). Current Debates In Sociology & Anthropology, 141-151. Ijopec Publication Limited.
• Kangal,N. (2013).Sosyal Sermaye Teorileri Ve Sosyal Sermaye Kalkınma Ilişkisi: Türkiye Örneği, ,Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü –Konya
• Deaux, K. ( 2006) To be Immigrant, Russel Sage Found, USA, 45-51
• Kuschminder, K., Dora, M. (2009). Migration In Afghanistan: History, Current Trends And Future Prospects. Maastricht: Maastricht Graduate School Of Governance,
• MHSOG (2023) http://mgsog.merit.unu.edu/publications/external_policy_reports/2009_Afghanistan_Country_Paper.pdf
• Lin, N. (1999). Social networks and status attainment. Annual review of sociology, 25(1), 467-487.
• Lollo, E. (2012). Toward A Theory Of Social Capital Definition: Its Dimensions And Resulting Social Capital Types. Available Online. Https://Socialeconomics.Org/Papers/Lollo1c.Pdf 18.08.2022
• Moradi,M.M. (2018).Afganistan’da Safran Üreten Işletmelerin Ekonomik Analizi, Yüksek Lisans Tezi Uludağ Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü –Bursa
• Morawska, E. Disciplinary agendas and analytic strategies of research on immigrant transnationalism: Challenges of interdisciplinary knowledge. International Migration Review, 37(3), 611-640.
• Mülteciler ve Sığınmacılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (2023) https://multeciler.org.tr/ Erişim tarihi 15.01.2023.
• Özcan, B. (2011).Sosyal Sermaye Ve Ekonomik Kalkınma, Doktora Tezi, Istanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Istanbul.
• Özku, G., (2008). Girişimcilik Teorileri Ve Girişimci Tipleri: TÜSIAD, Türkiye’de Girişimcilik, TÜSIAD, Yayın No: 12 / 340, Istanbul, 2002
• Palloni, A. M., D. S., Ceballos, M. Espinosa K. ve Spittel, M. (2001) Social Capital and International Migration: A Test Using Information on Family Networks American Journal of Sociology Vol. 106, No. 5. 1262-1298 .
• Patrick, L., ve Julia, S. O. (2017). OECD insights debate the issues: Complexity and policy making. OECD Publishing.
• Putnam, J. W. (1998). Cooperative Learning and Strategies for Inclusion: Celebrating Diversity in the Classroom. Children, Youth & Change: Sociocultural Perspectives. Paul H. Brookes Publishing Co., , Baltimore
• Rasooly, A. (2020). Afgan Göçmenlerinin Sosyo-Ekonomik Ve Kültürel Özellikleri Üzerine Bir Analiz, Istanbul Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Istanbul, Türkiye: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Renin, V. (2014). Entrepreneurıal Success:The Role Of Socıal Networks And Hum Capıtal. Doctor Of Philosophy İn Management. Istanbul, Turkey: Boğaziçi University.
• Sadid, S. A.,(2019).Afganistan’da Küçük ve Orta Ölçekli Işletmelerin Yönetim Sitsemi Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi,Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Edirne,Türkiye.
• Stigter, E., M., A. (2005). Transnational Networks: Recognising A Regional Reality. Ocak 2021 Tarihinde The Afghanistan Research And Evaluation Unit: Https://Areu.Org.Af/Publication/510/
• Turan, C. (2019). Kurumsal Girişimcilik Profilinin Firmanın Yenilikçilik Performansı Üzerindeki Etkisinde Iç Girişimcilik Davranışının Aracı Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Istanbul, Türkiye: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uygun,M., Özçiftçi,V.(2012). Girişimcilerin Sosyal Ağlara Yönelik Algılamalarının Incelenmesi,Organizasyon Ve Yönetim Bilimler Dergisi, 4(1), 189 - 20
• Woolcock, M. (2000), Social Capital And Its Meanings, Canberra Bulletin of Public Administration
• Yalçın, C.. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık
• Yüksekbilgili, Y, Ö. (2021) Göçmen Girişimciliği Ve Suriyeli Göçmenlerin Iş Kurma Sorunlari.
• UNCHR (2018) https://www.unhcr.org/cy/wp-content/uploads/sites/41/2018/02/UNHCR_Refugee_or_Migrant_TR.pdf
• UNCHR (2021) https://reporting.unhcr.org/globalreport2021/pdf
• AİDTR (2023) https://aiadtr.com
• Göç Ansiklopedileri TÜBİTAK (2023) https://Ansiklopedi.Tubitak.Gov.Tr/Ansiklopedi/Goc