THE PROBLEM OF POVERTY IN TÜRKİYE AND THE WORLD: ITS CAUSES, TYPES AND DIMENSIONS

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: Özel Sayı, 92 - 105, 17.12.2023

Betül Gümüş , Mustafa Acar

Öz

Poverty is a universal, common problem seen in all underdeveloped, developing or developed countries. There are many reasons for poverty around the world, which may vary depending on the economic and social conditions of each country. Today, the phenomenon of poverty, varying with respect to countries, regions and environment, is examined, explained and its dimensions are tried to be determined at the international level. In this regard, poverty is measured by various methods around the world. In order for designing the right policies to struggle against and reduce poverty, is important to measure it properly, detect its real causes, consequences and dimensions. This study examines the phenomenon of poverty from various aspects and highlights the current dimensions of the problem of poverty both in the world and in Türkiye. In this context, the study reviews different definitions and types of poverty, and its measurement, and discusses the current level of poverty in the world and in Türkiye.
The dimensions of poverty in the world and in Türkiye are evaluated in the light of the data provided by the World Bank, the United Nations, and TUIK. The results show that the number of the poor in the world has been decreasing in recent decades and will continue to decrease in the near future. Similarly, in Türkiye, the number of the poor has decreased relatively in recent years, the proportion of the poor in the total population has fallen and there has been an improvement in the poverty gap.

Anahtar Kelimeler

Poverty, Types of Poverty, Poverty in Türkiye, Poverty in the World

TÜRLERİ, NEDENLERİ VE BOYUTLARIYLA TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA YOKSULLUK SORUNU

Öz

Yoksulluk az gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmiş bütün ülkelerde görülen evrensel, ortak bir sorundur. Yoksulluğun dünya genelinde her ülkenin ekonomik ve sosyal durumuna göre farklılaşan pek çok nedeni bulunmaktadır. Ülkelere, bölgelere ve çevreye göre değişiklik gösteren yoksulluk olgusu günümüzde uluslararası düzeyde incelenmekte, açıklanmakta ve boyutları belirlenmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda dünyada çeşitli yöntemlerle yoksulluk ölçümleri yapılmaktadır. Yoksulluğun ölçümü ve nedenlerinin, sonuçlarının ve boyutlarının belirlenmesi, yoksulluğun azaltılması ve yoksullukla mücadele edilebilmesi için doğru politikaların tasarlanabilmesi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı, yoksulluk olgusunu çeşitli yönleriyle irdelemek, dünyada ve Türkiye’de yoksulluğun bugünkü boyutlarını ortaya koymaktır. Bu kapsamda çalışmada yoksulluğun farklı tanımlarına yer verilmekte, türleri ve ölçüm yöntemleri açıklanmaktadır. Ayrıca Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler ve TÜİK tarafından açıklanan veriler ışığında dünyada ve Türkiye’de yoksulluğun boyutları değerlendirilmektedir. Sonuçlar dünyada yoksul sayısının son yıllarda azaldığı ve gelecekte azalmaya devam edeceği yönündedir. Benzer şekilde, Türkiye’de de son yıllarda yoksul sayısı nispeten azalmış, yoksulların toplam nüfus içerisindeki oranı düşmüş ve yoksulluk açığında iyileşmeler görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yoksulluğun Türleri, Türkiye, Dünyada Yoksulluk

Kaynakça

• Ak, M. (2016). Toplumsal bir olgu olarak yoksulluk. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (54), 296-306.
• Aktan, C. C., & Vural, İ. Y. (2002). Terminoloji, kavramlar ve ölçüm yöntemleri. Hak-İş Konfederasyonu Yayını, Ankara.
• Aydın, M., & Türgay, T. (2011). Yoksullukla mücadelede vergi politikası ve Türkiye. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 249-274.
• Bilen, M., Şan, M. K., & Aydın, M. K. (2005). Yoksulluk sorunu üzerine. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 1-26.
• Buğra, A. (2005). Yoksulluk ve sosyal haklar. In Poverty and Social Rights]. Unpublished paper. Boğaziçi University Social Policy Forum, Istanbul:(http://www. spf. boun. edu. tr/docs/STGP_Bugra. pdf).
• Coşkun, S., & Tireli, M. (2005). Dünya Bankası ve UNDP’nin küreselleşme-yoksulluk ilişkisine yönelik yaklaşımları. Yardım ve Dayanışma Dergisi, 1(1), 41-55.
• Danışman Işık, A. (2018). Subjektif yoksulluk: Leyden yaklaşımı ile bir değerlendirme. Amme İdaresi Dergisi, 51(1).
• DPT, (2000), http://www.dapaturk.com/pub/yoksullukla_mucadele.pdf Erişim Tarihi: 03.04.2019
• DPT, (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT: 2599-Ö İK: 610, Ankara, 2001.
• DPT, (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007–2013) https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Dokuzuncu_Kalkinma_Plani-2007-2013.pdf s.21 Erişim Tarihi: 27.10.2023
• Ensari, S. (2010). TÜİK’in yoksulluk analizleri üzerine. Maliye ve Finans Yazıları, 1(87), 9-15.
• Erdoğan, G. (2002). Türkiye’de ve dünyada yoksulluk ölçümleri üzerine değerlendirmeler. Yoksullukla mücadele stratejileri, 4.
• Erdogan, G. (2003). Dünyada ve Türkiye'de yoksulluk ölçümleri. Ekonomik Yaklaşım.
• Erol, N. (2006). Gelişmekte olan ülkelerde yoksulluk ve yoksullukla mücadele politikaları. [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi].
• Gündoğan, N. (2008). Türkiye’de yoksulluk ve yoksullukla mücadele. Ankara Sanayi Odası, s.49.
• ILO, (2006), http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/ download?doi=10.1.1.524. 1423&rep=rep1 &type=pdf. Karabulut, T. (2007). Yoksullukla mücadelede mikrokredi uygulaması. Nobel.
• Kartal, N., & Demirhan, Y. (2014). Türkiye'de kentsel yoksulluğun kırsal nedenleri ve çözüm önerileri Üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(2), 135-154.
• Köroğlu, İ. S. (2022). Yeni yoksulluk türleri ve sosyal dışlanma. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 100-116.
• Öztürk, Ş. (2008). Kırsal yoksulluk ve Neo-Liberal ekonomi politikaları. Journal of International Social Research, 1(5), 605-634.
• Şenses, F. (2001). Küreselleşmenin öteki yüzü yoksulluk. İletişim Yayınları, İstanbul, 96.
• Şenses, F. (2004). Yoksulluğun küreselleşmesi mi? Küreselleşmenin yoksulluğu mu? Toplum ve Hekim, 19(1), 13-18.
• TÜİK, (2014). (http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/GYKA_2014/turkce/metaveri/tanim/yoksullukla-ilgili-taniimlar/index.html) Erişim Tarihi: 30.05.2019.
• TÜİK, (2019). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2019. http://tuik.gov.tr /PreTablo.do?alt_id=1013 Erişim Tarihi: 25.04.2019.
• TÜİK, (2023). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2022 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yoksulluk-ve-Yasam-Kosullari-Istatistikleri-2022-49746 Erişim Tarihi: 25.10.2023.
• UNDP, (2016). Human Development Report 2016 Human Development for Everyone http://hdr.undp.org/sites/ default/files/ 2016_human_development_report.pdf Erişim Tarihi: 03.05.2019.
• UNDP, (2021). Human Development Reports, https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI Erişim Tarihi: 27.10.2023.
• UNDP, (2023). https://www.undp.org/tr/turkiye/publications/2023-kuresel-cok-boyutlu-yoksulluk-endeksi-cbye Erişim Tarihi: 27.10.2023.
• UNDP, (2023). Global Multidimensional Poverty Index (MPI) https://hdr.undp.org/system/files/documents/hdpdocument/2023mpireportenpdf.pdf?_gl=1*1p7gbnx*_ga*MTE0MjExMTExNy4xNjYyMTQxNzUy*_ga_3W7LPK0 Erişim Tarihi: 27.10.2023 s. 1-31.
• Uzun, A. M. (2001). Yoksulluk olgusu ve Dünya Bankası. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 155-174. Üzümcü, A., & Korkat, M. (2014). Türkiye’de gelir dagılımı adaletsizliği ve yoksullukla mücadelede sosyal yardımların gelişimi (2003-2012). Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 135-166.
• World Bank, (2019). Open Data http://www.worldbank.org/en/understanding-poverty Erişim Tarihi: 14.04.2019. (http://amerikabulteni.com/2015/10/07/dunya-bankasi-yoksul-tanimini-neden-degistirdi/) Erişim Tarihi: 21.04.2019.
• Yılmaz, M. (2023). Doğum oranı ve doğuşta beklenen yaşam süresi-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 5(1), 93-102.